Jednocześnie nabiera ono szczególnego znaczenia w świetle nasilającego się kryzysu finansów publicznych, zwiększającego się zadłużenia samorządów oraz wyczerpywania się środków unijnych w ramach perspektywy budżetowej 2007 – 2014. Warto jest więc przyjrzeć się bliżej owym trzem P, które są szansą dla wielu przedsiębiorców.
Narzędzia do dyspozycji
Nowa ustawa z 19 grudnia 2008 o partnerstwie publiczno-prywatnym (DzU z 2009 nr 19, poz. 100) otworzyła przed polskimi samorządami szerokie możliwości i dała narzędzia prawnoorganizacyjne pozwalające na nawiązanie i wieloletnie utrzymywanie współpracy z sektorem prywatnym.
Ustawa ta w sposób ramowy określa warunki współpracy partnera publicznego i prywatnego. Zawiera pewnego rodzaju katalog wytycznych w zakresie m.in. formy instytucjonalnej, ścieżki wyboru partnera prywatnego czy sposobu jego wynagradzania.
W tym samym czasie w polskim prawodawstwie pojawił się jeszcze jeden mechanizm regulujący odmianę partnerstwa publiczno-prywatnego, jakim jest koncesja na roboty budowlane lub usługi (ustawa z 9 stycznia 2009 o koncesji na roboty budowlane lub usługi; DzU nr 19, poz. 101).
Co jest najważniejsze
Istotą PPP jest zgodna współpraca partnera prywatnego z partnerem publicznym przy realizacji zadań publicznych. Kwestie podziału obowiązków, odpowiedzialności czy wynagradzania są raczej rzeczą wtórną, warunkującą jedynie formę czy tryb prawnoorganizacyjny tej współpracy.
W ujęciu szerokim partnerstwem publiczno-prywatnym można nazwać każdą współpracę przedstawicieli sektora publicznego z podmiotami prywatnymi. Takie przedsięwzięcia w naszym kraju od wielu lat nie są niczym nowym.
Spółki prawa handlowego to formuła powszechnie stosowana przez wiele polskich gmin na bazie ustawy o gospodarce komunalnej. Mamy wiele przedsięwzięć z zakresu przede wszystkim gospodarki wodno-ściekowej, sportu i rekreacji czy budownictwa, gdzie udziałowcami bądź akcjonariuszami są przedsiębiorstwa prywatne i samorządy.
Celowa i długofalowa współpraca samorządu z partnerem prywatnym, nastawiona na obopólne korzyści oczywiście niekonieczne finansowe, ale również społeczne, może odbywać się, i nie jest to novum, również w świetle innych aktów prawnych: ustawy o gospodarce nieruchomościami, kodeksu cywilnego czy prawa zamówień publicznych.
W ujęciu wąskim partnerstwo publiczno-prywatne to współpraca wynikająca z legalnej definicji PPP zawartej w ustawie o PPP czy też jej specyficznej odmianie – koncesji.
Czym jest więc PPP patrząc przez pryzmat ustawy z 19 grudnia 2008 o partnerstwie publiczno-prywatnym? Na pewno jest wspólną realizacją przedsięwzięcia przez strony, z których jedna jest podmiotem publicznym, a druga partnerem prywatnym. Jak widać, definicja podkreśla wspomnianą już wcześniej współpracę biznesu i samorządu.
Wczytując się dalej w ustawową definicję PPP, mamy zobowiązanie się partnera prywatnego do realizacji przedsięwzięcia za wynagrodzeniem oraz poniesienie przez niego w całości lub w części wydatków na realizację projektu bądź poniesienie ich przez osobę trzecią.
W tej części definicji przejawia się cel działania partnera prywatnego, czyli zrealizowanie przedsięwzięcia inwestycyjnego, aby w przyszłości czerpać z niego korzyści biznesowe, w tym w formie odpłatności. Przedsiębiorca jednak bierze na siebie ciężar całkowitego lub częściowego finansowania przedsięwzięcia, ze środków własnych czy też przy współudziale banków lub instytucji finansowych.
Analizując kolejne zapisy definicji PPP, można dostrzec zobowiązanie się partnera publicznego do współdziałania w przedsięwzięciu, w szczególności przez wniesienie wkładu własnego. I tutaj przejawia się konieczność aktywności i zaangażowania samorządu w realizację przedsięwzięcia.
Najpierw koncesja
Jeżeli dokonamy podobnej analizy definicji współpracy w ustawie o koncesji na roboty budowlane lub usługi, nie doszukamy się wielu różnic. Również mamy do czynienia z zawarciem umowy między podmiotem publicznym – zwanym koncesjodawcą, a podmiotem prywatnym – koncesjonariuszem.
Akcentowana jest współpraca inwestora i samorządu przy realizacji zadania publicznego. Podmiot prywatny, z definicji, zobowiązuje się do wykonania przedmiotu przedsięwzięcia (koncesji) za wynagrodzeniem.
Osiąga więc zakładaną korzyść, która determinuje sektor prywatny do inwestowania kapitału. Jednocześnie koncesjonariusz przejmuje na siebie przynajmniej częściowo ryzyko przedsięwzięcia.
Komentarz
Niejednokrotnie mamy w Polsce do czynienia z niezrozumieniem udziału strony publicznej i sprowadzanie jej jedynie do biernego działania: wniesienia gruntu pod realizację inwestycji i wyboru partnera prywatnego.
Dla partnera prywatnego, czyli przedstawiciela świata biznesu, podejście samorządu – czysto roszczeniowe – jest barierą, a nie atutem w projektach typu PPP. Sektor publiczny powinien gwarantować aktywną współpracę i swoje zaangażowanie, również kapitałowe. W tym właśnie przejawia się istota partnerstwa.
U podstaw partnerstwa publiczno-prywatnego leży więc przesłanka partnerskiej współpracy w sferze usług publicznych, przynoszącej konkretne korzyści społeczno-ekonomiczne zarówno sektorowi publicznemu, jak i podmiotom prywatnym, wspólne dzielenie kosztów przedsięwzięcia oraz ryzyka jego realizacji. I taka też powinna być najprostsza definicja PPP.
Autorka jest dyrektorem działu doradztwa publicznego firmy doradczej Collect Consulting
Więcej w serwisach:
»
»
Partnerstwo publiczno-prywatne
»
