Najczęściej spotykane przestępstwa popełniane przez pracowników to kradzież, przywłaszczenie mienia i oszustwo. Wszystkie charakteryzują się tym, że pracodawca ponosi szkodę.

Rzadko zdarza się, aby podwładny sam podjął działania rekompensujące poniesione przez szefa straty, dlatego to pracodawca musi zdecydowanie reagować. Może uzyskać odszkodowanie w postępowaniu cywilnym, ale dużo w tym zakresie ugra także w postępowaniu karnym.

[srodtytul]Bez policji[/srodtytul]

Przypominamy, że pracodawca nie musi nikogo zawiadamiać o popełnieniu przestępstwa przez pracownika. Obowiązek taki dotyczy wyłącznie najpoważniejszych czynów, np. zabójstwa.

Może się więc zdarzyć, że np. właściciel sklepu, któremu kasjerka ukradła z kasy 1000 zł, ale po ujawnieniu tego oddała zabraną kwotę, odstąpi od kroków na rzecz uruchomienia postępowania karnego.

W postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez organy ścigania pracodawca ma status pokrzywdzonego. Tym samym ma prawo dochodzić roszczeń cywilnych w postępowaniu karnym.

Na podstawie art. 62 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=16870C9BC4B9262633C05D03963CCCF9?id=75001]kodeksu postępowania karnego[/link] pokrzywdzony może – aż do rozpoczęcia przewodu sądowego – na rozprawie głównej wytoczyć przeciw oskarżonemu powództwo cywilne. Dzięki temu będzie dochodził w postępowaniu karnym roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnionego przestępstwa.

[srodtytul]Jaka procedura[/srodtytul]

Gdy powództwo cywilne zgłoszono w postępowaniu przygotowawczym, organ prowadzący postępowanie załącza pozew do akt sprawy, a postanowienie o przyjęciu powództwa wydaje sąd po wpływie sprawy z aktem oskarżenia.

Za dzień zgłoszenia roszczenia uważa się dzień zgłoszenia powództwa. W pozwie można zawrzeć wniosek o zabezpieczenie roszczenia, o czym decyduje prokurator. Jeśli odmówi przyjęcia pozwu, umorzy lub zawiesi postępowanie przygotowawcze, pokrzywdzony w ciągu 30 dni od doręczenia postanowienia może żądać przekazania sprawy sądowi cywilnemu.

Jeżeli w tym czasie pokrzywdzony nie zgłosi żądania, zabezpieczenie upada, a wniesiony pozew nie wywołuje skutków prawnych. Rozstrzygnięcie co do powództwa cywilnego wydaje ten sam sąd, który wyrokuje w sprawie karnej.

Występowanie z powództwem cywilnym w sprawie karnej pozwala szybciej uzyskać odszkodowanie. Gdy bowiem powództwo cywilne składa się oddzielnie do sądu cywilnego, sąd często decyduje o zawieszeniu takiego postępowania do czasu prawomocnego zakończenia sprawy karnej.

[srodtytul]Wyrównanie strat[/srodtytul]

Zdecydowanie najlepszym sposobem uzyskania odszkodowania przez pokrzywdzonego szefa i to minimalnym nakładem sił jest wniosek o naprawienie szkody. Obowiązek jej naprawienia to jeden ze środków karnych z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0E7B25ADDF79203898EFB77029368B6E?id=74999]kodeksu karnego[/link].

Na mocy art. 46 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0E7B25ADDF79203898EFB77029368B6E?id=74999]k.k.[/link] – w razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, przestępstwo przeciwko środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu lub przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową – sąd, na wniosek pokrzywdzonego lub innej uprawnionej osoby, orzeka naprawienie wyrządzonej szkody w całości albo w części.

Większość więc czynów popełnianych przez personel na szkodę pracodawcy kwalifikuje się do zasądzenia rekompensaty na rzecz pokrzywdzonego.

[srodtytul]Wniosek złożony w terminie[/srodtytul]

Pamiętać jednak należy, aby wniosek o naprawienie szkody złożyć w terminie. Zgodnie z art. 49a k.p.k. jeżeli nie wytoczono powództwa cywilnego, pokrzywdzony, a także prokurator może aż do zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej złożyć taki wniosek. Nie ma on żadnej szczególnej formy.

Wystarczy proste wskazanie „wnoszę o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem”. Warto też podać jej wysokość. Wolno to zrobić pisemnie w zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa czy w zwykłym piśmie procesowym skierowanym do organu prowadzącego postępowanie karne. Dopuszczalna jest też forma ustna do protokołu podczas przesłuchania pokrzywdzonego.

Jeśli pokrzywdzony złoży wniosek o naprawienie szkody, w wyroku skazującym sąd obligatoryjnie go uwzględnia. Gdy wyrok uprawomocni się, po uzyskaniu klauzuli wykonalności pracodawca może skierować sprawę do postępowania egzekucyjnego, jeśli sprawca odmówi dobrowolnego spełnienia świadczenia.

[ramka][b]Same korzyści[/b]

Sposób rekompensaty poniesionej przez pracodawcę szkody nie oznacza żadnych wydatków i nie zabiera czasu, bo nie wymaga czynnego udziału w sprawie. Skutek jest podobny jak przy wyroku zasądzającym w postępowaniu cywilnym.[/ramka]

[i]Autor jest adwokatem, prowadzi kancelarię prawną w Warszawie[/i]