Wykaz chorób zawodowych jest w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach. Katalog ten jest zamknięty. Jest w nim np. astma, pylica, ołowica czy rozedma płuc.
Zapadnięcie pracownika na jedną z chorób objętych wykazem nie przesądza o istnieniu choroby zawodowej w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Choroba zawodowa jest pojęciem prawnym oznaczającym zachorowanie, które pozostaje w związku przyczynowym z wykonywaną pracą. Przyczyną wywołującą chorobę jest tylko i wyłącznie praca, w szczególności jej rodzaj, charakter i warunki wykonywania. Dlatego też choroby zawodowe należy kwalifikować jako przewidywalne.
Dodatkowo za chorobę zawodową można uznać tylko taką, która pozostaje w związku przyczynowym z działaniem bądź oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w danym środowisku pracy lub spowodowaną sposobem wykonywania pracy, znajdującą się zarazem w wykazie chorób zawodowych.
Za wydanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do stwierdzenia takiej choroby odpowiada powiatowy inspektor sanitarny. Wydawana jest ona w szczególności na podstawie danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika.
Zdarza się jednak, że dochodzi do sytuacji, w której nie ma podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej pomimo zachorowania w następstwie wykonywanej pracy. W razie zapadnięcia przez daną osobę w trakcie wykonywania pracy i w związku z nią na inną chorobę, nieobjętą wykazem chorób zawodowych, można się domagać od pracodawcy odszkodowania lub zadośćuczynienia. Możliwe jest to jednak wyłącznie na podstawie prawa cywilnego. —oprac. jek
Autor jest prawnikiem w Kancelarii Barylski Olszewski Brzozowski
