Ramy formalne owej ściślejszej kooperacji instytucji nadzorczych wprowadziło rozporządzenie z 28 grudnia 2007 r. w sprawie trybu i form współdziałania niektórych organów z Państwową Inspekcją Pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz legalności zatrudnienia (DzU nr 250, poz. 1870). Obowiązuje od 1 stycznia bieżącego roku, zastępując poprzednie z 22 marca 1983 r. (DzU nr 19, poz. 83).

Świeże przepisy uwzględniają przede wszystkim zmienione prawo i fakt przejęcia w ślad za tym przez Państwową Inspekcję Pracy kwestii legalności zatrudnienia od lipca ubiegłego roku. Inspekcja zajmuje się teraz ściganiem obcokrajowców przyjętych na czarno i ich pracodawców i sprawdzaniem, czy firmy płacą składki na Fundusz Pracy regularnie i na czas oraz jak działają agencje pośrednictwa pracy. Dotychczas inspekcja pracy zweryfikowała pod tym względem około 12 tysięcy firm. W co drugiej ktoś pracował na czarno. Łamiący prawo przedsiębiorcy zostali w zamian ukarani przez inspektorów mandatami na kwotę 440 tys. zł, a przez sądy grzywnami na ogólną sumę około 14 mln zł.

Nowe rozporządzenie osobne miejsce poświęca zatem zasadom współpracy PIP z wojewodami, pogranicznikami, celnikami, policją, starostami, prezydentami miast na prawach powiatu, ZUS, organami administracji skarbowej oraz z marszałkami województw. Organy te mają się m.in. zawiadamiać nawzajem o stwierdzonych nieprawidłowościach, prowadzić kontrole na swój wniosek, wymieniać informacjami i dokumentami.

Inspektorzy pracy na co dzień współpracują z innymi organami kontroli, w tym ze Strażą Graniczną i Służbą Celną. Organy te muszą nas poinformować o zauważonych naruszeniach przepisów dotyczących legalności zatrudnienia.

Często zawiadomienia takie otrzymujemy od pograniczników, którzy sprawdzają legalność pobytu cudzoziemców (zajmują się więc zadaniami pokrewnymi naszym). Inspekcja pracy ma z kolei obowiązek podjąć działanie w ślad za informacją którejś z instytucji współdziałających. Od lipca 2007 r. odbyliśmy ponad 200 wspólnych kontroli (50 ze SG i 19 ze SC) oraz zaczęliśmy przeszło 300 kontroli na wniosek organu współdziałającego. Ponad 3200 razy sami też powiadomiliśmy inne organy o nieprawidłowościach dotyczących ich kompetencji.

Od 1 lipca do końca grudnia 2007 r. inspektorzy pracy przeprowadzili też ponad 12 tys. kontroli w zakresie legalności zatrudnienia, w tym 770 kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców.