2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (DzU nr 156, poz. 1116 ze zm.). Oświadczenie o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca pracodawca składa do powiatowego urzędu pracy w oryginale i kopii.
Od 20 lipca br. Ukraińców, Rosjan i Białorusinów wolno zatrudniać bez formalnego zezwolenia na pracę i bez względu na branżę. Tak ma być do 2009 r. Pracownicy ze wschodu mogą pracować w Polsce tylko na podstawie wizy z prawem do pracy przez trzy miesiące - raz na pół roku. Wizę, na podstawie której mogą przyjechać do Polski po to, aby podjąć zatrudnienie, wystawia konsul.
Dostęp do rynku pracy ułatwiono też cudzoziemcom zasiadającym w zarządach osób prawnych. W tym wypadku chodzi o obywateli spoza UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Do tej pory przykładowo prezesi spółek czy członkowie zarządów pełnili swoje funkcje przez 30 dni w ciągu roku kalendarzowego. Teraz ten okres wynosi trzy miesiące, czyli tyle samo, ile dla innych obcokrajowców. Zanim pracodawca przyjmie do pracy Ukraińca, Białorusina albo Rosjanina bez zezwolenia na pracę, musi potwierdzić taki zamiar w powiatowym urzędzie pracy. W tym celu składa oświadczenie. Podaje w nim wszystkie informacje dotyczące firmy (np. NIP, REGON, PESEL) oraz dane dotyczące potencjalnego zatrudnienia cudzoziemca (np. proponowany zawód lub rodzaj pracy). Okazuje się jednak, że nikt tego nie weryfikuje.
Z informacji pozyskanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Warszawie wynika, że nie sprawdzają one tych informacji, bo nie jest to fizycznie możliwe. Ponadto Ministerstwo Pracy nie przekazało wytycznych, z których wynikałoby, że złożone przez pracodawcę oświadczenie musi być sprawdzane pod kątem prawdziwości zawartych w nim danych.
Z przepisów nie wynika też, że składane do urzędu pracy oświadczenie jest wiążące dla pracodawcy. Może być zatem tak, że zobowiąże się, że zatrudni obcokrajowca, a gdy ten dostanie wizę i przyjedzie do Polski, nie zrobi tego. Efekt będzie taki, że cudzoziemiec zasili działalność w szarej strefie. Tę natomiast od 1 lipca kontrolują inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy. Trudno jednak sprawdzać zatrudnienie obcokrajowców bez zezwolenia, bo nikt nie zbiera danych, ilu cudzoziemców podjęło pracę w Polsce i gdzie.
Przepisy nie określają urzędowego wzoru oświadczenia o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca bez zezwolenia na pracę. Na potrzeby pracodawców opracował go jednak resort pracy, a znaleźć je można na stronie www.mpips.gov.pl.
Uwaga! Resort dopuszcza stosowanie innych wzorów oświadczeń, jeśli zawierają odpowiednie dane wykorzystane w formularzu przedstawionym przez ministerstwo, a wymagane przez przepisy wykonawcze. Chodzi o § 2 pkt 27 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 30 sierpnia
