Jeżeli jednak decyduje, aby podwładny kierował samochodem, wykonując swoje zadania służbowe, powinien odnotować to w skierowaniu na badania profilaktyczne. Zakres niezbędnych konsultacji ustala lekarz medycyny pracy.
Skąd to zamieszanie
29 czerwca 2011 weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 15 kwietnia 2011 zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (DzU nr 88, poz. 503).
Zgodnie z § 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia w § 4 ust. 4 rozporządzenia ministra zdrowia z 7 stycznia 2004 w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (DzU nr 2, poz. 15) dodano w nim pkt 5.
Dotyczy on „osoby posiadającej prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T, kierującej pojazdem w ramach obowiązków służbowych”. Wspomniany § 4 ust. 4 w zw. z ust. 3 nakłada na uprawnionego lekarza wymóg kierowania osób wymienionych w ust. 4 pkt 1 – 5 na konsultacje okulistyczne oraz na badania oceniające widzenie zmierzchowe i zjawisko olśnienia.
Lekarz musi skierować na te obligatoryjne konsultacje i badania szoferów mających prawo jazdy A, A1, B, B1, B+E, T, jeżeli prowadzą pojazdy w zakresie obowiązków służbowych.
Wśród pracodawców pojawiły się wątpliwości, czy mają oni kierować na takie badania osoby świadczące na ich rzecz pracę o charakterze innym niż kierowca, ale prowadzące pojazdy okazjonalnie (sporadycznie) w zakresie wykonywanych zadań.
Przeciwwskazania zdrowotne
Rozporządzenie z 7 stycznia 2004 wydano na podstawie art. 123 ustawy z 20 czerwca 1997 Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm., dalej ustawa). Jego § 2 określa warunki i tryb kierowania na badania lekarskie po to, aby stwierdzić istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi oraz kierowania tramwajami.
Zgodnie z ust. 1 tego przepisu osoby, o których mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1, 2 i 6 oraz ust. 2 prawa o ruchu drogowym, zgłaszają się na badanie lekarskie bez skierowania. Osobami, o których mowa w tym przepisie, są:
• ubiegający się o wydanie prawa jazdy (art. 122 ust. 1 pkt 1),
• ubiegający się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofniętego ze względu na stan zdrowia (art. 122 ust. 1 pkt 2),
• kandydaci na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (art. 122 ust. 1 pkt 6),
• kierowca pojazdu uprzywilejowanego, instruktor, egzaminator oraz kierujący tramwajem:
– w wieku do 55 lat – co pięć lat,
– w wieku od 55 do 65 lat – co dwa lata,
– powyżej 65 roku życia – corocznie (art. 122 ust. 2).
Wśród zobowiązanych do zgłoszenia się na badanie lekarskie bez skierowania rozporządzenie nie wskazało tych z prawem jazdy A, A1, B, B1, B+E, T, kierujących autami w ramach obowiązków służbowych. Osób tych nie wymieniono też w art. 122 ustawy.
W rozporządzeniu brakuje także przepisów przyznających prawo kierowania na badania lekarskie tych osób organom w nim wymienionym (komendantowi policji, staroście) tylko na tej podstawie, że kierują autami w zakresie obowiązków służbowych. Nie wyklucza się jednak, że starosta wyśle na badania np. z powodu zastrzeżeń co do stanu zdrowia.
Wtedy uprawniony lekarz obowiązkowo nakaże zgłosić się do okulisty oraz na badania oceniające widzenie zmierzchowe i zjawisko olśnienia.
Inne obowiązki szefa
Takiego uprawnienia nie ma jednak bezpośrednio pracodawca. Podstawy takiej nie stanowi też to, że pracownik kieruje pojazdami przy wykonywaniu swoich obowiązków służbowych. Podwładny może skutecznie uchylić się od polecenia szefa, aby wykonał takie badania.
Musiałby je jednak zrobić, gdyby skierowanie pochodziło od starosty na podstawie zawiadomienia właściwych organów orzekających o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy (np. lekarz orzecznik ZUS). Skoro przepisy nie zobowiązują kierującego do zgłoszenia się na badania bez skierowania i skierowania takiego nie może wydać szef, nie ma podstaw, aby wysłać go obowiązkowo do okulisty.
Nie oznacza to jednak, że szef może dopuszczać bez ograniczeń do prowadzenia pojazdów w pracy. Wydane na podstawie art. 228 § 8 kodeksu pracy, rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69 poz. 332 ze zm.) reguluje też kwestię związaną z badaniami profilaktycznymi osób kierujących pojazdami w ramach obowiązków służbowych.
Pracownik, dla którego prowadzenie auta jest jedną z czynności obowiązków służbowych, choćby występujących okazjonalnie (sporadycznie), musi wykazywać się dobrą sprawnością psychoruchową. Aby lekarz medycyny pracy mógł potwierdzić taką sprawność, w skierowaniu na badania szef powinien odnotować, że ma on kierować autem.
W tym wypadku lekarz medycyny pracy prowadzący badania profilaktyczne stosuje wytyczne zamieszczone w części V pkt 2 wskazówek metodycznych. Zgodnie z nimi badanie wstępne, warunkujące rozpoczęcie pracy związanej z prowadzeniem pojazdów, obejmuje: badania lekarskie ogólne, okulistyczne i neurologiczne oraz test sprawności psychoruchowej.
Natomiast podczas badania okresowego o wykonaniu testów czy konsultacji specjalistycznej decyduje lekarz, jeżeli w trakcie kontroli uzna, że jest to niezbędne, aby prawidłowo ocenić stan zdrowia badanego.
Zobacz serwis:
