Co nie mniej ważne, Polacy cieszą się w Belgii opinią solidnych i tanich fachowców. Najczęściej świadczą tam usługi budowlane oraz remontowe i właśnie firmy o takim profilu zakładają przede wszystkim.
Najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka jednoosobowa. Koszty założenia takiego przedsiębiorstwa w Belgii są niewielkie. Wystarczy w ambasadzie belgijskiej uzyskać wizę pobytową oraz zwrócić się do Ministerstwa Klas Średnich i Rolnictwa (Wydział Zezwoleń Gospodarczych) z wnioskiem o zezwolenie na prowadzenie działalności.
W izbie rzemiosła i handlu danej prowincji należy też sprawdzić, czy planowana działalność nie znajduje się na liście zawodów reglamentowanych (jest ich w Belgii 42, m.in. budowlaniec, fryzjer, kosmetyczka, technik dentystyczny, piekarz, fotograf), których wykonywanie wymaga specjalnych uprawnień.
Jest też co najmniej kilkadziesiąt rodzajów działalności gospodarczej, na które (oprócz pozwolenia) niezbędna jest licencja wydawana albo przez administrację centralną, albo regionalną (gminną). Dotyczy to np. produkcji alkoholu i handlu nim, prowadzenia agencji podróży, restauracji, hoteli, świadczenia usług taksówkowych itp.
Następne niezbędne kroki to:
- wpisanie firmy do Rejestru Handlowego lub Rzemieślniczego,
- zarejestrowanie jej w kasie ubezpieczeń społecznych dla pracowników niezależnych,
- zgłoszenie firmy do Biura Kontroli VAT i zakładu ubezpieczeń wzajemnych,
- otworzenie rachunku bankowego.
Działalność prowadzona na własny rachunek może mieć charakter handlowy, rzemieślniczy lub przemysłowy. Wszyscy rozpoczynający prowadzenie jednego z tych rodzajów działalności muszą się zarejestrować w rejestrze handlowym przy Ministerstwie Gospodarki (La Banque-carrefour des entreprises, BCE). Procedura rejestracyjna trwa około tygodnia od złożenia kompletu prawidłowo wypełnionych dokumentów. Dowodem akceptacji jest wypis z rejestru handlowego (extrait). Przedsiębiorcy dostają też numer rejestracyjny, który jest jednocześnie numerem stosowanym dla potrzeb VAT.
Pewnym utrudnieniem przy zakładaniu samodzielnej działalności w Belgii jest zróżnicowanie językowe w poszczególnych regionach, co trzeba uwzględnić przy oficjalnym tłumaczeniu dokumentów składanych przy okazji rejestracji działalności gospodarczej w danym regionie.
Własną firmę może otworzyć osoba, która: ukończyła 18 lat, jest niekarana, przedstawi zaświadczenie o zameldowaniu w konkretnej belgijskiej gminie oraz z banku o posiadaniu konta bankowego. Trzeba dysponować lokalem odpowiednim dla danego rodzaju działalności gospodarczej, choć firma może mieć siedzibę również w mieszkaniu przedsiębiorcy.
Co ciekawe, zdolnością do kierowania firmą może wykazać się szef firmy, ale także jego współmałżonek lub pomocnik.
Przedsiębiorca działający na własny rachunek podlega opodatkowaniu na zasadach takich jak osoby fizyczne.
Przepisy belgijskie przewidują następujące rodzaje spółek, których zasady funkcjonowania określone są w kodeksie handlowym:
- jawna,
- komandytowa,
- akcyjna,
- akcyjno-komandytowa,
- z ograniczoną odpowiedzialnością,
- jednoosobowa.
Najczęściej spotykaną formą prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka jednoosobowa (independant). Jej podstawowe zalety to: minimalny koszt związany z założeniem, brak obowiązku sporządzenia aktu założycielskiego w obecności notariusza, uproszczone formy księgowości, brak wymogu posiadania wkładu kapitałowego w momencie rejestracji.
Kolejną pod względem liczby zakładanych przedsiębiorstw jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jej utworzenie musi być poprzedzone uzyskaniem zgody naprowadzenie działalności gospodarczej, numeru w Rejestrze Handlowym lub Rzemieślniczym oraz zarejestrowaniem firmy w zakładzie ubezpieczeń wzajemnych. Przede wszystkim jednak niezbędne jest podpisanie przed notariuszem statutu. Dołącza się do niego plan finansowy wydatków na najbliższe dwa lata oraz zaświadczenie z banku o wniesieniu środków na pokrycie kapitału zakładowego - minimum 18,6 tys. euro (co najmniej 1/3 tej kwoty powinna być do dyspozycji już w momencie zakładania spółki). Jeśli kapitał został wniesiony w formie rzeczowej, niezbędne jest dostarczenie raportu rewidenta oceniającego taki aport.
Gdy spółka prowadzona jest przez osoby niebędące obywatelami belgijskimi, istotny jest fakt, że nie obowiązują ich żadne ograniczenia przy transferze zysków do kraju macierzystego.
Żaden z udziałowców spółki z o.o. nie musi mieć obywatelstwa belgijskiego. Możliwe jest też utworzenie spółki z o.o. przez jedną osobę.
Natomiast do utworzenia w Belgii spółki akcyjnej potrzeba co najmniej dwóch wspólników. Minimalny kapitał założycielski wynosi 62 tys. euro i może być wniesiony w pieniądzu lub w postaci aportu rzeczowego o tej samej wartości. Zakładając spółkę akcyjną, należy powołać radę nadzorczą składającą się z co najmniej dwóch członków.
Działające na terenie Belgii przedstawicielstwo zagranicznego przedsiębiorstwa uznawane jest za zagraniczną spółkę wykonującą działalność profesjonalną, reprezentowaną przez osobę upoważnioną do prowadzenia jej spraw na terytorium Belgii. Aby założyć przedstawicielstwo, firma zagraniczna zobowiązana jest przedłożyć w odpowiednim wydziale Trybunału Handlowego:
- akt założycielski i statut,
- decyzję władz właściwych dla danej formy przedsiębiorstwa o utworzeniu przedstawicielstwa wraz z jego nazwą (jeśli różni się od nazwy firmy matki), adresem oraz datą utworzenia,
- informację o zakresie działalności przedstawicielstwa,
- upoważnienie jednej lub kilku osób do wykonywania czynności prawnych w imieniu przedsiębiorstwa,
- kopię aktu notarialnego przedsiębiorstwa macierzystego,
- bilans roczny spółki matki.
Wszystkie te dokumenty muszą być przetłumaczone na język francuski lub flamandzki i uprawomocnione w Konsulacie Królestwa Belgii w Warszawie.
Podstawowa stawka podatku dochodowego od osób prawnych w Belgii wynosi 33 proc. Faktycznie jest to jednak 40,17 proc. po podwyższeniu o tzw. podatek kryzysowy.
Jednak małe przedsiębiorstwa, których roczny dochód nie przekracza 322,5 tys. euro, płacą go według kilku przedziałów. W pierwszym, do 25 tys. euro, podatek wynosi 24,25 proc. W drugim, od 25 tys. euro do 90 tys. euro - 31 proc. W trzecim, od 90 tys. euro do 322,5 tys. euro -34,5 proc.
Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych, płacona np. przez osoby działające w formie samozatrudnienia, wynosi od 25 proc. do 50 proc., w zależności od wysokości uzyskanych przychodów.
Pierwszy przedział obejmuje przychód do 7100 euro, a obowiązująca w nim stawka to 25 proc. W drugim, do 10 100 euro, wynosi ona 30 proc. W trzecim, do 16 830 euro - 40 proc. W czwartym, do 38840 euro - 45 proc. W piątym, powyżej 38 840 euro - 50 proc. Kwota wolna wynosi 5780 euro.
Podstawowa stawka VAT wynosi 21 proc.
Są też specjalne stawki: tzw. przejściowa (m.in. opłaty za węgiel, opłaty radiowo-telewizyjne, budownictwo mieszkaniowe, margaryna, pieluchy dla dorosłych) - 12 proc., obniżona (np. produkty żywnościowe, lekarstwa, woda, książki i czasopisma, produkty rolne, usługi transportowe, naprawy) - 6 proc. Stawkę zredukowaną - 0 proc. - stosuje się w Belgii do towarów eksportowanych oraz gazet codziennych.
Deklaracje podatkowe VAT składane są miesięcznie lub kwartalnie. Istnieje możliwość przeniesienia nadpłaconego podatku na kolejny okres rozliczeniowy. Jeżeli kwota nadpłaty przewyższa 1500 euro, można otrzymać jej zwrot.
Kwota płacona na ubezpieczenie społeczne przez pracownika to 13,07 proc. jego wynagrodzenia, przez pracodawcę zaś - 32,44 proc. wypłacanej pracownikowi pensji brutto.
Nabywanie nieruchomości
Belgijskie przepisy regulujące nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców są bardzo liberalne. Zarówno osoby fizyczne, jak i prawne pochodzące z innych państw mogą kupować nieruchomości na takich samych warunkach jak obywatele Belgii. Dotyczy to budynków, gruntów miejskich, ale także rolnych, leśnych czy nawet zbiorników wodnych. Ewentualne ograniczenia mogą dotyczyć sposobu gospodarowania nieruchomościami, ale są one jednakowe dla obywateli belgijskich i obcokrajowców.
Osoby, które myślą o założeniu działalności gospodarczej w Belgii, powinny rozważyć, czy nie lepiej zrobić to w Luksemburgu. Kraj ten przyciąga inwestorów przede wszystkim ze względu na niskie podatki
Podstawowa stawka VAT wynosi 15 proc., obniżona zaś - 12 proc., 6 proc. lub 3 proc. Stawkę 12 proc. płaci się od usług turystycznych, reklamowych, publikacji i wydawnictw, sprzedaży tytoniu, wina. Stawką 6-proc. objęte są energia elektryczna i gaz, natomiast 3-proc.: artykuły spożywcze, farmaceutyczne, hotelarskie, odzież, opieka medyczna, transport pasażerski. Podatek dochodowy od osób prawnych płacony jest w Luksemburgu według skali progresywnej. Przy dochodach do 9916 euro stawka wynosi 20 proc. Jeśli wynoszą one od 9916 do 14874 euro, podatek wynosi 1983 euro plus 50 proc. od nadwyżki ponad 9916 euro. W wypadku dochodów wyższych od 14874 euro przedsiębiorstwo musi zapłacić 30 proc. podatku dochodowego. Dodatkowo każda firma odprowadza do budżetu 4 proc. podatku na fundusz dla bezrobotnych.
Przedsiębiorca, który zdecyduje się założyć firmę w Luksemburgu, może działać jako: podmiot jednoosobowy lub wieloosobowa (maksymalnie siedmiu wspólników, których udziały są niezbywalne) spółka joint venture (tworzona w konkretnym celu, niemająca osobowości prawnej), spółka cywilna albo z ograniczoną odpowiedzialnością, partnerska, akcyjna.
Najwięcej jest spółek z o.o. i partnerskich. Te drugie najczęściej są małymi przedsiębiorstwami rodzinnymi lub zakładami rzemieślniczymi.
Przed rozpoczęciem działalności należy sporządzić umowę spółki oraz złożyć wniosek w Ministerstwie do spraw Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Rejestracji w Rejestrze Handlowym należy dokonać wciągu miesiąca od utworzenia firmy. Wnioskodawca musi udokumentować swoją stabilną sytuację finansową i przedstawić zaświadczenia potwierdzające kwalifikacje zawodowe. Procedura trwa ok. dwóch miesięcy. Po zarejestrowaniu należy zgłosić działalność do właściwego miejscowo urzędu podatkowego oraz do towarzystwa ubezpieczeniowego (jeśli zatrudniani są pracownicy).
Luksemburg jest również jednym z najbardziej liberalnych krajów w zakresie możliwości nabywania nieruchomości przez cudzoziemców. Jedyne ograniczenie stanowi konieczność uzyskania zgody prefekta prowincji przy zakupie nieruchomości w strefie przygranicznej.
O tym, jak założyć firmę w innych krajach, czytaj: Własna firma za granicą
Ważne adresy
Ambasada RP w Królestwie Belgii
29 Av. des Gaulois
1040 Bruxelles - Etterbeek
tel. 0032 2 739 01 00
(ambasador RP w Belgii akredytowany jest też w Luksemburgu)
Ambasada Belgii w Polsce
ul. Senatorska 34
00-095 Warszawa
tel. 0048 22 551 28 00
e-mail: ambabel.warsaw@pol.pl
Konsulat Generalny RP w Belgii
Rue des Francs 28
1040 Bruxelles
tel. 0032 2 739 01 00
