Pracownik może być ukarany upomnieniem lub naganą za każde przewinienie porządkowe. [b]Karę pieniężną można wymierzyć tylko za nieprzestrzeganie przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia oraz stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożycie alkoholu w czasie pracy.[/b]

Jeżeli pracodawca będzie chciał ukarać pracownika za takie przewinienia w inny sposób, to zgodnie z art. 281 pkt 4 kodeksu pracy może narazić się na grzywnę.

[srodtytul]Trzeba wysłuchać wyjaśnień[/srodtytul]

Szef nie może ukarać swojego podwładnego bez wcześniejszego jego wysłuchania. Co więcej, musi pamiętać, że nawet jeśli porozmawia z nim na temat przewinienia, może otrzymać od niego także wyjaśnienia w formie pisemnej. Zasadą jest jednak, że muszą być one w formie ustnej, bo ta forma wyjaśnienia okoliczności naruszenia przepisów prawa pracy jest najbardziej dogodna dla pracownika. Sąd Najwyższy w wyroku z 16 czerwca 1999 r. uznał, że forma wyjaśnień zależy od woli pracownika, a pracodawca musi wykazać, że dał pracownikowi możliwość skorzystania z tej instytucji [b](I PKN114/99, OSNAP 2000/17/644)[/b].

Zatrudniony może oczywiście odmówić złożenia wyjaśnień. Za to szef nie może go ukarać.

[srodtytul]Za późno na reprymendę [/srodtytul]

Pracodawca musi pamiętać, że kara porządkowa może być wymierzona tylko w określonym czasie. Nie może ukarać pracownika po upływie dwóch tygodni od dnia otrzymania informacji o naruszeniu przez niego obowiązku pracowniczego. Jeśli pracownika nie ma w pracy, to termin ten nie zaczyna biec ale jest zawieszony do czasu, kiedy stawi się on w pracy.

Ważne jest też to, że nie można wymierzyć kary po upływie trzech miesięcy od dopuszczenia się przez pracownika naruszenia obowiązku pracowniczego. Na bieg tego terminu nie mają wpływu żadne okoliczności.

Terminy dopuszczające poprawne zastosowanie kary muszą być zachowane w momencie otrzymania przez pracownika powiadomienia o zastosowanej karze. A zatem drugorzędne znaczenie ma moment sporządzenia przez pracodawcę czy podpisania przez niego dokumentu o ukaraniu zatrudnionego. Istotny natomiast, z punktu widzenia zachowania wspomnianych terminów, jest moment bezpośredniego doręczenia pracownikowi dokumentu o ukaraniu lub data nadania przesyłki – o ile pismo jest przekazywane pocztą.

[srodtytul]Trzeba wybrać rodzaj [/srodtytul]

Przedsiębiorca, stosując karę porządkową, musi brać pod uwagę m.in. stopień winy pracownika. [b]Nie może przy tym jednocześnie zastosować upomnienia (nagany) oraz kary pieniężnej.[/b] Nie ma znaczenia, że w przypadku danej osoby i jej przewinienia są spełnione przesłanki pozwalające na zastosowanie obydwu kar łącznie. Pracodawca może jednak stosować odrębną karę porządkową za każde kolejne naruszenie obowiązków. Może też wielokrotnie karać pracownika karą porządkową.

Zawsze, wymierzając jakąkolwiek karę, musi powiadomić o niej podwładnego na piśmie. Powinien wskazać rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych oraz datę dopuszczenia się tego naruszenia. Musi też poinformować o możliwości zgłoszenia sprzeciwu oraz terminie do jego wniesienia. Odpis takiego zawiadomienia powinien być złożony do akt osobowych pracownika.

[srodtytul]Sprzeciwu nie lekceważymy[/srodtytul]

Jeżeli pracownik stwierdzi, że nałożona na niego kara jest nieadekwatna do popełnionego przez niego wykroczenia, lub uzna, że jest wymierzona niesłusznie, w ciągu siedmiu dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu może wnieść sprzeciw i zakwestionować nie tylko sam fakt ukarania, ale także rodzaj nałożonej na niego sankcji.

To pracodawca podejmie decyzję, czy uwzględnić lub odrzucić wniesiony sprzeciw. Wcześniej jednak musi rozpatrzyć stanowisko reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Jeżeli nie odrzuci sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia, będzie to równoznaczne z jego uwzględnieniem.

Pracownik, po odrzuceniu przez pracodawcę sprzeciwu, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia go o tym fakcie wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary.

[ramka][b]Wysokość kar[/b]

[b]Za każde przekroczenie i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownika, pracodawca zgodnie z art. 108 par. 3 k.p., może nałożyć na niego karę, której wysokość nie może być wyższa niż wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za jeden dzień pracy. [/b]Z kolei łączna suma kar porządkowych nie może przekraczać dziesiątej części wynagrodzenia, jaka pozostała pracownikowi po dokonaniu potrąceń sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sum egzekwowanych na mocy tytułów na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi.[/ramka]