Faktoring jest usługą polegającą na nabywaniu i finansowaniu nieprzeterminowanych, udokumentowanych fakturą wierzytelności handlowych z odroczonym terminem zapłaty. Może stanowić alternatywę dla kredytu bankowego.

Dawid Naglik, dyrektor Obszaru Usług Finansowych w arvato services Polska, podkreśla, że główną rolą faktoringu jest faktyczna poprawa płynności, zapewnienie jak największego udziału gotówki w aktywach obrotowych firmy.

Usługa ta pozwala w krótkim czasie, praktycznie w ciągu jednego – dwóch dni, zamienić znaczną część należności na gotówkę. Środki te służą najczęściej do spłaty zobowiązań krótkoterminowych. Dzięki temu przedsiębiorstwo ma zapewnioną płynność.

– Zwłaszcza podczas ostatniego kryzysu faktoring okazał się bardzo skutecznym sposobem na zapewnienie lub poprawę płynności finansowej małych i średnich przedsiębiorstw. Dla wielu tego typu podmiotów był wręcz jedynym skutecznym narzędziem pozwalającym finansować rozwój działalności wtedy, gdy dostęp do tradycyjnych instrumentów, takich jak kredyt, był utrudniony – ocenia Michał Kinkel, prezes AOW Faktoring.

Krzysztof Kuniewicz, dyrektor generalny Bibby Financial Services, mówi, że faktoring nie wchodzi w konflikt z innymi opcjami finansowania, procedury są dużo prostsze, a proces przyznawania środków dużo szybszy.

– Faktoring szybko niweluje efekt zatorów płatniczych i zapewnia wiele usług dodatkowych ważnych dla klienta. Należy jednak pamiętać, że usługa ta nie jest tylko na czas kryzysu ani nie jest przeznaczona dla firm w trudnej sytuacji. Przede wszystkim powinni z niej korzystać ci przedsiębiorcy, którzy chcą świadomie planować rozwój biznesu – mówi Krzysztof Kuniewicz.

[srodtytul]Bez ryzyka niewypłacalności[/srodtytul]

Usługa ta spełnia trzy podstawowe funkcje: finansową, zabezpieczającą i administracyjną. Umożliwia firmie korzystanie z efektywnego finansowania proporcjonalnego do wielkości realizowanej sprzedaży. Z usługą faktoringu oferowany jest zawsze pakiet usług dodatkowych.

Najczęściej spotykany jest faktoring pełny (bez regresu) i niepełny (z regresem). Korzystając z tego pierwszego, przedsiębiorca zmniejsza bądź całkowicie eliminuje ryzyko niewypłacalności dłużnika. Ryzyko to przejmuje faktor. Forma ta jest stosowana także przy finansowaniu kredytów kupieckich.

Szczególnym rodzajem faktoringu pełnego jest faktoring z cesją wierzytelności z polisy ubezpieczenia. W tym wypadku ryzyko niewypłacalności dłużnika również nie obciąża przedsiębiorstwa. Zabezpieczeniem takiej transakcji jest cesja wierzytelności z polisy ubezpieczenia. W ramach usług dodatkowych faktor zapewnia obsługę polisy, m.in. zgłasza ubezpieczycielowi szkody, dochodzi odszkodowania.

[srodtytul]Dostarcza kapitału[/srodtytul]

W drugim podstawowym rodzaju faktoringu, niepełnym (niewłaściwym), ryzyko niewypłacalności dłużnika nie przechodzi na faktora. Istotą tej usługi jest przede wszystkim szybkie zapewnienie przedsiębiorcom kapitału.

Faktoring niepełny jest dużo łatwiejszy do uzyskania dla przedsiębiorcy niż kredyt bankowy. Wiąże się też z mniejszymi obciążeniami. W przypadku kredytu przedsiębiorca ma obowiązek zapewnienia środków na spłatę rat. Natomiast w faktoringu niepełnym do spłaty wierzytelności zobowiązani są dłużnicy.

Korzystając z takiego rodzaju finansowania, przedsiębiorca nie musi ponosić kosztów zabezpieczenia, ponieważ zabezpieczeniem jest sama wierzytelność. Faktor świadczy też usługi dodatkowe, takie jak monitoring wierzytelności, ponaglanie dłużników w razie braku spłat w terminie.

Innym rodzajem faktoringu jest odwrotny (wymagalnościowy, inaczej dyskontowy). Jest to finansowanie zobowiązań wobec dostawców. W ramach tej usługi faktor z chwilą zapłaty nabywa wierzytelności dostawców, tym samym przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności odbiorcy.

Ten rodzaj finansowania nie wymaga badania zdolności kredytowej dostawców. Zapewnia dostawcom terminowe regulowanie należności. Natomiast przedsiębiorcom wydłuża termin płatności, a w razie potrzeby umożliwia skorzystanie z dodatkowego finansowania.

Dzięki wcześniejszej spłacie wierzytelności przedsiębiorca uzyskuje dostęp do rabatów i opustów. Ma zapewnione elastyczne finansowanie, ponieważ sam może wybrać termin, w którym chce dokonać spłaty.

[srodtytul]Zagraniczny i administracyjny[/srodtytul]

Faktoring eksportowy (zagraniczny) nie różni się w znaczący sposób od krajowego. Struktura transakcji jest podobna. Faktor nabywa i finansuje wierzytelności zagraniczne, czyli należne od importerów. Są one wyrażone i finansowane w walucie obcej.

Powszechny jest także faktoring administracyjny. Polega na nabywaniu wierzytelności, inkasowaniu i monitorowaniu spłat. Przedsiębiorca nie zajmuje się śledzeniem spłat, inkasem należności, sporządzaniem zestawień płatności i ich statystyką. Wierzytelnościami zarządza faktor. Ocenia on również wiarygodność i wypłacalność dłużników. W trakcie umowy weryfikuje tę ocenę. Jeśli dłużnicy spóźniają się z płatnościami, ściąga należności.

Dzięki wszystkim rodzajom usług faktoringowych przedsiębiorstwo zwiększa bezpieczeństwo obrotu handlowego. Pozyskuje też kapitał na bieżącą działalność bez konieczności spłacania rat, które obciążają wynik finansowy (tak jak przy kredycie), a także bez konieczności wprowadzenia nowych właścicieli (np. funduszu private equity). Poprzez zmniejszenie udziału zobowiązań i należności poprawia się bilans przedsiębiorstwa, co ma wpływ na jego rentowność.

Dla przyszłości firmy bardzo ważne jest to, że nie musi zaciągać kredytów krótkoterminowych. Może zatem skorzystać z kredytu długoterminowego i przeznaczyć go na rozwój i inwestycje.

[ramka][b]Kiedy warto skorzystać[/b]

- Stronami umowy faktoringowej są: faktor (może to być bank lub wyspecjalizowana instytucja finansowa) i faktorant, czyli przedsiębiorca.

- Zasady sporządzania umów faktoringu reguluje konwencja ottawska z 1988 r. Zgodnie z nią przedsiębiorca ma prawo przenieść na faktora własność wierzytelności.

- Usługi faktoringowe przydają się wtedy, gdy stosowany jest odroczony termin płatności. Sprawdzają się też, gdy terminy płatności przy zakupie towarów (materiałów) są krótsze niż terminy płatności przy ich sprzedaży.

- Jak twierdzi Jarosław Jaworski, prezes Coface Poland Factoring, najczęściej klientami firm faktoringowych są podmioty, które muszą angażować znaczne środki w majątek obrotowy.

- Krzysztof Kuniewicz, dyrektor generalny Bibby Financial Services, poleca faktoring także firmom, które eksportują lub rozpoczynają współpracę z nowymi, niesprawdzonymi kontrahentami w kraju i za granicą. Według niego jest to też dobre rozwiązanie dla przedsiębiorstw, które chcą się rozwijać dynamicznie i poszukują zdywersyfikowanych źródeł finansowania.

- Rynek faktoringu rośnie. Po trzech kwartałach tego roku faktorzy (specjalistyczne firmy oraz banki) zanotowali obroty przekraczające 45 mld zł (wzrost o 27 proc.).

Do końca roku udzielone finansowanie może wzrosnąć do ponad 65 mld zł.[/ramka]

[ramka][b]Komentuje Małgorzata Chmielewska dyrektor Biura Faktoringu, Bank BGŻ[/b]

Zainteresowanie faktoringiem jest uzależnione od koniunktury na rynku. Kryzys i trudności z zachowaniem bezpieczeństwa, płynności i rentowności – mimo ograniczania inwestycji – zwiększają popyt na tę usługę.

W okresie recesji rośnie prawdopodobieństwo zatorów płatniczych i niewypłacalności dłużników. Przedsiębiorstwa chętniej korzystają wówczas z faktoringu, bo dzięki temu mogą oferować dłuższe terminy płatności. Szczególnie pomocny jest faktoring pełny, zapobiega bowiem powstawaniu przeterminowanych wierzytelności i zmniejsza ryzyko niewypłacalności kontrahenta.

Podczas wzrostu gospodarczego zwiększają się obroty i zapotrzebowanie na kapitał, bo rośnie produkcja. Szybkie finansowanie bieżącej działalności i zachowanie płynności zapewnia wtedy faktoring niepełny, a w przypadku eksportu – zagraniczny.

Koniunktura rynkowa ma również wpływ na dobór produktów faktoringowych. W czasie prosperity wzrasta popyt, rośnie zainteresowanie inwestycjami i eksport. Przekłada się to na wzrost produkcji i sprzedaży.

Ryzyko wypłacalności dłużnika istnieje nadal, ale jest niższe niż w okresie recesji. Zwiększa się zapotrzebowanie na produkty i usługi finansowe gwarantujące dopływ gotówki, bo to umożliwia zwiększanie produkcji.

Idealnym i prostym sposobem finansowania bieżącej działalności staje się wtedy faktoring niepełny lub zagraniczny. Firma bez zbędnych formalności i w dowolnej chwili może skorzystać z szybkiego dostępu do gotówki.

Przedsiębiorstwo mające płynność może wybrać faktoring administracyjny. Zapewnia on profesjonalne zarządzanie wierzytelnościami bez finansowania. W sytuacji wzmożonych obrotów usługa ta uwalnia firmę od administrowania wierzytelnościami i pozwala skoncentrować się na produkcji. Dostęp do środków i przejęcie przez faktora ryzyka wypłacalności nie zawsze jest konieczne.

Czasami istotniejsza jest ocena rzetelności dłużników oraz szybka informacja o nieprawidłowościach w regulowaniu zobowiązań. Wszystkie te czynności faktor wykonuje w ramach usług dodatkowych i administracyjnych.

W czasach kryzysu i zmniejszonych obrotów dopływ kapitału jest nadal bardzo ważny. Dodatkowo znaczenia nabiera bezpieczeństwo transakcji. Produktem, który oprócz kapitału zapewnia większe bezpieczeństwo, jest faktoring pełny z przejęciem ryzyka kontrahenta, cesją wierzytelności z polisy lub faktoring z ubezpieczeniem w ramach polisy globalnej faktora.

Faktorzy często dostosowują umowy do oczekiwań przedsiębiorców. Dlatego umowa faktoringowa zwykle ma charakter indywidualny, zgodny z oczekiwaniami klienta.

Każdy faktor dysponuje standardowym wzorem umowy, jednak poszczególne zapisy są negocjowane. Jest to możliwe dzięki specyfice umowy. Jest to umowa nienazwana, do której mają zastosowanie przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] mówiące o swobodzie zawierania umów. [/ramka]