Trudne kwestie dotyczące terminów wprowadzania w życie nowych przepisów i zasady ich stosowania w okresie przejściowym wyjaśnili nam Michał Andrijewski i Mariusz Godala, eksperci z Biura do spraw Substancji i Preparatów Chemicznych.

Co znaczą poszczególne skróty i określenia, wyjaśniamy w słowniczku.

[srodtytul]Terminy, o których trzeba pamiętać[/srodtytul]

Przepisy przejściowe przewidują, że:

- do 1 grudnia 2010 r. substancje należy klasyfikować, znakować i pakować zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG,

- do 1 czerwca 2015 r. mieszaniny należy klasyfikować, znakować i pakować zgodnie z dyrektywą 1999/45/WE,

Ale substancje i mieszaniny mogą być też odpowiednio, przed 1 grudnia 2010 r. i przed 1 czerwca 2015 r., klasyfikowane, oznakowane i pakowane zgodnie z nowym rozporządzeniem CLP.

W tym wypadku nie mają zastosowania przepisy dyrektyw 67/548/EWG i 1999/45/WE dotyczące oznakowania i pakowania.

- od 1 grudnia 2010 r. do 1 czerwca 2015 r. substancje należy klasyfikować zarówno zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG, jak i z rozporządzeniem CLP.

Oznakowanie i pakowanie należy wykonać zgodnie z rozporządzeniem CLP (w praktyce oznacza to, że [b]w karcie charakterystyki substancji w okresie wymienionym powyżej należy zamieścić podwójną klasyfikację, zgodną z dyrektywą 67/548/EWG i rozporządzeniem CLP).[/b]

- w przypadku substancji zaklasyfikowanych i oznakowanych zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG, które wprowadzono do obrotu (czyli nieodpłatnie lub odpłatnie udostępniono stronie trzeciej, także w ramach importu) przed 1 grudnia 2010 r., nie muszą być ponownie oznakowane i opakowane do 1 grudnia 2012 r.

[b]Przepisy dają więc dwa lata na wyprzedanie tego, co już znajduje się na półkach. [/b]

- podobnie w przypadku mieszanin zaklasyfikowanych i oznakowanych zgodnie z dyrektywą 1999/45/WE, które wprowadzono do obrotu przed 1 czerwca 2015 r., nie muszą być one ponownie znakowane i opakowane do 1 czerwca 2017 r.

- jednym z najważniejszych obowiązków, do którego producenci i importerzy już powinni się przygotowywać, jest [b]zgłoszenie do Europejskiej Agencji Chemikaliów klasyfikacji i elementów oznakowania substancji. Informacje o klasyfikacji i oznakowaniu substancji wprowadzanych do obrotu[/b] po 1 grudnia 2010 r. należy przesłać do ECHA w ciągu miesiąca od wprowadzenia substancji do obrotu.

W przypadku substancji wprowadzanych do obrotu przed 1 grudnia 2010 r. informacje o klasyfikacji i oznakowaniu można przesłać do ECHA.

Zgłoszenia dotyczą wszystkich produkowanych lub importowanych substancji (także w mieszaninach i niekiedy wchodzących w skład wyrobów), niezależnie od ilości. Dotyczą także substancji zwolnionych z rejestracji zgodnie z rozporządzeniem REACH.

[srodtytul]Skąd te zmiany [/srodtytul]

UE wychodzi z założenia, że chemikalia, od ich produkcji przez transport do zastosowania, stanowią zagrożenie przede wszystkim dla zdrowia człowieka oraz dla środowiska.

Dlatego bardzo ważną sprawą jest przestrzec użytkowników przed niebezpieczeństwami.

Unijne przepisy są oparte na systemie zwanym GHP, a wprowadzanym stopniowo na całym świecie.

[b]Docelowo, niezależnie od tego, w jakim kraju substancja czy mieszanina zostanie wyprodukowana, będzie jednakowo sklasyfikowana, oznakowana i będzie miała taką samą kartę charakterystyki.[/b]

Ponieważ w erze globalizacji poszczególne substancje czy preparaty mogą pochodzić z różnych zakątków świata, chodzi o to, by były jednakowo oznaczane.

[srodtytul]Co na etykiecie[/srodtytul]

Oznakowanie pakunku z substancją lub mieszaniną stwarzającą zagrożenie musi spełniać formalne wymagania określone w rozporządzeniu (wielkość etykiety ostrzegawczej, kolory tła, napisów i piktogramów itp.) i zawierać następujące elementy:

- nazwa, adres i numer telefonu dostawcy lub dostawców,

- nominalną ilość tej substancji lub mieszaniny w pakunkach udostępnianych ogółowi społeczeństwa, chyba że ilość ta jest określona gdzie indziej na opakowaniu,

- identyfikator produktu,

- piktogramy określające rodzaj zagrożenia,

- hasła ostrzegawcze,

- zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (zwroty H),

- odpowiednie zwroty wskazujące środki ostrożności, gdy to konieczne,

- informacje uzupełniające, gdy to konieczne.

Na etykietach nie wolno stosować takich zwrotów jak: „nietoksyczny”, „nieszkodliwy”, „niezanieczyszczający”, „ekologiczny” ani innych wskazujących, że dana substancja lub mieszanina nie stwarza zagrożenia.

Etykietę sporządza się w języku urzędowym państwa, w którym substancja lub mieszanina są wprowadzane do obrotu (czyli w Polsce po polsku).

Dostawcy mogą użyć na etykietach większej liczby języków, pod warunkiem że we wszystkich zostaną podane te same informacje.

Uwaga! Na stronach internetowych ECHA ([link=http://echa.europa.eu/]echa.europa.eu[/link]) znaleźć można pytania i odpowiedzi dotyczące omawianych zagadnień. Dokument jest w języku angielskim.

[ramka][b]Słowniczek ważnych pojęć[/b]

[b]GHS[/b] – chodzi o wspólne (dla wszystkich państw na ziemi) podejście określające kryteria zharmonizowanej klasyfikacji i informowania o zagrożeniach dla różnych grup odbiorców (konsumentów, pracowników i służb ratowniczych oraz transportu). System został przygotowany przez Komitet Ekspertów ONZ.

[b]CLP[/b] – tak nazywa się rozporządzenie nr 1272/2008/WE w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Wprowadza do prawodawstwa Unii Europejskiej elementy systemu GHS. Obowiązuje wprost.

[b]ECHA[/b] – Europejska Agencja Chemikaliów. Ma siedzibę w Helsinkach. Zajmuje się procedurami rejestracji i oceny chemikaliów, udzielania zezwoleń na ich stosowanie i wprowadzaniem ograniczeń ich stosowania, aby zapewnić spójne podejście w całej Unii Europejskiej.

[b]substancja[/b] – oznacza pierwiastek chemiczny i jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, z dodatkami wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku (wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na stabilność i skład substancji)

[b]mieszanina[/b] – oznacza to samo co dotychczas preparat chemiczny, czyli takie chemikalia, które nie są substancjami chemicznymi, a ich mieszaninami

[b]etykieta[/b] – jest jedynym sposobem informowania konsumentów, ale może również służyć do zwrócenia uwagi pracowników na bardziej wyczerpujące informacje na temat substancji lub mieszanin zawarte w kartach charakterystyki.

[b]- karta charakterystyki[/b] – to dokument zawierający opis zagrożeń, które może spowodować substancja lub mieszanina.

Zawiera on też podstawowe dane fizyko-chemiczne. Jej celem jest informowanie m.in. o potencjalnych zagrożeniach związanych z daną substancją czy mieszaniną i o metodach zapobiegania im.

Szczegóły dotyczące dokumentu i jego przygotowywania są określone w Tytule IV oraz Załączniku II rozporządzenia REACH.[/ramka]