Takie możliwości zostały przewidziane w nowym budżecie UE w ramach działania "Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej" objętego "Programem rozwoju obszarów wiejskich na lata 2007 -2013".
To dobra informacja dla rolników, gdyż w Polsce działa już ponad 12 tysięcy gospodarstw agroturystycznych, które skutecznie konkurują ze znanymi uzdrowiskami i kurortami. Formalności związane z założeniem działalności agroturystycznej nie są skomplikowane, zwłaszcza dla rolników, dla których podstawą utrzymania jest uprawa ziemi czy hodowla, a którzy agroturystykę chcą traktować jako dodatkowe źródło dochodu. W tym wypadku ustawa o swobodzie gospodarczej nie przewiduje obowiązku rejestracji działalności gospodarczej. Rolnik, który na terenie swojego gospodarstwa chce wynajmować pokoje, miejsca do ustawienia namiotu, a także sprzedawać posiłki domowe lub świadczyć inne usługi związane z pobytem turystów, musi jedynie zgłosić ten fakt w urzędzie gminy, który włączy prowadzone przez niego gospodarstwo agroturystyczne do ewidencji. Zwolnienie z obowiązku rejestracji działalności gospodarczej jest jednak uzależnione od spełnienia przez rolnika jednego warunku. Jego baza noclegowa nie może mieć więcej niż pięć pokoi. Jeżeli rolnik wynajmuje np. sześć pokoi, jest to już traktowane jako prowadzenie zwykłej działalności gospodarczej i podlega opodatkowaniu.
Pomoc może być przyznana pełnoletniemu rolnikowi, małżonkowi rolnika oraz domownikowi, który nie jest w wieku emerytalnym oraz nie ma prawa do renty strukturalnej i o taką nie wystąpił. Osoba taka musi być również ubezpieczona od co najmniej 12 miesięcy w KRUS. Ważne jest także miejsce zamieszkania. Program jest adresowany wyłącznie do mieszkańców obszarów wiejskich oraz małych miasteczek (poniżej 5 tys. mieszkańców). Ponadto inicjatywy rolników muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne i wpływać na zaspokojenie potrzeb ludności wiejskiej lub turystów wdanym regionie.
Zakres pomocy jest bardzo duży. Rolnik może się ubiegać o wsparcie finansowe np. na przebudowę lub remont budynków mieszkalnych lub niemieszkalnych w celu ich przystosowania do pobytu turystów. Finansowany może być też zakup różnego rodzaju wyposażenia i sprzętu, z którego będą korzystać goście gospodarstw agroturystycznych (np. kajaki czy rowery wodne). Możliwe jest również dofinansowanie zakupu samochodu, który jest niezbędny rolnikowi doprowadzenia nowej działalności (np. wożenia turystów). Warunek jest jeden - samochód osobowy musi być przeznaczony do przewozu nie mniej niż ośmiu osób z kierowcą.
Oprócz agroturystyki wspierana będzie także różnego rodzaju działalność usługowo-produkcyjna na wsi. O unijne środki będą się mogli ubiegać rolnicy, którzy chcą rozwinąć działalność związaną z przetwórstwem produktów rolnych (np. wytwarzanie serów) lub jadalnych produktów leśnych (np. produkcja soków z owoców). Wspierane będą też przedsięwzięcia usługowe związane z informatyką lub rachunkowością.
Wsparcie przyznawane jest na zasadzie refundacji. Oznacza to, że rolnik najpierw musi wyłożyć własne pieniądze na dokonanie inwestycji, a później ubiegać się o zwrot poniesionych nakładów. Poziom pomocy wynosi maksymalnie 50 proc. kosztów kwalifikowanych projektu i dodatkowo nie może przekroczyć 100 tys. zł (na jedno gospodarstwo rolne). W praktyce rolnik, który zainwestował np. 80 tys. złotych na przystosowanie swojej działki do celów turystycznych, może występować o zwrot połowy tej sumy, czyli 40 tys. złotych.
Rolnik zainteresowany otrzymaniem wsparcia powinien zajrzeć na strony internetowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (www.arimr.gov.pl), która zajmuje się obsługą programu. Znajdą się tam szczegółowe informacje na temat zasad przyznawania pomocy, a także wzory wniosków oraz wymaganych załączników.
Wypełnione zgodnie z instrukcjami dokumenty należy składać w oddziale regionalnym Agencji, właściwym ze względu na miejsce realizacji przedsięwzięcia. Obecnie termin przyjmowania wniosków nie jest jeszcze znany. Ogłosi go prezes ARiMR na stronie internetowej Agencji. Wnioski będzie można składać co roku.
Procedura jest kilkustopniowa. Wnioski złożone do Agencji będą rozpatrywane zgodnie z kolejnością ich złożenia. Pierwszy etap weryfikacji stanowi tzw. ocena formalna. Pracownicy Agencji będą badać przede wszystkim kompletność złożonych dokumentów oraz poprawność ich wypełnienia. Na tym etapie zostanie też przeprowadzona weryfikacja, czy wnioskodawca ma w ogóle prawo do ubiegania się o wsparcie z tego programu.
Jeżeli się okaże, że wniosek jest niekompletny lub źle wypełniony, Agencja nie będzie go rozpatrywać, o czym zawiadomi pisemnie wnioskodawcę.
Natomiast w wypadku, gdy dokumenty wymagają jedynie wyjaśnienia bądź uzupełnienia, Agencja może wezwać wnioskodawcę do usunięcia uchybień w ciągu 21 dni. Przekroczenie tego terminu zdyskwalifikuje wniosek. W szczególnych okolicznościach termin ten będzie mógł zostać przedłużony, jeżeli zwłoka powstała nie z winy wnioskodawcy, lecz np. urzędu, który zwlekał lub niepoprawnie wystawił wymagane zaświadczenie.
Po złożeniu wniosku rolnik nie będzie miał już możliwości zmiany wysokości kwoty wsparcia, o jaką występuje, czy też zakresu rzeczowego projektu.
Jeżeli wniosek zostanie pozytywnie oceniony pod kątem formalnym, Agencja przejdzie do drugiego, kluczowego etapu oceny techniczno-ekonomicznej. Wtedy eksperci badają szanse realizacji projektu, jego opłacalność oraz wpływ na rozwój miejscowości i regionu. W rezultacie np. rolnik, który będzie chciał otworzyć gospodarstwo agroturystyczne w miejscu nieatrakcyjnym dla turystów, może tych pieniędzy nie otrzymać. Jeżeli wniosek zostanie oceniony pozytywnie, Agencja wyznaczy rolnikowi termin zawarcia stosownej umowy. Powinno to nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania pozytywnej decyzji.
Przyznając rolnikowi pieniądze, Agencja będzie chciała uzyskać gwarancje należytego wykonania zobowiązań przez beneficjenta. Zabezpieczeniem będzie weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową sporządzoną na formularzu Agencji oraz dodatkowo, w wypadku projektu realizowanego w kilku etapach - gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa.
Rolnik otrzyma pieniądze, jeżeli zrealizuje zgodnie z umową cały projekt lub jego etap i przedstawi dowody, że poniósł deklarowane nakłady. Pomoc będzie wypłacana na podstawie tzw. wniosku o płatność wraz z fakturami lub dokumentami równoważnej wartości dowodowej. Chodzi m.in. o dokumenty potwierdzające odbiór prac lub ich wykonanie, dokumenty urzędowe, takie jak pozwolenia na budowę czy opinie organów administracji.
- numer identyfikacyjny rolnika lub producenta rolnego (z ewidencji producentów),
- imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres wnioskodawcy,
- charakterystyka prowadzonej działalności,
- opis planowanej operacji,
- plan finansowy operacji,
- informacje o załącznikach (około 30 dokumentów, m.in. zaświadczenie z KRUS, że jest płatnikiem składek przez co najmniej 12 miesięcy, dokument potwierdzający tytuł prawny do nieruchomości itp.),
- oświadczenie wnioskodawcy,
- zestawienie rzeczowo-finansowe operacji. Szczegóły zostaną określone w załącznikach do rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
1. Wejdź na stronę internetową ARiMR (www.arimr.gov.pl) i zapoznaj się z wymaganiami programu.
2. Pobierz wniosek wraz z załącznikami.
3. Wypełnij wszystkie formularze zgodnie z instrukcjami. Do wniosku dołącz wymagane załączniki.
Uwaga! Brak nawet jednego dokumentu może oznaczać dyskwalifikację całego projektu.
4. Złóż wniosek do właściwego miejscowo regionalnego oddziału ARiMR.
Lista obejmuje niemal 400 pozycji, a w szczególności:
- uprawę drzew i krzewów owocowych, orzechów i roślin do produkcji napojów,
- działalność usługową związaną z leśnictwem,
- przetwórstwo mleka i wyrób serów,
- bieżnikowanie opon,
- działalność usługową polegającą na naprawie narzędzi i maszyn rolniczych,
- hodowlę ryb,
- produkcję pieczywa,
- produkcję win gronowych,
- zakładanie żłobków,
- działalność pośredników i agentów turystycznych,
- zakładanie barów, restauracji i punktów gastronomicznych,
- zakładanie pól kempingowych.
