Przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają regulacje skierowane do osób, które chcą zakończyć działalność gospodarczą.
Zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy o PIT w razie zawiadomienia urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej podatnik powinien ustalić dochód od pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, niebędących środkami trwałymi. W tym celu w pierwszej kolejności musi na podstawie cen zakupu ustalić ich wartość. Następnie należy ją pomnożyć przez określony w tym przepisie wskaźnik, który ma odzwierciedlać rentowność firmy. Podatnik oblicza go, dzieląc wysokość dochodu przez wartość przychodów, biorąc pod uwagę te dane z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności (chodzi o datę wskazaną w zawiadomieniu skierowanym do urzędu skarbowego). Jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił, to przyjmuje się dochód i przychód z roku podatkowego poprzedzającego rok, w którym nastąpiła likwidacja.
Przepisy nie wskazują, co zrobić, jeśli także wtedy firma ponosiła stratę. Skoro więc nie określają podstawy opodatkowania, to należy przyjąć, że nie ustala się dochodu i podatku.
[ramka][b]Przykład[/b]
Pani Krystyna prowadzi księgarnię. Jej obroty spadają z roku na rok.
W ubiegłym roku poniosła stratę. Także w tym roku jeszcze w żadnym z miesięcy nie osiągnęła zysku. Postanowiła więc zlikwidować firmę z końcem czerwca. W takiej sytuacji pani Krystyna nie zapłaci podatku dochodowego związanego z likwidacją.
To dlatego, że ani w okresie trzech ostatnich miesięcy poprzedzających likwidację, ani w roku poprzednim nie osiągnęła dochodu.[/ramka]
[srodtytul]Danina w formie ryczałtu[/srodtytul]
Od dochodu ustalonego na wspomnianych zasadach przedsiębiorca odprowadza 10-proc. podatek. Jest on płatny w terminie płatności zaliczki za ostatni miesiąc prowadzenia działalności. Podatnicy, którzy wybrali kwartalny sposób wpłacania zaliczek, podatek ten przekazują na konto urzędu skarbowego w terminie płatności zaliczki za ostatni kwartał prowadzenia działalności. Ponadto w terminie płatności podatku likwidujący firmę przedsiębiorca musi złożyć w urzędzie skarbowym spis pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, w tym także dzieł sztuki, eksponatów muzealnych i aparatury audiowizualnej, niebędących środkami trwałymi, wycenionych według cen zakupu, jeżeli wydatki na ich nabycie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
[ramka][b]Przykład[/b]
Pan Tomasz prowadzi firmę informatyczną. Jego miesięczne koszty to około 2 tysięcy zł. Przez ostatnie cztery miesiące większość czasu poświęcał na realizację dużego projektu dla jednego z kontrahentów. Dopiero po sprawdzeniu, że spełnia on wymagania klienta, mógł w maju wystawić fakturę. Zgodnie z umową było to 50 tys. zł. Z końcem czerwca pan Tomasz postanowił zlikwidować firmę (dostał atrakcyjną propozycję pracy na etat). W takiej sytuacji wskaźnik wysokości dochodu w przychodach będzie bardzo wysoki. Dochód firmy za trzy miesiące będzie bowiem wynosił 44 tys. zł, a przychody 50 tys. zł. W firmach usługowych wskaźnik ten może więc być bardzo wysoki (w tej sytuacji wynosi aż 88 proc.). Podatek zwykle nie będzie jednak duży, ponieważ w tego rodzaju firmach majątek najczęściej stanowią środki trwałe.
Zakładając, że pan Tomasz zapłaci podatek tylko od komputera o cenie zakupu 3 tys. zł, dochód wyniesie:
3000 zł x 88 proc. = 2640 zł
To oznacza, że podatek obliczony według 10-proc. stawki wynosi 264 zł.[/ramka]
[srodtytul]Składki ZUS lepiej zaliczać do kosztów [/srodtytul]
Taki sposób ustalania dochodu powoduje, że niższy podatek zapłacą przedsiębiorcy, którzy składki ZUS zaliczają do kosztów firmy, księgując je w księdze przychodów i rozchodów. W takim wypadku pomniejszą one bowiem dochód. Inaczej będzie u osób, które składki na ubezpieczenia społeczne odliczają dopiero przy odliczaniu podstawy opodatkowania i wykazują je w zeznaniu rocznym. Warto o tym pamiętać i jeśli planujemy zakończyć działalność, należy zmienić sposób ujmowania tych kwot.
[srodtytul]Czasem warto wyprzedać majątek[/srodtytul]
W remanencie likwidacyjnym majątek firmy wyceniany jest według cen zakupu. Nie ma więc znaczenia jego faktyczna wartość. Z tego powodu w niektórych sytuacjach warto rozważyć sprzedaż części majątku firmy. Chodzi przede wszystkim o towary, których wartość jest znacznie niższa niż w chwili zakupu. Jeśli więc przedsiębiorca likwiduje sklep z częściami komputerowymi i posiada np. kilka kart graficznych, które kupił po 500 zł, a dziś ze względu na postęp technologii może je sprzedać co najwyżej po 200 zł, to powinien to zrobić. W ten sposób wykaże stratę na tej transakcji. Jeśli natomiast karty zostaną wykazane w remanencie likwidacyjnym, to trzeba będzie je wycenić po 500 zł, a to co do zasady oznacza większy podatek.
Jednak nie zawsze, bo przecież jeśli firma od dłuższego czasu ponosiła straty, to nie będzie go w ogóle. Dlatego każdą sytuację trzeba analizować, uwzględniając sytuację danej firmy.
[srodtytul]Środki trwałe[/srodtytul]
W remanencie likwidacyjnym nie wykazuje się środków trwałych. Jeśli podatnik ich nie sprzeda, ale przeznaczy na własne potrzeby, to nie musi naliczać podatku dochodowego. Oznacza to, że z punktu widzenia podatku dochodowego przedsiębiorcy opłaca się pozostawić samochód wykorzystywany wcześniej w firmie do prywatnego użytkowania. Musi jednak pamiętać, że przy jego sprzedaży będzie musiał naliczyć podatek na takich samych zasadach, jakby prowadził firmę (czyli z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych). Aby uniknąć konieczności rozliczania podatku, musiałby czekać aż sześć lat. Okres ten liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po tym, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności.
Były przedsiębiorca może natomiast bez konieczności odprowadzania podatku dochodowego sprzedawać składniki majątku objęte remanentem likwidacyjnym.
[srodtytul]Gdy odszkodowanie wpływa po fakcie[/srodtytul]
Wyrejestrowanie firmy nie oznacza, że przedsiębiorca nie może już uzyskiwać przychodów z działalności gospodarczej. [b]Tak wynika z interpretacji Urzędu Skarbowego w Słupsku z 27 września 2006 r. (PI/2/415-36/06)[/b]. Z wnioskiem wystąpił były przedsiębiorca, który już po wyrejestrowaniu firmy otrzymał odszkodowanie związane z działalnością gospodarczą. Jego zdaniem powinno być ono zwolnione od PIT. Urząd skarbowy nie zgodził się jednak z taką wykładnią przepisów. Jego zdaniem odszkodowanie związane z działalnością gospodarczą podlega opodatkowaniu bez względu na to, czy w momencie otrzymania działalność nadal jest prowadzona, czy też jest zlikwidowana.
Według urzędu w sytuacji otrzymania odszkodowania po likwidacji działalności gospodarczej należy je zaliczyć do przychodów z innych źródeł. Taka kwalifikacja wyklucza możliwość pomniejszenia tego dochodu o stratę z lat poprzednich poniesioną w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. To dlatego, że są to dwa różne źródła przychodów.
[srodtytul]Można podarować[/srodtytul]
Podatnicy mogą uniknąć konieczności odprowadzenia podatku związanego z likwidacją działalności dzięki podarowaniu majątku firmy. [b]Potwierdza to m.in. interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 grudnia 2008 r. (ITPB1/415-701a/08/HD). [/b]
Z wnioskiem wystąpił przedsiębiorca, który od kilkunastu lat prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Firmę zamierza przekazać synowi, który od dziesięciu lat jest w niej zatrudniony. Po dokonaniu darowizny wnioskodawca zamierza zlikwidować działalność gospodarczą. W skład majątku firmy wchodzą m.in.: działka (w użytkowaniu wieczystym), hala produkcyjna, budynek socjalno-warsztatowy, magazyn, wiaty, maszyny i urządzenia zaliczone do środków trwałych, środki transportu, wyposażenie warsztatowe i biurowe oraz materiały handlowe. Syn, w związku z darowizną, zamierza założyć własną działalność gospodarczą i zobowiązuje się prowadzić firmę w takiej samej formie.
Izba skarbowa potwierdziła, że w takiej sytuacji na moment likwidacji przedsiębiorstwa remanent likwidacyjny wyniesie „zero” i nie powstanie obowiązek zapłaty zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodu na dzień likwidacji.
[ramka][b]Kiedy nie ustala się dochodu[/b]
Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli:? w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
- nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
- osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
- nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.[/ramka]
masz pytanie, wyślij e-mail do autora
[mail=k.pilat@rp.pl]k.pilat@rp.pl[/mail]