Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie przeciwko firmom: DBK z Olsztyna, ESA Trucks Polska z Komornik (woj. wielkopolskie), TB Truck & Trailer Serwis z Wolicy (woj. mazowieckie), Van Tilburg-Bastianen Groep z Bredy w Holandii i WTC z Długołęki (woj. dolnośląskie). UOKiK postawił także zarzuty dziewięciu menadżerom wysokiego szczebla, którzy pracowali lub pracują w tych spółkach.

W ramach przeszukań przeprowadzonych w DBK, ESA Trucks Polska, TB Truck & Trailer Serwis i WTC w 2018 r., Urząd zabezpieczył obszerny materiał dowodowy. Pracownicy UOKiK w asyście Policji znaleźli wówczas dowody wskazujące, że przedsiębiorcy ustalali wspólne działania i zdawali sobie sprawę, że ich postępowanie może być niezgodne z prawem. Swoją współpracę określali jako „układ", „pakt" czy „zmowę".

- W czasie przeszukań zdobyliśmy mocne dowody. Podejrzewamy, że co najmniej od 2011 r. DBK i WTC wspólnie z ESA Trucks Polska dzieliły rynek sprzedaży ciężarówek marki DAF. Najpóźniej w 2016 r. do porozumienia mógł dołączyć TB Truck & Trailer Serwis za zgodą i wiedzą kontrolującej go spółki Van Tilburg-Bastianen Groep. Mamy informacje, że holenderski przedsiębiorca był informowany przez jednego z pracowników, że w Polsce funkcjonuje porozumienie ograniczające konkurencję. Nie podjął jednak kroków żeby zakończyć udział swojej spółki-córki w kartelu. Dlatego prowadzimy postępowanie także przeciwko tej firmie i jej menadżerom – tłumaczy prezes UOKiK, Marek Niechciał.

Rynek jak tort

UOKiK dowiedział się, że przedsiębiorcy wspólnie ustalili, że każdy z nich będzie sprzedawał ciężarówki DAF na określonym terenie i nie będą rywalizowali o klientów w innych częściach Polski. Dotyczyło to również przetargów na dostawę samochodów. Mogło też dochodzić do wymiany informacji o cenach. Przez to możliwe było zniechęcanie potencjalnych nabywców do kupowania ciężarówek u innego dilera niż wynikało to z uzgodnień między sprzedawcami. Przykładowo, jeżeli klient z terenu kontrolowanego przez DBK chciał kupić ciężarówkę od ESA, przedstawiano mu w ESA dodatkowo zawyżoną cenę, tak żeby skorzystał z oferty sprzedawcy ze swojego regionu.

Na przykładzie tej sprawy widać, że zmowa ograniczająca konkurencję to nie tylko ustalenia cenowe. Równie groźny dla gospodarki może być też podział rynku - wskazuje UOKiK. Spółki zamiast konkurować dzielą między siebie terytorium, towary lub grupy klientów. W przypadku uzgodnień terytorialnych potencjalni klienci tracą możliwość kupna produktów od wybranych sprzedawców i po niższych cenach. Tak mogło być w efekcie porozumienia sprzedawców ciężarówek.

- Transport towarów za pomocą samochodów ciężarowych jest bardzo istotny w naszym kraju, dlatego potencjalną zmowę mógłby odczuć każdy z nas. Droższe auta to większe koszty firm transportowych, a to może mieć wpływ na ceny płacone przez konsumentów – mówi wiceprezes UOKiK, Michał Holeksa.

Srogie kary

Za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję grozi kara do 10 proc. obrotu przedsiębiorcy, a menadżerom zaangażowanym w naruszenie kara do 2 mln zł. Z uwagi na to, że praktyka dilerów mogła mieć wpływ na handel między krajami UE, Urząd prowadzi przeciwko spółkom i menadżerom postępowanie zarówno w związku ze złamaniem przepisów polskich, jak i unijnych.

Dotkliwych sankcji można uniknąć dzięki programowi łagodzenia kar (leniency). Daje on przedsiębiorcy, a także menadżerom którzy uczestniczą w nielegalnym porozumieniu, szansę zyskania statusu „świadka koronnego". Pozwala to na całkowite uniknięcie kary pieniężnej lub jej obniżenie. Z programu można skorzystać pod warunkiem dostarczenia dowodów lub informacji dotyczących istnienia niedozwolonego porozumienia oraz współpracy z UOKiK.

Dealerzy zaskoczeni

Grupa DBK, której spółki DBK sp. z o.o. i WTC sp. z o.o. podejrzewane są przez UOKiK o udział w zmowie, przysłała do redakcji "Rzeczpospolitej"  swoje stanowisko.  Jak twierdzi, działalność dealerów w żaden sposób nie naruszała interesów klientów, ponieważ nie miała wpływu na ceny samochodów ciężarowych im oferowanych. 

"O żadnym kartelu nie może być mowy. Kwestionowane przez UOKIK działania mają co najwyżej związek z pewnymi nieprawidłowościami w funkcjonowaniu systemu dystrybucji samochodów marki DAF, wynikającymi z polityki importera. Polityka ta nie stwarzała żadnych zachęt do sprzedaży pojazdów poza przypisane danemu dilerowi terytorium. Działania takie nie były opłacalne ekonomicznie. Dlatego dealerzy rezygnowali z klientów z innych regionów. Zamiast tego koncentrowali swoje wysiłki na konkurencji ze sprzedawcami innych marek samochodów ciężarowych na terenach swojej działalności" - czytamy w stanowisku.

Autorzy stanowiska są zaskoczeni, że UOKiK zdecydował się na publiczne stawianie zarzutów na tak wczesnym etapie tj.  po wszczęciu postępowania antymonopolowego.

- Choć stawia to pod znakiem zapytania sens prowadzenia dalszych czynności w sprawie, DBK i WTC będą dalej otwarcie współpracować z urzędem, tak jak czyniliśmy to do tej pory – aż do ostatecznego wyjaśnienia sprawy i oczyszczenia nas z zarzutów - zapewniają spółki dealerskie.