Tak ustalił Naczelny Sąd Administracyjny w precedensowym wyroku (sygn. I OSK 1282/07).
Uchwała o zamiarze likwidacji placówki oświatowej mieści się w pojęciu projektu aktu prawnego, który zgodnie z ustawą o związkach zawodowych powinien być opiniowany przez reprezentatywną organizację związkową.
Projekt uchwały o zamiarze likwidacji Młodzieżowego Domu Kultury nr 3 w Bydgoszczy z powodu trwającego tam konfliktu przyjęła Rada Miasta Bydgoszcz. Podstawą był art. 59 ust. 5 ustawy o systemie oświaty. Art. 59 zezwala pod określonymi warunkami na likwidację szkoły przez organ ją prowadzący, a ust. 5 rozciąga to odpowiednio na placówki publiczne. Następnego dnia Rada Miasta przesłała projekt do zaopiniowania przez Wolny Związek Zawodowy „Solidarność – Oświata”.
Wojewoda kujawsko-pomorski uznał, że projekt uchwały powinien być przedłożony związkom przed jego przyjęciem przez Radę, a nie dopiero po przyjęciu przez Radę i unieważnił go z powodu naruszenia art. 19 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych. Art. 19 przyznaje reprezentatywnym organizacjom związkowym prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków. Ust. 2 przewiduje, że organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych do odpowiednich władz statutowych związku.
Rada zaskarżyła rozstrzygnięcie wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. W jej ocenie wojewoda błędnie przyjął, że projekt uchwały powinien być przesłany związkom do zaopiniowania jeszcze przed jego przyjęciem. Nie stosuje tego żadna z samorządowych jednostek w kraju.
Gdy WSA w Bydgoszczy uznał, że rozstrzygnięcie wojewody nie narusza prawa, Rada złożyła skargę kasacyjną do NSA. – Wyrok będzie bardzo istotny, ponieważ dotychczas nie było wątpliwości, że uchwała intencyjna o zamiarze likwidacji placówki kulturalno-oświatowej nie musi być konsultowana ze związkami zawodowymi – przekonywał podczas rozprawy w NSA przedstawiciel RM, radca prawny Maciej Skwierczyński. – Opinii wymaga dopiero uchwała o likwidacji. Nie można tego utożsamiać.
– Uchwały o zamiarze likwidacji oraz o likwidacji placówki oświatowej stanowią jedną całość – odpowiadał adwokat Piotr Gołda, reprezentujący WZZ „Solidarność – Oświata”.
NSA oddalił skargę kasacyjną Rady Miasta. – Rada była zobowiązana do przedłożenia związkom zawodowym projektu uchwały o zamiarze likwidacji placówki oświatowej. Proces likwidacji jest całością, na którą składają się uchwały o zamiarze likwidacji oraz o likwidacji – powiedziała sędzia Małgorzata Borowiec. – Oba te etapy wymagają zaopiniowania przez związki zawodowe. Uchwała intencyjna mieści się w pojęciu aktu prawnego, o którym mówi art. 19 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych. Ustawa ta wskazuje też generalnie przedmiot konsultacji. Szczegółowo określają go związkowe statuty mówiące m.in. o obronie praw pracowniczych.
– Ten ważny wyrok NSA nakłada szczególne obowiązki na władze publiczne, zarówno samorządowe, jak i administrację rządową. Uświadamia im obowiązek konsultowania projektów uchwał dotyczących m.in. łączenia i likwidacji różnych jednostek. Jak wiadomo, jest to dziś zjawisko powszechne, więc tym bardziej powinno się zasięgać opinii związków zawodowych, których zadaniem jest m.in. obrona interesów pracowniczych. Do tej pory powszechnie też uważano, że obowiązkowi konsultacji ze związkami podlegają dopiero uchwały o faktycznej likwidacji placówki, a nie projekty tych aktów. NSA podkreślił, że nie ma takiego podziału i należy to traktować jak jedną całość. Słusznie też wskazał na zakres spraw objętych działaniem związków zawodowych oraz statuty poszczególnych związków zawodowych.
Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: d.frey@rp.pl
