Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „zawieszenie działalności gospodarczej”. W myśl doktryny jest to przerwanie wykonywania tej działalności sensu largo na sprecyzowany okres, podczas którego przedsiębiorca ma zarówno prawo, jak i obowiązek dokonywania pewnych czynności związanych (dotyczących) działalności gospodarczej prowadzonej przed jej zawieszeniem.
Kogo dotyczy
Prawo do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przysługuje tylko tym przedsiębiorcom, którzy nie zatrudniają pracowników. Przez przedsiębiorcę niezatrudniającego pracowników należy rozumieć przedsiębiorcę, który nie nawiązał stosunku pracy z pracownikami, w rozumieniu przepisów kodeksu pracy.
Zgodnie z art. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 Kodeks pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Osoba zatrudniona – w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy – jest osobą pozostającą w stosunku pracy i tym samym jest stroną tego stosunku.
Przedsiębiorca, który zamierza zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej, musi więc, mówiąc kolokwialnie, zwolnić najpierw wszystkich swoich pracowników. Nie ma natomiast przeszkód, aby zawiesił wykonywanie swojej działalności taki przedsiębiorca, który współpracuje z innymi osobami na podstawie np. umowy o dzieło czy też umowy-zlecenia.
Trzeba natomiast pamiętać, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest niemożliwe, jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracowników chronionych przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę przez przepisy art. 38, 39 lub 41 k.p. bądź przepisy szczególne, ponieważ ochrona ta zostaje uchylona jedynie w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Instytucja zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej została wprowadzona do ustawy z 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej przez nowelizację tego aktu prawnego z 10 lipca 2008.
Przykład
Zakład przetwórstwa owoców nosi się z zamiarem zawieszenia na okres zimowy wykonywania działalności. Przed dokonaniem stosownych zgłoszeń rozwiązuje skutecznie wszelkie wiążące go umowy o pracę.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby po wznowieniu wykonywania działalności (np. na wiosnę) zatrudnił tych samych ludzi na tych samych stanowiskach.
Co jest dozwolone
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Może jednak zmienić formę prawną tej działalności.
Przykład
Przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na oprowadzaniu wycieczek po Warszawie.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest równoznaczne z niemożnością wykonywania tych czynności (czyli oprowadzania wycieczek) w okresie zawieszenia wykonywania działalności. Ale tylko w formie biznesowej. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby robił to na podstawie np. umowy-zlecenia zawartej z biurem podróży.
Przedsiębiorca ma prawo w okresie zawieszenia działalności gospodarczej:
- wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, np. konserwować maszyny używane w toku prowadzenia działalności gospodarczej,
- przyjmować należności lub regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej; w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej możliwe jest oczywiście przyjmowanie zapłaty za usługi (zlecenia wykonane) zrealizowane wcześniej; jednocześnie zawieszenie nie chroni przed obowiązkiem regulowania płatności,
- zbywać własne środki trwałe i wyposażenie, dopuszczalne jest więc na przykład sprzedanie komputera, który był wykorzystywany w toku wykonywania działalności gospodarczej, a teraz w ocenie przedsiębiorcy jest już nieprzydatny,
- uczestniczyć w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej; zawieszenie nie wpływa na wejście w prawa i obowiązki strony w wymienionych postępowaniach,
- osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej; przedsiębiorca nie może osiągać dochodów z działalności gospodarczej, której wykonywanie zawiesił, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby uzyskiwał dochód np. ze stosunku pracy, jeżeli jednocześnie pracował i prowadził biznes.
Ponadto, w okresie zawieszenia wykonywania działalności, przedsiębiorca może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą (określonych w rozdziale 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz przepisach szczegółowych).
Jak zawiesić i odwiesić
W celu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej należy dokonać stosownego wpisu (zgłoszenia) do ewidencji działalności gospodarczej (prowadzonej przez właściwego dla danego przedsiębiorcy wójta, burmistrza lub prezydenta miasta).
Bez rekompensaty
Zgłoszenie informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej powinno zawierać:
- oznaczenie przedsiębiorcy oraz jego numer ewidencyjny PESEL, jeśli taki ma;
- oznaczenie miejsca zamieszkania i adres przedsiębiorcy;
- wskazanie okresu, na jaki następuje zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej.
Do zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie o niezatrudnianiu pracowników.
Wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przede wszystkim kończy etap zawieszenia, umożliwiając przedsiębiorcy powrót do wykonywania działalności gospodarczej.
Aby wznowić wykonywanie działalności gospodarczej, należy zgłosić stosowną informację do tego samego organu, do którego zgłoszone zostało zawieszenie.
Zgłoszenie musi zawierać
- oznaczenie przedsiębiorcy oraz jego numer ewidencyjny PESEL, jeśli taki ma, oraz
- oznaczenie miejsca zamieszkania i adres przedsiębiorcy.
W przypadku gdy przedsiębiorca nie złożył wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej, organ ewidencyjny po wezwaniu i wyznaczeniu mu terminu 30-dniowego na jego złożenie wykreśla z urzędu prowadzoną przez niego działalność gospodarczą.
Na jak długo
Zarówno zgłoszenie informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, jak i informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej jest zwolnione z opłat.
Należy także pamiętać, że w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
Wykonywanie działalności gospodarczej można zawiesić na okres od 1 do 24 miesięcy. Nic nie stoi oczywiście na przeszkodzie, aby przedsiębiorca zrobił sobie „wakacje” krótsze i nie wykonywał działalności przez np. tylko przez kilka miesięcy. Praktyka i doktryna zdecydowanie wskazują, że dłuższe niż miesięczne powstrzymywanie się od wykonywania działalności gospodarczej powinno zostać zalegalizowane w sposób przewidziany w przepisach.
Prawo nie zabrania wielokrotnego zawieszania wykonywania działalności gospodarczej. Trzeba jednak każdorazowo zmieścić się we wskazanych w przepisach przedziałach czasowych zawieszania. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej (nie wcześniej jednak niż w dniu jego złożenia) do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej.
Należy pamiętać, że zawieszenie rozpoczyna się (biegnie) od dnia złożenia wniosku o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej. Oznacza to, że niezależnie od terminu zawieszenia, wskazanego przez przedsiębiorcę we wniosku (można wskazać inny dzień niż termin złożenia wniosku, jednak nie wcześniejszy).
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej skutkuje zwolnieniem przedsiębiorcy z zobowiązań podatkowych oraz zobowiązań z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie:
- zaliczek na podatek dochodowy lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
- składania deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne,
- odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne (w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego przez zawarcie umowy w tej sprawie z NFZ).
W stosunku do zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wywiera skutki prawne od dnia, w którym to zawieszenie się rozpoczyna, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.
Komentarz
Wprowadzenie instytucji zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej było odpowiedzią ustawodawcy na potrzeby wynikające z warunków prowadzenia biznesu. Działalność firm w niektórych branżach ma charakter okresowy, na przykład działalność przewodników turystycznych czy różne formy biznesu związane z szeroko rozumianym rolnictwem. Trudno znaleźć uzasadnienie do ponoszenia przez przedsiębiorcę w „martwym okresie” kosztów publicznoprawnych działalności.
Oczywiście mogliby oni wyrejestrowywać firmy na ten okres i po nim ponownie je zakładać. Jednak takie rozwiązanie byłoby niewygodne, czasochłonne i po prostu sprzeczne z logiką.
Przed nowelizacją ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z 10 lipca 2008 przedsiębiorcy zawieszali funkcjonowanie swoich firm na podstawie interpretacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Dobrze się stało, że tak ważną kwestię uregulowano ustawowo.
Piotr Rogowiecki ekspert Pracodawcy RP
Zobacz więcej w serwisie:
»
»
Likwidacja i zawieszenie działalności gospodarczej
»
