Te i inne zmiany wprowadziło obowiązujące od 1 stycznia bieżącego roku rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (DzU z 2007 r. nr 245, poz. 1810). Zastąpiło poprzednie z 31 grudnia 1998 r. (DzU z 1999 r. nr 3, poz. 22 ze zm.). Nowe przepisy regulują sposób wydawania publicznych pieniędzy, które pozostają do dyspozycji zakładów pracy chronionej (zpch). Pochodzą one m.in. z nieodprowadzonych podatków, opłat, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z różnicy między dofinansowaniem wynagrodzeń niepełnosprawnych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) a wynagrodzeniem osiąganym przez pracownika. 10 proc. przychodów z podatków i opłat pracodawcy muszą przekazać na PFRON, a 90 proc. na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (zfron) stanowiący odrębny rachunek. Kwoty wpłacone na zfron trzeba przeznaczyć:
Nowe rozporządzenie obowiązuje do końca czerwca 2014 r.
Nie możesz już finansować ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji wynagrodzeń za dodatkowy urlop pracowników niepełnosprawnych skierowanych na turnus
Dotyczy to również opłacanych za nich składek na ubezpieczenia w części należnej od płatnika. Zanim zpch wyda chociaż złotówkę z zfron, musi najpierw opracować zakładowy regulamin wykorzystania środków zakładowego funduszu rehabilitacji. Projekt regulaminu przechodzi konsultacje z osobami zapewniającymi doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne na rzecz niepełnosprawnych oraz działającymi w zakładzie związkami zawodowymi, a jeśli ich nie ma – to z przedstawicielami wybranymi przez niepełnosprawnych pracowników. Rozporządzenie przewiduje 30 dni na uzgodnienie regulaminu. Jeśli strony nie osiągną w tym czasie porozumienia, pracodawca sam ustala regulamin i podaje go do wiadomości załogi, ogłaszając go w miejscu ogólnie dostępnym. Do końca roku środki zfron wolno było spożytkować m.in. na przygotowanie i odtworzenie stanowiska pracy dla niepełnosprawnego. Od 1 stycznia chodzi o jego wyposażenie oraz przystosowanie jego otoczenia do potrzeb niepełnosprawnych. Koszty robót budowlanych można pokrywać z zfron wyłącznie proporcjonalnie do przewidywanej liczby etatów dla niepełnosprawnych w tym obiekcie i pod warunkiem utrzymania w nich przewidywanego stanu zatrudnienia niepełnosprawnych przez minimum trzy lata od daty odbioru obiektu. Pierwszy wymóg dotyczy również wdrażania nowoczesnych technologii i prototypowych wzorów oraz programów organizacyjnych.
Ponadto zfron można przeznaczyć na:
Do końca 2007 r. chodziło jedynie o opiekunów niewidomych na stanowiskach nierobotniczych. Teraz preferencje obejmują też robotników.
Nie można już finansować z zfron kosztów dokształcania niepełnosprawnego. Jest to jednak dopuszczalne w ramach pomocy indywidualnej na wniosek zainteresowanego.
Dotychczas wsparcie takie przysługiwało tylko osobom niepełnosprawnym mającym problemy z korzystaniem z publicznych środków transportu. Dziś może objąć wszystkich pracowników niepełnosprawnych.
Z katalogu usunięto możliwość dotowania w ten sposób:
Z zfron można też finansować koszty rat leasingowych, jeśli umowa leasingu skutkuje przeniesieniem własności na pracodawcę.
Efektywniej wspierasz niepełnosprawnych pracowników z pieniędzy zakładowego funduszu rehabilitacji. Nie przeszkadza ci już w tym nadmierna biurokracja i stos papierów, które dotychczas musiałeś gromadzić
Jak już wspomniałam, przynajmniej 10 proc. środków zfron zakład ma obowiązek wydać na indywidualną pomoc dla niepełnosprawnych pracowników udzielaną na ich wniosek. Przybiera ona formę pomocy bezzwrotnej bądź pożyczki zwrotnej, ale nieoprocentowanej.
Mogą się o nią ubiegać niepełnosprawni:
Nowością jest, że wnioski mogą składać pełnosprawni rodzice lub opiekunowie prawni niepełnosprawnych dzieci. Wolno im się starać o dopłaty z zfron do wyjazdów swoich pociech na kolonie, obozy i turnusy rehabilitacyjne.
Zainteresowani składają wniosek, gdzie podobnie jak dotychczas podają:
10 procent przynajmniej taki odsetek środków zgromadzonych na zakładowym funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych trzeba przeznaczyć na indywidualne wsparcie pracowników
Osoby starające się to wsparcie nie muszą już składać informacji o kwocie, formie i przeznaczeniu dotychczas otrzymanych pieniędzy. Pomoc przyznaje pracodawca osobiście lub za pośrednictwem wytypowanej osoby czy grupy osób, nie ma on jednak obowiązku powoływania komisji do rozpatrywania wniosków. Zainteresowany prosi o pomoc bezzwrotną lub nieoprocentowaną pożyczkę. Ostateczną decyzję podejmuje pracodawca. Jeżeli uprawniony wyda pożyczkę na cel wskazany we wniosku, może się ubiegać o jej całkowite lub częściowe umorzenie.
Zasadniczo środki zfron w puli pomocy indywidualnej możemy przeznaczyć na:
Dotychczas wolno było dotować wyłącznie dojazd do szpitala, sanatorium czy na turnus rehabilitacyjny.
Wcześniej musiały one być związane z niepełnosprawnością zatrudnionego.
Przed zmianami można było z tej puli pokrywać też kursy czy szkolenia zawodowe, które teraz wolno finansować wyłącznie w ramach tzw. dużego zfron.
Musisz się bardziej przyłożyć, opracowując indywidualny program rehabilitacji. Programy mają bowiem zawierać od początku roku więcej informacji niż dotychczas
Co najmniej 15 proc. wszystkich środków zfron zakład przeznacza na realizację indywidualnych programów rehabilitacji niepełnosprawnych. Ich opracowanie to warunek wydania tych środków. Programy mają zmniejszać ograniczenia zawodowe. Z pieniędzy na ich realizację można sfinansować wszystkie przedsięwzięcia przewidziane w programie, co umożliwia otwarty katalog przykładowych wydatków z rozporządzenia, czyli np.:
Dziś można już finansować z tego źródła wynagrodzenie osoby sprawującej opiekę nad uczestnikiem programu tylko wówczas, gdy jest ona pracownikiem firmy. Dotychczas wchodził również w grę wykonawca umowy cywilnej, np. zlecenia.
Zpch ma obowiązek powołać komisję rehabilitacyjną do opracowania indywidualnych programów rehabilitacji. Zasiadają w niej:
W komisji musisz wskazać jej przewodniczącego, a w miarę potrzeb jako kolejnego członka komisji możesz powołać psychologa. Programy rehabilitacji wolno sporządzić dla wszystkich pracowników niepełnosprawnych, a szczególnie dla:
Komisja opracowuje program z udziałem zainteresowanego, ocenia efekty jego realizacji, i jeżeli zachodzi potrzeba – modyfikuje go oraz określa możliwości i formy dalszej rehabilitacji po jego zakończeniu.
Programy rehabilitacji są od 1 stycznia bardziej szczegółowe. Muszą m.in. określać:
Kolejną część środków zfron, ale nie więcej niż 10 proc., pracodawca może wydać na wspólne przedsięwzięcie z innym zakładem, mające na celu rehabilitację zawodową, społeczną i leczniczą niepełnosprawnych. Rozporządzenie wymienia przykładowe zadania z tego zakresu:
Środki zakładowego funduszu pochodzące ze zwolnień z podatków i opłat możesz wydać w ramach pomocy de minimis w 81 proc., a z ulgi z tytułu zaliczki na podatek dochodowy (PIT 4) – w 72,9 proc.
Pomocy takiej nie stanowią jednak koszty dowozu niepełnosprawnych do i z pracy. Jeśli wydatek z zfron jest przysporzeniem dla pracodawcy, to stanowi pomoc publiczną de minimis w rozumieniu rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 TWE do pomocy de minimis (DzUrz UE nr 379, str. 5, z 28 grudnia 2006 r.).
Za taką pomoc uznajemy wydatki na:
Do pomocy tej kwalifikujemy również poniższe wydatki, jeśli stanowią przysporzenie pracodawcy. Chodzi o wydatki na:
Zdarza się, że zpch otrzymuje dotację na któryś z wymienionych celów na podstawie innego rozporządzenia (np. 68/2001 w sprawie pomocy na szkolenia lub 70/2001 w sprawie pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw) czy decyzji Komisji Europejskiej. Może wtedy sfinansować z zfron taką część przedsięwzięcia, która nie spowoduje przekroczenia pułapu pomocy określonego w tym w innym rozporządzeniu czy decyzji Komisji. Jeśli np. należy do sektora MiŚP i dostał zgodnie z rozporządzeniem 68/2001 aż 70 proc. kosztów ogólnego szkolenia niepełnosprawnego, może z zfron zapłacić kolejnych 20 proc. kosztów tego szkolenia. Pozostałe 10 proc. musi sam sfinansować, bo tego wymaga rozporządzenie.
Niecałą kwotę zwolnienia z podatku czy opłaty wolno wydać jako pomoc publiczną w ramach pomocy de minimis. Wolno tak spożytkować 81 proc. zwolnienia z opłat i podatków od nieruchomości, rolnego, leśnego i od czynności cywilnych oraz 72,9 proc. zwolnienia z zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT-4).
Korzystając z pomocy publicznej, zpch musi zadbać o zaświadczenie o pomocy de minimis. Wydają je:
W ciągu 30 dni od dnia wydatku zakład musi przedstawić informację o jego dokonaniu. Dołącza do niej:
Reszta wydatków z zfron stanowi przysporzenie pracowników, a nie zakładu. Dlatego jest to pomoc publiczna dopuszczalna zgodnie z art. 87 ust. 2a TWE (pomoc na potrzeby socjalne konsumentów).
Zagrożona jest taka firma, która nie jest w stanie powstrzymać strat ani za pomocą środków własnych, ani uzyskanych od właścicieli, akcjonariuszy lub wierzycieli. Bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno zniknie więc z rynku w perspektywie krótko- lub średnioterminowej. Zagrożone są również:
Inne przedsiębiorstwa Komisja Europejska też może uznać za zagrożone, w szczególności wykazujące typowe oznaki, jak: rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżki produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek i zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. W niektórych poważnych przypadkach przedsiębiorstwo może już znajdować się w sytuacji niewypłacalności lub być przedmiotem zbiorowego postępowania upadłościowego prowadzonego zgodnie z prawem krajowym. W tej ostatniej sytuacji niniejsze wytyczne stosuje się do każdej pomocy przyznanej w kontekście takiej procedury, która prowadzi do utrzymania przedsiębiorstwa na rynku. W każdym przypadku przedsiębiorstwo zagrożone kwalifikuje się do pomocy tylko wtedy, gdy ewidentnie nie może odzyskać płynności dzięki środkom własnym lub środkom uzyskanym od właścicieli/akcjonariuszy lub ze źródeł rynkowych.
