Najogólniej rzecz biorąc, faktoring to rodzaj działalności finansowej, która polega na skupowaniu jeszcze nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorców, należnych z tytułu dostaw towarów lub usług, czego następstwem jest krótkoterminowe finansowanie klienta. Faktoring nie polega jednak tylko na dokonywaniu cesji wierzytelności. W jego zakres wchodzą zwykle dodatkowe świadczenia.
W praktyce występują dwa główne rodzaje faktoringu. Pierwszy to tzw. faktoring właściwy (pełny). W tym wypadku faktor przejmuje całkowicie na siebie ryzyko, kupuje bowiem wierzytelność.
Drugi – faktoring niewłaściwy (niepełny), gdzie ryzyko wypłacalności dłużnika nie przechodzi na faktora. Jeśli dłużnik jest niewypłacalny, wierzytelność „wraca” do przedsiębiorcy. W tym wariancie faktoring zbliżony jest do umowy pożyczki.
Faktoring jest usługą finansową. Tego rodzaju usługi co do zasady korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług – zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 ustawy o VAT. Ze zwolnienia wyłączono jednak „usługi ściągania długów oraz faktoringu”.
Usługi faktoringowe są również wyłączone ze zwolnienia w prawie wspólnotowym. Jak wynika z art. 135 ust. 1 lit. d) dyrektywy 112, państwa członkowskie zwalniają z podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności. Przepisy wspólnotowe nie mówią zatem wyraźnie o wyłączeniu ze zwolnienia „usług faktoringu”. Jeśli jednak wziąć pod uwagę historię tego zwolnienia (przede wszystkim istniejące rozbieżności między poszczególnymi wersjami językowymi VI dyrektywy VAT) oraz wnioski wynikające z orzecznictwa ETS (wyrok z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01; Finanzamt Groß-Gerau a MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring GmbH), nie powinno być wątpliwości, że usługi faktoringu są wyłączone ze zwolnienia. Faktoring można bowiem uznać za jedną z postaci windykacji należności. Dotyczy to zarówno faktoringu właściwego, jak i niewłaściwego. Tak więc obie jego formy nie mogą korzystać ze zwolnienia podatkowego.
W taki też sposób wypowiadają się o faktoringu polskie organy podatkowe. Przykładowo Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 10 października 2005 r. (PB 2-443/461/2005) stwierdziła, że obrót wierzytelnościami – zarówno z przejęciem praw do wierzytelności oraz ryzyka (faktoring pełny), jak i bez przejęcia ryzyka (faktoring niepełny) – mieści się w pojęciu usług „ściąganie długów i faktoring” i podlega opodatkowaniu 22-proc. stawką VAT. Podobnie uznała Izba Skarbowa w Kielcach w interpretacji z 14 listopada 2005 r. (PP1-443/170/ 05).
Jeśli faktoring jest opodatkowany, nie powinno być wątpliwości, że można odliczyć VAT naliczony z faktury za taką usługę (oczywiście jeśli działalność finansowana za pomocą faktoringu jest opodatkowana).
Opłaty i prowizje płacone firmie faktoringowej mogą być kosztem uzyskania przychodów. Są bowiem związane z działalnością. Potwierdzają to organy podatkowe. Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 21 grudnia 2007 r. (ITPB1/415-346/07/IG): „Koszty wynagrodzenia dla banku, wynikające z zawartej umowy faktoringu, spełniają przesłanki uznania ich za koszty uzyskania przychodu. Wydatki te zostały poniesione w celu uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej”.
Z kolei Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 23 sierpnia 2007 r. (1401/BP-I/4210-52/07/MC) stwierdziła: „wydatek poniesiony w związku z zawartą przez podatnika umową faktoringową należy zaliczyć do kosztów pośrednich, gdyż nie pozostaje w związku z konkretnym przychodem podatnika, natomiast związany jest z całokształtem jego działalności”.
-wp
