Przedsiębiorca musi zadbać także o temperaturę i dobrą wentylację pomieszczeń. Również o to, żeby hałas nie przekraczał dopuszczalnych poziomów. Takie miejsca trzeba też zabezpieczyć przed wilgocią i nadmiernym nasłonecznieniem, drganiami, a także innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia.

Nie za gorąco

Temperatura w pomieszczeniach nie powinna być niższa niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają (np. w chłodniach), a w  przypadku lekkiej pracy fizycznej i pracy biurowej – nie mniej niż 18°C.

Najwyższą dopuszczalną temperaturę określa wskaźnik WBGT (Wet Bulb Globe Temperature) wyrażony w stopniach Celsjusza (°C). Szczegóły określa załącznik 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (DzU nr 217, poz. 1833 ze zm.).

Przykładowo przy pracy lekkiej osoba zaaklimatyzowana w środowisku gorącym może pracować przy maksimum  30°C, a niezaaklimatyzowana przy  29°C. Przy cięższych pracach temperatura musi być odpowiednio niższa. Przy czym dokładne metody pomiaru określają Polskie Normy.

Jaka wymiana powietrza i  ogrzewanie są właściwe, określają zarówno przepisy bhp, jak i budowlane (szczególnie dział IV – wyposażenie techniczne budynków – rozporządzenia z 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie; DzU nr 75, poz. 690 ze zm.).

Doprowadzone do wnętrza powietrze powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Strumień powietrza z wentylacji nie może być skierowany wprost na stanowisko pracy.

Gdy wydziela się duża ilość ciepła (przekraczająca na stanowisku pracy 2500 kilodżuli w ciągu godziny na 1 m2), niezbędna jest wentylacja miejscowa. Parametry nawiewanego powietrza powinny spełniać wymagania dla mikroklimatu gorącego. Określone są także w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej. Ważne jest również, aby strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie był skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.

Przez okno lub wentylator

W pomieszczeniach pracy można stosować wentylację naturalną (wietrzenie zazwyczaj przez okna, także przez specjalne nawiewniki, a niekiedy nieszczelności w konstrukcji obiektu) bądź mechaniczną. Przy  wentylacji mechanicznej stosuje się wentylatory lub klimatyzatory.

Powietrze doprowadzane do  pomieszczeń z zewnątrz przy zastosowaniu wyżej wymienionych urządzeń powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Przy  urządzeniach wentylacyjnych należy też stosować środki zmniejszające natężenie i rozprzestrzenianie się hałasu oraz drgań powodowanych pracą tych urządzeń.

Zainstalowanie wentylacji mechanicznej i klimatyzacji niesie ze sobą dodatkowe zagrożenia – złe używanie lub brak konserwacji i czyszczenia może powodować rozprzestrzenianie się groźnych dla zdrowia a niekiedy i życia zakażeń. Dlatego nie można zapomnieć o konserwacji instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

Są również miejsca, w których o urządzenia trzeba dbać bardziej niż w innych.

Jeżeli awaria wentylacji może doprowadzić do zagrożenia zdrowia pracowników w związku z wydzielaniem się w pomieszczeniu szkodliwych substancji, niezbędne jest zamontowanie systemu kontrolnego sygnalizującego stan zagrożenia.

Jeżeli stosuje się, co jest coraz częściej praktykowane, wentylację mechaniczną z recyrkulacją powietrza (pozwala to na odzysk ciepła), to ilość powietrza świeżego nie powinna być mniejsza niż 10 proc. ogólnej ilości wymienianego powietrza. Recyrkulacji nie wolno jednak stosować w pomieszczeniach pracy, w których występują:

• szkodliwe czynniki biologiczne,

• czynniki chemiczne stwarzające zagrożenia, określone w rozporządzeniu ministra zdrowia z 30 grudnia 2004 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (DzU z 2005 r.  nr 11, poz. 86 ze zm.),

• materiały wydzielające nieprzyjemne lub uciążliwe zapachy.

Recyrkulacji nie należy również stosować w tych pomieszczeniach, w których możliwe jest nagłe zwiększenie stężenia niebezpiecznych substancji chemicznych, a także w miejscach zagrożonych wybuchem.

Szczegółów dotyczących wymagań wobec wentylacji trzeba także szukać w normach i przepisach branżowych, np. w rozporządzeniu ministra gospodarki z 19 marca 2007 w sprawie bhp podczas stosowania rtęci i jej związków (DzU nr 69, poz. 455) czy w rozporządzeniu ministra gospodarki z 28 sierpnia 2007 w sprawie bhp przy produkcji wyrobów włókienniczych (DzU nr 179, poz. 1274).

Urządzenia lub ich części, z których mogą wydzielać się szkodliwe gazy, pary lub pyły, powinny być zhermetyzowane. Jeżeli nie jest to możliwe, trzeba je wyposażyć w miejscowe wyciągi.

Chroń przed hałasem

Pracodawca ma obowiązek chronić pracowników przed  nadmiernym hałasem. W związku z tym powinien stosować:

• odpowiednie procesy technologiczne niepowodujące nadmiernego hałasu;

• maszyny i urządzenia techniczne powodujące możliwie najmniejszy hałas, nieprzekraczający dopuszczalnych wartości;

• rozwiązania obniżające poziom hałasu w procesach pracy.

Jeżeli jednak na danym stanowisku nie da się wyciszyć procesu technologicznego, pracodawca musi zadbać o podwładnych i:

• ustalić przyczyny przekroczeń oraz opracować i wdrożyć metody najskuteczniej zmniejszające narażenia na hałas;

• zaopatrzyć pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielkości charakteryzujących hałas i do cech indywidualnych pracowników;

• ograniczyć czas ekspozycji na hałas (np. stosować przerwy w pracy);

• oznakować strefy zagrożonych hałasem, a także, gdy jest to uzasadnione, ograniczyć dostęp do tych stref (odgrodzić je).

Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy określa m.in. rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (załącznik 2) i Polskie Normy.

Natomiast wymagania dotyczące ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych przy  pracach związanych z narażeniem na hałas są określone w rozporządzeniu ministra gospodarki i pracy z 5 sierpnia 2005 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (DzU nr 157, poz. 1318).