Jak skutecznie odzyskać dług? Jak postępować, by należności wobec wierzycieli nie narastały? Zanim sprawa skończy się w sądzie, specjaliści doradzają w pierwszej kolejności polubowne rozwiązywanie sporów między wierzycielami a dłużnikami

Procedura odzyskiwania należnych zobowiązań opiera się na powództwie cywilnym skierowanym przeciwko dłużnikowi lub na drodze postępowania arbitrażowego. – Właściwość sądu powszechnego lub arbitrażowego uzależniona jest od tzw. klauzuli arbitrażowej zamieszczonej np. w umowie. Jeżeli strony nie poddały przyszłego sporu do rozstrzygnięcia sądowi arbitrażowemu, właściwym pozostaje sąd powszechny. Przedsiębiorca chcący dochodzić należnego mu zobowiązania powinien np. złożyć pozew w postępowaniu nakazowym lub upominawczym. Sąd w takim przypadku wydaje nakaz zapłaty, od którego dłużnik może wnieść sprzeciw lub zarzuty – wyjaśnia Piotr Liberek, radca prawny Kancelarii Prawnej Ożóg i Wspólnicy.

Wniesienie odwołania oznacza, że sprawa kierowana jest na rozprawę główną, po której sąd wydaje wyrok. – W trakcie prowadzonego procesu zarówno powód, jak i pozwany mogą zgłaszać wnioski dowodowe i podejmować wszelkiego rodzaju działania prawne zmierzające do potwierdzenia własnego stanowiska. W postępowaniu gospodarczym w pierwszym piśmie należy zgłosić wszystkie wnioski dowodowe, chyba że potrzeba powołania ich wynikła w trakcie prowadzonego przewodu sądowego – opowiada Piotr Liberek.

Sąd może zobowiązać strony do złożenia wszelkich wniosków dowodowych w określonym terminie, pod rygorem ich późniejszego pominięcia. Od każdego wyroku przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji. W zależności od wartości przedmiotu sporu możliwe jest również wniesienie skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego.

– Jedynym skutecznym sposobem dochodzenia należności jest posiadanie prawomocnego wyroku z sądową klauzulą wykonalności, który może być egzekwowany przez komornika sądowego – mówi Piotr Liberek. – Należy pamiętać, że żadna tzw. firma windykacyjna bez odpowiedniego orzeczenia, nie ma podstaw prawnych do egzekwowania czegokolwiek. Wszelkiego rodzaju monity mają jedynie charakter formalny przypominający o istnieniu zobowiązania – dodaje.

[srodtytul]Kiedy warto ogłosić upadłość?[/srodtytul]

Wszczęcie procedury ogłoszenia upadłości powinno być krokiem dobrze przemyślanym. – Zaniedbania w tym zakresie mogą pociągnąć wymierne ujemne skutki finansowe dla przedsiębiorcy i członków zarządu – tłumaczy Piotr Liberek z Kancelarii Prawnej Ożóg i Wspólnicy.

– Gdy przedsiębiorca ma kłopoty finansowe, z reguły często nie reguluje należnych zobowiązań podatkowych. Jeśli egzekucja zobowiązań podatkowych z majątku przedsiębiorcy okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu mogą ponieść dotkliwe konsekwencje finansowe – dodaje. Liczyć się trzeba również z odpowiedzialnością wynikającą z przepisów prawa upadłościowego oraz przepisów kodeksu spółek handlowych. Szczególnie dotkliwe mogą być przepisy dotyczące orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wynikające z prawa upadłościowego.

Instytucją, która może pomóc dłużnikowi, jest profesjonalna pomoc prawna, czyli kancelaria specjalizująca się w prawie gospodarczym. – Gwarantuje ona wyeliminowanie lub przynajmniej ograniczenie odpowiedzialności z tytułu upadłości. Niejednokrotnie samodzielne prowadzenie przez przedsiębiorcę jakiegokolwiek postępowania, w sytuacji zagrożenia niewypłacalnością, bez profesjonalnego wsparcia, powoduje nieodwracalne skutki finansowe przede wszystkim dla członków zarządu – podkreśla Piotr Liberek.

[srodtytul]Dwa tygodnie na wniosek[/srodtytul]

Postępowanie upadłościowe służy dochodzeniu roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami zgodnie z ustawą z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze. Podstawą ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność dłużnika, której skutkiem jest zaprzestanie regulowania zobowiązań. – Postępowanie upadłościowe wszczyna się na podstawie wniosku dłużnika lub każdego z jego wierzycieli składanego do sądu. Dłużnik zobowiązany jest w terminie dwóch tygodni od zaistnienia przesłanek do ogłoszenia upadłości taki wniosek złożyć. Sąd w terminie dwóch miesięcy jest zobowiązany do wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości i przeprowadzenia postępowania zabezpieczającego – wyjaśnia Piotr Liberek.

– Jeżeli istnieją podstawy do ogłoszenia upadłości, sąd zwołuje zgromadzenie wierzycieli, chyba że jego zwołanie pociągałoby nadmierne koszty lub gdy suma spornych wierzytelności przekracza 15 proc. ogólnej sumy wierzytelności. Data wydania postanowienia o upadłości jest jej datą, a treść postanowienia podaje się do publicznej wiadomości. Postanowienie o ogłoszeniu upadłości podlega zaskarżeniu przez upadłego, a postanowienie oddalające wniosek przez wnioskodawców. Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli – dodaje.

[srodtytul]Likwidacja majątku[/srodtytul]

W niektórych przypadkach sąd może odmówić ogłoszenia upadłości (np. gdy opóźnienie w płaceniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10 proc. wartości bilansowej przedsiębiorstwa). Ustawa przewiduje również inne przyczyny oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, np. gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Ogłoszenie upadłości może przybrać formę zupełnej likwidacji majątku lub tzw. układu z wierzycielami. – Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły musi wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek. Traci prawo zarządu, korzystania i rozporządzania nim. Po ogłoszeniu upadłości postępowanie upadłościowe toczy się w sądzie upadłościowym, a czynności wykonuje sędzia-komisarz, z wyjątkiem tych, dla których właściwy jest sąd – wyjaśnia Piotr Liberek.

W przypadku ustanowienia syndyka obejmuje on majątek upadłego i przystępuje do jego likwidacji. Po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego syndyk niezwłocznie przystępuje do spisu inwentarza i oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego. Syndyk składa sędziemu – komisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w terminie jednego miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości. Plan likwidacyjny powinien określać m.in. proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, termin sprzedaży, preliminarz wydatków, ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo upadłego powinno być sprzedane jako całość (chyba że nie jest to możliwe). Przeprowadzenie wszelkich formalnych procedur wynikających z prawa upadłościowego powoduje zakończenie działalności przedsiębiorcy i jego wykreślenie z odpowiedniego rejestru.

[ramka][b]Jak wyglądają długi Polaków?[/b]

- Co dziesiąte gospodarstwo domowe w Polsce miało doświadczenia z windykacją długu.

- 2 proc. komornik zajął pensję.

- 51 proc. rozwiązuje swoje problemy finansowe, pożyczając pieniądze.

- Co trzecie gospodarstwo domowe jest zadłużone.

- 79 proc. zadłużonych gospodarstw domowych wzięło pożyczkę w banku.

- 3 proc. ma do spłacenia zobowiązania powyżej 100 tys. zł.

—źródło: TNS OBOP dla UOKiK[/ramka]