Nowe unijne obowiązki dotyczące rejestrowania chemikaliów wymagają zmiany polskich przepisów. Wkrótce rząd zajmie się nowelizacją ustawy o substancjach i preparatach chemicznych. Jeszcze w maju ma ona trafić do Sejmu.
Wchodzące w życie wspólnotowe przepisy zobowiązują do zarejestrowania w Europejskiej Agencji Chemikaliów w Helsinkach produkowanych w kraju i importowanych spoza UE substancji oraz preparatów chemicznych. Dotyczyć to będzie zarówno małych, jak i dużych firm. Obowiązek rejestracji nie zależy od ich wielkości, ale od tego, ile chemikaliów i w jakim celu przedsiębiorca (również osoba fizyczna) wprowadza do Unii Europejskiej. Rejestrować się muszą ci, którzy produkują bądź sprowadzają spoza UE substancje w ilości ponad tony.
Wbrew tytułowi ustawy chodzi nie tylko o typowe chemikalia, ale także m.in. o materiały budowlane czy piśmienne.
Polska ustawa określi, kto może ukarać przedsiębiorcę za niedopełnienie obowiązków i jakie kary mu grożą. Zazwyczaj będzie to grzywna (niekiedy do 0,5 mln zł), chociaż czasem przepisy przewidują bardziej dotkliwe konsekwencje z karą ograniczenia wolności lub jej pozbawienia na dwa lata włącznie. Poza tym inspektor kontrolujący przedsiębiorcę może nakazać zatrzymanie produkcji, zakazać jej lub nie dopuścić do wprowadzenia do obrotu niezarejestrowanej substancji bądź preparatu.
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów sprawować będzie kilka inspekcji, przede wszystkim Państwowa Inspekcja Sanitarna, inspekcje pracy i handlowa, a niekiedy także straż pożarna i celnicy.
– Uchylone zostaną też niektóre przepisy wynikające z unijnych dyrektyw – mówi Jerzy Majka, inspektor w Biurze do spraw Substancji i Preparatów Chemicznych. – Choćby te związane z kartą charakterystyki. Obecnie obowiązuje u nas bezpośrednio rozporządzenie wspólnotowe REACH (w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów oraz utworzenia EAC).
Większość nowych przepisów nabierze mocy bardzo szybko – w dwa tygodnie po wejściu w życie noweli.
Nowelizacja zmienia także kilka innych ustaw, m.in. o substancjach i preparatach biobójczych oraz o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Zgodnie z jej nowymi przepisami od połowy 2009 r. w Polsce azbestu w ogóle nie będzie wolno stosować.
Tegoroczna rejestracja nazywa się wstępną i jest bezpłatna. Przedsiębiorca musi jednak dochować określonego terminu (między 1 czerwca a 1 grudnia 2008 r.). Jeżeli nie zdąży lub zapomni wysłać formularz do Helsinek do 1 grudnia, będzie musiał dokonać od razu pełnej rejestracji, a to pociąga za sobą bardzo wysokie koszty.
