Co do zasady z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami wygasają. Dotyczy to oczywiście przypadków, gdy pracodawcą jest osoba fizyczna. Natomiast osobom, których umowy o pracę wygasną właśnie z tego powodu, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Z kolei w przypadku zawarcia angaży na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres dwóch tygodni.
Spadkobiercy zmarłego pracodawcy w związku z wygaśnięciem tych stosunków pracy oraz w następstwie przyjęcia spadku zobowiązani są do wypłacenia pracownikom odszkodowania za utratę przez nich okresu wypowiedzenia.
Odszkodowanie to ma charakter szczególny, gdyż nie należy się od pracodawcy, ale od jego następców prawnych, nie wynika ani z umowy, ani z czynu niedozwolonego (śmierci pracodawcy nie można traktować jako niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków ani też jako czynu zabronionego). Ma charakter ryczałtowy i w związku z tym nie jest bezpośrednio uzależnione od wystąpienia szkody po stronie pracownika ani też od jej wysokości.
Z należnego pracownikowi w chwili śmierci wynagrodzenia pracodawca może potrącić określone wobec niego zobowiązania majątkowe pracownika związane z pracą, np. wyrównanie szkody w mieniu powierzonym, której wysokość została prawomocnie ustalona w postępowaniu przed sądem pracy, karę pieniężną, zwrot zaliczki pieniężnej.
[b]W wyroku z 18 października 1971 r. (I PR 15/71) SN[/b] wyjaśnił, że obowiązek wynagrodzenia szkody spowodowanej czynem niedozwolonym, polegającym na przywłaszczeniu ściśle określonej sumy pieniężnej na szkodę pracodawcy, jest obowiązkiem majątkowym i należy do spadku.
[b] Czasem jednak pracownik może pozostać niezaspokojony w roszczeniu o odszkodowanie. Tak będzie w sytuacji, gdy spadkobiercy odrzucą spadek. Nie pomoże im też Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.[/b]
Przepisy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy nie przewiduje bowiem, aby roszczenie o odszkodowanie mogło być wypłacone ze środków FGŚP. Prawo do odszkodowania nie obejmuje przypadków, w których wskutek śmierci pracodawcy doszło do przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, wówczas bowiem umowa o pracę nie wygasa. Stosunek pracy trwa nadal mimo zmiany podmiotu zatrudniającego.
[i]Podstawa prawna:
– art. 63[sup]1[/sup] – art. 63[sup]2[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94[/link] ze zm.)[/i]
