To ważna zmiana w działalności zakładów aktywności zawodowej (zaz), które powstawały dotychczas dla rehabilitacji wyłącznie niepełnosprawnych w stopniu znacznym. Podczas pobytu tam uczą się oni samodzielności i zwiększają swoje szanse na zatrudnienie w zakładzie pracy chronionej lub na otwartym rynku. Modyfikacje wprowadziło rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 14 grudnia 2007 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej (DzU nr 242, poz. 1776). Obowiązuje od 11 stycznia bieżącego roku.

Obydwie kategorie niepełnosprawnych muszą razem obejmować minimum 70 proc. pracowników zaz, ale osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością nie mogą przekroczyć 35 proc. ogółu. Wcześniej stosunek niepełnosprawnych do innych pracowników kształtował się inaczej i wynosił:

- 2,5 : 1 – w zaz prowadzących działalność wytwórczą,

- 3 : 1 – w usługach,

- 2,75 : 1 – w działalności wytwórczej i usługowej.

Prowadzący zaz muszą baczniej pilnować wiążących ich terminów. Konkretną kwotę dofinansowania ich działalności w następnym roku ustalają z marszałkiem województwa do końca listopada poprzedniego roku. Strony czynią to, sporządzając aneks do umowy o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych kosztów utworzenia i działania zaz.

Dotychczas miały na to czas do 30 października. Skróceniu uległ natomiast z 31 do 15 marca termin na przekazanie sprawozdania z wykorzystania otrzymanych środków.

Nowe rozporządzenie poszerzyło katalog wydawania środków przeznaczonych na działalność zaz o kolejne pozycje:

- wynagrodzenia osób z umiarkowaną niepełnosprawnością do wysokości 100 proc. minimalnego wynagrodzenia, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy określonego w angażu (z uwzględnieniem, że osobom takim wolno pracować maksymalnie siedem godzin dziennie),

- dodatkowe wynagrodzenia roczne, odprawy emerytalne i pośmiertne oraz nagrody jubileuszowe,

- wymiana zamortyzowanych maszyn, urządzeń i wyposażenia niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług,

- wymiana maszyn i urządzeń w związku ze zmianą profilu działalności zakładu,

- inne wydatki niezbędne do realizacji rehabilitacji, obsługi i prowadzenia działalności gospodarczej.

Z kolei zarobione przez siebie pieniądze zaz może jeszcze przeznaczać na:

- nagrody i premie dla niepełnosprawnych,

- naprawę maszyn i urządzeń oraz konieczną wymianę części, wynikającą z prawidłowej eksploatacji maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług.

Prowadzeniu rehabilitacji niepełnosprawnych służą pieniądze zgromadzone na zakładowym funduszu aktywności (zfa), który tworzymy z dochodów zaz i ze zwolnień z opłat, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego oraz podatku od czynności cywilnoprawnych. Od 11 stycznia br. zaz mogą konsumować środki zfa dodatkowo na:

- poprawę warunków pracy niepełnosprawnych (najwyżej 30 proc. zfa),

- dokształcanie, przekwalifikowanie i szkolenie takich osób.