Spółka osobowa, czyli zgodnie z definicją zawartą w art. 4 § 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych jawna, partnerska, komandytowa oraz komandytowo-akcyjna, może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

W świetle art. 9 cytowanej ustawy zmiana postanowień umowy  wymienionych podmiotów – co do zasady – wymaga zgody wszystkich jego uczestników.

Powołany przepis ma jednak wyłącznie dyspozytywny charakter, co oznacza, że kontrakt spółki może odmiennie regulować tę kwestię.

Przykład 1

Paragraf 4 umowy Zoltex Iksiński sp.j. stanowi, że zmiana postanowień kontraktu wymaga uchwały podjętej większością dwóch trzecich głosów w obecności co najmniej trzech wspólników. 1 lipca 2011 sześciu  spośród siedmiu uczestników podmiotu opowiedziało się za uchwałą, na podstawie której od daty jej powzięcia pan Piotr utracił – zawarte dotychczas w umowie – zwolnienie od udziału w stratach spółki.

Z uwagi na to że nie brał udziału w podjęciu przedmiotowej decyzji, uznał, że nie mogła być ona powzięta. Według niego bowiem art. 9 k.s.h. pozwala na dokonywanie modyfikacji postanowień kontraktu spółki osobowej wyłącznie za zgodą wszystkich jej wspólników. Stanowisko pana Piotra nie jest jednak zasadne.

Regulacje umowne mogą mianowicie inaczej kształtować tę kwestię. Zapis w kontrakcie Zoltex Iksiński sp.j. – traktujący o procedurze wprowadzania zmian do umowy owego podmiotu – jest zatem prawidłowy.

Dopuszczalne jest zatem podejmowanie uchwał modyfikujących jego treść większością głosów (kwalifikowaną lub zwykłą) bądź wprowadzenie wymogu kworum.

Podkreślić należy, że do spółek osobowych – w przeciwieństwie do kapitałowych – nie znajduje zastosowania art. 20 k.s.h. Nie istnieje więc nakaz jednakowego traktowania wspólników w takich samych okolicznościach.

Pokrzywdzony uczestnik podmiotu nie pozostaje jednak bez środków obrony swoich interesów. Może on mianowicie w takiej sytuacji powołać się na nieważność czynności prawnej, wypowiedzieć umowę spółki - patrz wzór oświadczenia (pdf).

Może też, podnosząc, że naruszenie opisanej reguły stanowi ważny powód, wystąpić do właściwego sądu gospodarczego o rozwiązanie podmiotu oraz wzór pozwu o rozwiązanie spółki jawnej (pdf).

Przykład 2

Wspólnicy spółki Alfa Beata Igrekowska sp.j., stosownie do treści paragrafu 3 umowy, większością głosów podjęli uchwałę, na mocy której od daty jej powzięcia do realizacji, wymienionych w kontrakcie podmiotu, czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu nie będzie już wymagana zgoda pani Oktawii.

Biorąc pod uwagę, że uznała ona, że zachowanie pozostałych uczestników spółki, którzy podjęli przedmiotową decyzję, można zakwalifikować jako ważny powód rozwiązania Alfa Beata Igrekowska sp.j., wystąpiła ona do sądu gospodarczego ze stosownym powództwem. Pani Oktawia mogła postąpić w opisany sposób.

Jeżeli jednak sąd nie uwzględni jej żądania, pani Oktawia będzie mogła wypowiedzieć umowę spółki, ewentualnie wytoczyć sprawę o stwierdzenie nieważności uchwały wykluczającej jej udział w sprawach przekraczających zakres zwykłego zarządu.

Podstawa prawna:

- art. 4 § 1 pkt 1, art. 8 § 1, art. 9, 20, 61 § 1 i 3 oraz art. 63 § 1 ustawy z 15 września 2000 Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.)

- art. 17 pkt 4, art. 30 i 4791 § 2 pkt 1 ustawy z 17 listopada 1964 Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.)

- art. 29 pkt 1 ustawy z 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (DzU z 2005 r. nr 167, poz. 1398 ze zm.)

Autorka jest adwokatem, prowadzi własną kancelarię w Płocku

ZOBACZ WZORY:

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy spółki jawnej

Pozew o rozwiązanie spółki jawnej