Produkt niebezpieczny: kiedy nie trzeba zgłaszać do UOKiK

• Z artykułu „Co ma zrobić producent, którego towar zagraża kupującym”, opublikowanego 27 września w „Prawie i praktyce”, wynika, że producent powinien w każdym wypadku wykrycia nieprawidłowości w produkcie, które mogłyby zagrażać bezpieczeństwu, powiadomić o tym odpowiedni organ. Co jednak w przypadku, gdy produkt taki jeszcze nie trafił do obrotu? Po prostu po wyprodukowaniu próbnej partii od razu zauważyliśmy niezgodność z projektem tego produktu i teraz pracujemy nad wyeliminowaniem tego błędu. Czy w takim wypadku także powinniśmy zgłosić wytworzenie produktu (potencjalnie) niebezpiecznego?

– pyta czytelnik.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z 12 grudnia 2003 o ogólnym bezpieczeństwie produktów (DzU z 2003 r. nr 229, poz. 2275 ze zm.) producent i dystrybutor, w zakresie prowadzonej działalności, są zobowiązani współpracować z organem nadzoru i wojewódzkim inspektorem inspekcji handlowej w celu uniknięcia lub eliminacji zagrożeń stwarzanych przez produkty przez nich dostarczone lub udostępnione.

Artykuł ten nakazuje im także niezwłocznie powiadomić właściwe instytucje o tym, że wprowadzony na rynek produkt nie jest bezpieczny. Muszą to zrobić niezwłocznie po uzyskaniu takiej wiedzy.

Powiadomienie takie powinno zawierać co najmniej:

• informację umożliwiającą dokładną identyfikację produktu lub partii produktów,

• opis zagrożenia stwarzanego przez produkt,

• informacje mogące służyć ustaleniu przebiegu obrotu produktem,

• opis działań podjętych w celu zapobieżenia zagrożeniom związanym z produktem.

Z przepisu tego wynika, że powiadomienie takie powinno nastąpić natychmiast po tym, gdy producent uzyska informację o tym, że produkt wprowadzony na rynek nie jest bezpieczny.

Również z wykazu minimalnego zakresu informacji, jakie powinny się znaleźć w zawiadomieniu, wynika, że powinno ono służyć eliminacji zagrożeń. W wypadku gdy produkt znajduje się dopiero w fazie badawczej lub na etapie produkcji prototypów lub próbek, trudno byłoby zebrać informacje mogące służyć ustaleniu przebiegu obrotu, ponieważ do sprzedaży (w hurcie lub detalu) przecież jeszcze nie doszło.

Zawiadomienie wymaga opisu działań podjętych w celu zapobieżenia zagrożeniom. W praktyce chodzi tu o takie działania, jak: powiadomienie kontrahentów, konsumentów (jeśli firma dysponuje ich danymi), podanie informacji o zagrożeniu do publicznej wiadomości itp. Także w tym wypadku w opisanej sytuacji takie działania nie mogłyby zostać zrealizowane.

Dlatego należy stwierdzić, że oczywiście nie w każdym przypadku istnieje obowiązek informacyjny. Przede wszystkim pojawia się on wtedy, gdy produkt rzeczywiście trafił lub mógł trafić na rynek i może zagrażać choćby nielicznej grupie konsumentów. Ponadto do wymienionego artykułu ustawy istnieją przepisy wykonawcze.

Chodzi tu o rozporządzenie Rady Ministrów z 26 kwietnia 2005 w sprawie wzoru powiadomienia o produkcie, który nie jest bezpieczny. Oprócz takiego wzoru akt ten określa przypadki i rodzaje produktów, w odniesieniu do których nie są wymagane powiadomienia. Zgodnie z § 3 nie jest ono wymagane w przypadku, gdy:

• zagrożenie jest stwarzane przez rzecz, która nie jest produktem w rozumieniu przepisów ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów (patrz ramka),

• obowiązek poinformowania właściwego organu wynika z przepisów odrębnych,

• producent podjął niezwłocznie działania naprawcze, w szczególności wycofał z rynku wszystkie egzemplarze lub partie produktu, które nie spełniają wymagań bezpieczeństwa, z zastrzeżeniem że producent jest w stanie udokumentować podjęte działania,

• problem dotyczy jakości, a nie bezpieczeństwa produktu,

• produkt nie spełnia wymagań określonych w przywoływanej już ustawie lub przepisach odrębnych, ale producent jest w stanie udokumentować, że zgodnie z posiadanymi przez niego informacjami i doświadczeniem zawodowym produkt nie stwarza zagrożeń dla konsumentów,

• producent lub dystrybutor uzyskał potwierdzenie, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów został powiadomiony o produkcie, który nie jest bezpieczny, i posiada wszystkie konieczne informacje,

• producent jest w stanie udokumentować, że zgodnie z posiadanymi przez niego informacjami i doświadczeniem zawodowym zagrożenie spowodował jednostkowy produkt lub zagrożenie wystąpiło w odosobnionych przypadkach i nie jest prawdopodobne, że się powtórzy.

Produkt w przepisach

Zgodnie z art. 3 pkt 1 określenie „produkt” oznacza zarówno rzecz ruchomą nową lub używaną, jak i naprawianą lub regenerowaną przeznaczoną do użytku konsumentów lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeżeli nie była dla nich przeznaczona, dostarczana lub udostępniana przez producenta lub dystrybutora, zarówno odpłatnie jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usługi; produktem nie jest rzecz używana dostarczana jako antyk albo jako rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem, jeśli dostarczający powiadomił konsumenta o tych właściwościach rzeczy.