Powierzenie pracownikowi mienia znacznej wartości z obowiązkiem jego zwrotu lub wyliczenia się (np. towarów magazynierowi lub sprzedawcy) wiąże się ze znacznym ryzykiem pracodawcy, który w razie niewywiązania się przez pracownika z tego obowiązku może ponieść znaczne straty.

Odzyskanie zaś od pracownika równowartości straconego mienia może być dość skomplikowane. Dlatego też, aby temu zapobiec, pracodawcy stosują weksle zabezpieczające ich roszczenia odszkodowawcze.

Jednak możliwość skutecznego dochodzenia zapłaty kwoty określonej na wekslu jest ograniczona czasowo i obowiązują tu terminy przedawnienia określone przez [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2CC08C9CAFDDBFC3BFB04E40D8114B17?n=1&id=70938&wid=192219]prawo wekslowe[/link].

Roszczenia w stosunku do pracownika będącego wystawcą weksla własnego przedawniają się z upływem trzech lat, licząc od dnia płatności weksla. Mówi o tym art. 70 ust. 1 prawa wekslowego.

Choć przepis ten wspomina tylko o akceptancie weksla, to jednak jego zastosowanie do wystawcy weksla własnego wynika z art. 104 ust. 1 prawa wekslowego. Zgodnie z nim odpowiedzialność wystawcy weksla własnego jest taka sama, jak akceptanta weksla trasowanego.

[srodtytul]Jak liczyć [/srodtytul]

Zatem roszczenia przeciwko wystawcy weksla własnego przedawniają się z upływem trzech lat od daty płatności weksla. Tę samą zasadę stosuje się do weksli in blanco.

Bieg trzyletniego terminu przedawnienia rozpoczyna się w dniu płatności weksla. Zatem od tego dnia należy liczyć, czy upłynął już okres przedawnienia dający wystawcy weksla możliwość skutecznego skorzystania z zarzutu przedawnienia. Zgodnie z art. 33 prawa wekslowego dzień płatności weksla może być określony na cztery sposoby.

Weksel może być bowiem płatny: za okazaniem; w pewien określony czas po okazaniu; w określony czas po dacie wystawienia weksla oraz w oznaczonym dniu. W praktyce datę płatności określa się najczęściej przez wpisanie konkretnej daty, np. płatny 25 maja 2010 r. Przy czym okres przedawnienia oblicza się w ten sposób, że nie wlicza się do niego dnia płatności (art. 73 prawa wekslowego).

Istotne jest przy tym, że dzień płatności określony na wekslu nie może być zmieniony przez umowę prolongacyjną stron odraczającą termin płatności weksla, chyba że nastąpi to przez wydanie nowego weksla prolongacyjnego.

Potwierdzał to także [b]SN, m.in. w orzeczeniu z 8 kwietnia 1934 r. (C II 552/34),[/b] stwierdzając, że przedawnienie roszczeń wekslowych biegnie od terminu wpisanego na wekslu, a nie od innej daty określonej poza wekslem w odrębnej umowie stron.

[b] Trzyletni termin przedawnienia roszczeń w stosunku do pracownika, który wystawił weksel, odnosi się także do roszczeń względem poręczyciela wekslowego, który poręczył za jego zobowiązanie.[/b] Zgodnie bowiem z art. 32 ust. 1 prawa wekslowego poręczyciel odpowiada tak samo jak osoba, za której zobowiązania poręczono.

[ramka][b]Przykład[/b]

Spółka X przyjęła jako zabezpieczenie roszczeń wobec swego pracownika Adama Z. wystawiony przez niego weksel własny na kwotę 50 tys. zł wraz z poręczeniem udzielonym przez Jolantę J. Jako czas płatności weksla określono 4 stycznia 2007 r.

Mimo bezskutecznego upływu tego terminu spółka X dalej prowadziła rozmowy z Adamem Z., licząc na dobrowolną spłatę długu. Jednak okazało się to bezskuteczne. Dlatego 31 marca 2010 r. firma skierowała pozew do sądu, dochodząc zapłaty sumy wekslowej.

W czasie procesu pracownik podniósł zarzut przedawnienia, który sąd uwzględnił z uwagi na upływ trzech lat od dnia płatności weksla i oddalił powództwo.[/ramka]

Zasady przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia określa prawo cywilne. Wynika to z treści art. 71 prawa wekslowego, zgodnie z którym prawo powszechne określa przyczyny przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia roszczeń z weksla.

[srodtytul]Samodzielność zobowiązania[/srodtytul]

Przedawnienie uprawnień pracodawcy wynikających ze stosunku pracy nie ma wpływu na roszczenie wekslowe. Tak więc pracodawca będący posiadaczem weksla może dochodzić zapłaty weksla bez względu na to, czy zobowiązanie pracownika ze stosunku pracy uległo już przedawnieniu czy nie.

Jest to konsekwencją samodzielności i abstrakcyjności zobowiązania wekslowego, które pozostaje w oderwaniu od stosunku prawnego będącego podstawą wręczenia weksla.

Podnosił to także [b]SN w wyroku z 21 maja 1981 r. (IV PRN 6/81), [/b]stwierdzając, że roszczenie zakładu pracy z weksla gwarancyjnego o zapłatę oznaczonej w nim sumy pieniężnej, stanowiącej równowartość szkody powstałej w mieniu powierzonym pracownikowi do wyliczenia się lub do zwrotu, nie ulega przedawnieniu w okresie przewidzianym w art. 291 § 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link], lecz w okresie zakreślonym w art. 70 prawa wekslowego.

[ramka][b]Uwaga[/b] Przedawnienie praw z weksla in blanco nie rozpoczyna biegu do czasu jego wypełnienia.

Tak też wskazywał [b]SN w wyroku z 14 lutego 2008 r. (II CSK 522/07)[/b].[/ramka]

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]