Pierwszym wyborem Polaków zaczynających biznes nad Dunajem bywa tzw. samozatrudnienie (selbstständige Erwerbstätigkeit), zgodne z ustawą o prowadzeniu działalności gospodarczej (Gewerbeordnung).

Na analogicznych zasadach działają też mikroprzedsiębiorstwa zwane Einzelunternehmen; w takiej firmie przedsiębiorca może zatrudnić pracowników zawierając z nimi umowy o pracę. Dodatkowymi pracownikami mogą również być członkowie rodziny.

W dzisiejszym tekście ograniczamy się tylko do niej, nie opisujemy prowadzenia działalności w formie spółek i spółdzielni.

Kiedy reglamentacja

Wyróżnić można trzy podstawowe formy prowadzenia działalności:

- niepodlegającą żadnym ograniczeniom – freie Gewerbe.

Jest to działalność prowadzona w  tych dziedzinach, które nie wymagają przedłożenia świadectwa kwalifikacji (ohne Befähigungsnachweis). Lista wolnych rodzajów działalności obejmuje ok. 900 pozycji.

Na takiej zasadzie można się zajmować m.in. uszczelnianiem przeciwwilgociowym, napełnianiem i pakowaniem (z wyjątkami), prowadzić biuro adresowe, pośrednictwo adresowe, adresować, pakować, składać prospekty, gazety, listy i broszury, ładować akumulatory, być pomocą domową przy pracach porządkowych (nie w miejscach publicznych), myć samochody, opiekować się dziećmi i prowadzić agencję opiekunek, stację benzynową, trudnić się handlem, prowadzić agencję reklamową, być gospodarzem domu (dozorcą).

Taki biznes nie dotyczy rolnictwa, leśnictwa, górnictwa, transportu, bankowości czy dystrybucji energii, które są regulowane odrębnymi przepisami.

Również działalność grup zawodowych określanych jako wolne zawody (np. lekarze, weterynarze, farmaceuci, notariusze) ma swoje odrębne regulacje;

- reglamentowaną – reglamentierte Gewerbe.

W tym wypadku wymagane jest poświadczenie kwalifikacji dla 82 rodzajów działalności (np. pośrednictwo pracy, agent ubezpieczeniowy, biuro podróży, fotograf), w tym także dla działalności rzemieślniczej (np. piekarz, posadzkarz, stolarz, zegarmistrz).

– Prowadzenie tych rodzajów działalności wymaga zgody rejestrującego urzędu dzielnicowego – mówi Jerzy Jędrzejewski, radca, kierownik Wydziału Promocji, Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu.

– Rzemieślnicy muszą przedłożyć dyplom mistrzowski albo czeladniczy lub zdać austriacki egzamin mistrzowski. Jeżeli przedsiębiorca ma tylko polskie świadectwo kwalifikacji, musi przejść procedurę uznawania dokumentów stwierdzających poziom wykształcenia. Wnioski o uznanie kwalifikacji lub uznanie równości kwalifikacji składa się w Federalnym Ministerstwie Gospodarki, Rodziny i Młodzieży.

Należy wówczas przedłożyć wydane przez polski urząd (np. Ministerstwo Edukacji Narodowej w Warszawie czy Związek Rzemiosła Polskiego) potwierdzenie kwalifikacji oraz świadectwa pracy. Dokumenty te muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na niemiecki;

-  reglamentowaną podlegającą dodatkowym wymogom przed rejestracją.

Przedsiębiorca niekiedy podlega również procedurze oceny wiarygodności (Zuverlässigkeitprüfung).

Takie wymagania dotyczą nie tylko handlu bronią i materiałami pirotechnicznymi, detektywów czy firm ochroniarskich. Także branży budowlanej, elektrotechników, techników instalacji gazowych i sanitarnych, biur windykacji należności, kominiarzy, a nawet cieśli.

Uwaga! Między poszczególnymi landami mogą występować różnice w opisach poszczególnych rodzajów zawodów i  w zakresie dozwolonych czynności w ramach konkretnej działalności gospodarczej określanej jako swobodna. Dlatego najlepiej dowiadywać się o to w lokalnej izbie gospodarczej.

Miejsce zgłoszenia

Do rozpoczęcia działalności jest niezbędne zarejestrowanie jej w referacie gospodarczym w dzielnicowym ratuszu (Bezirksverwaltungsbehörde), urzędzie gminy lub miasta i otrzymanie tam uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej (potocznie Gewerbeschein).

Zanim przyszły przedsiębiorca wystąpi o rejestrację, musi się zameldować w ciągu trzech dni od przybycia do Austrii. By uzyskać zameldowanie, wypełnia formularz meldunkowy, okazuje paszport lub dowód osobisty, także umowę najmu lokalu.

Przed wyjazdem z Austrii trzeba się wymeldować. Przepisy przewidują do 726 euro grzywny za niedopełnienie bądź nieterminowe dopełnienie obowiązku meldunkowego. Natomiast sam meldunek jest bezpłatny.

Osoby planujące pobyt dłuższy niż trzy miesiące muszą dodatkowo wystąpić o zaświadczenie meldunkowe w odrębnym, centralnym urzędzie meldunkowym w danym kraju związkowym.

Po zarejestrowaniu działalności przedsiębiorca zgłasza się do oddziału austriackiego ZUS do spraw ubezpieczeń społecznych osób prowadzących działalność gospodarczą (Sozialversicherungsanstalt der gewerblichen Wirtschaft) i dokonuje rejestracji w austriackim urzędzie skarbowym (Umsatzsteuer).

Atrakcyjne podatki

Zachętą do pracy na swoim w Austrii jest wysoka kwota wolna od podatku: dla osób prowadzących działalność na własny rachunek jest to 11 tys. euro rocznie.

Dzięki umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Austrią przedsiębiorca unika dwukrotnego opodatkowania tego samego dochodu w obu krajach, gdy osiąga przychody również w Polsce.

Bez języka ani rusz

Przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej warto zapoznać się z dokładnym opisem czynności przypisanym do danego rodzaju działalności. Taki opis jest udostępniany w siedzibie lokalnej izby gospodarczej, ewentualnie w urzędzie rejestrującym działalność gospodarczą, w referacie gospodarczym w dzielnicowym magistracie, urzędzie miasta lub gminy.

Takie porady i informacje są bezpłatne. Ale udzielane są zazwyczaj tylko po niemiecku.

Informacje i wymagania dotyczące poszczególnych fachów liczą po kilka – kilkanaście stron. Dlatego osoba słabo znająca ten język powinna przyjść z kimś, kto dobrze włada niemieckim.

Więcej ważnych informacji o austriackim rynku pracy i działalności gospodarczej można znaleźć pod adresem internetowym: www.wien.trade.gov.pl

Pracownikom Wydziału Promocji, Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu dziękujemy za pomoc w przygotowaniu tekstu

Więcej w poradniku:

»Praca w Austrii od 1 maja 2011 r.