– Zgodnie z opublikowanym raportem międzynarodowej kancelarii Allen & Overy w sprawie globalnych trendów dotyczących egzekwowania przepisów dotyczących kontroli koncentracji przedsiębiorców, regulacje te wywierają coraz większy wpływ na transakcje połączeń i przejęć. W roku 2017 organy ochrony konkurencji ingerowały w znacznie większą liczbę transakcji w porównaniu z rokiem 2016.

Liczba wydanych decyzji zakazujących koncentracji lub przypadków odstąpienia od realizacji transakcji wynosiła 38, a łączna wartość tych transakcji przekroczyła 130 mld USD, co oznacza wzrost o 88% pod względem wartości transakcji w porównaniu z rokiem 2016 (69 mld USD). Organy ochrony konkurencji ingerowały natomiast w 155 transakcji nakładając warunki lub wszczynając postępowania przeciwko przedsiębiorcom nieprzestrzegającym przepisów dotyczących kontroli koncentracji, nakładając rekordowe kary w wysokości 164,4 mln USD.

Opisując powyższe trendy Antonio Bavasso, partner w kancelarii Allen & Overy współkierujący globalnym Zespołem ds. Prawa Ochrony Konkurencji stwierdził: „Organy ochrony konkurencji zdecydowanie reagują na globalny wzrost liczby transakcji o strategicznym charakterze skutkujących dalszą konsolidacją w poszczególnych branżach. Z całą stanowczością badają przestrzeganie przepisów dotyczących kontroli koncentracji przedsiębiorców i bez wahania nakładają kary na przedsiębiorców je naruszających. Jeśli weźmiemy pod uwagę również zmiany na stanowiskach szefów organów ochrony konkurencji w Stanach Zjednoczonych Ameryki, czeka nas fascynujący rok."

Globalny trend

Z przedstawionych danych wynika, że w roku 2017 w 23% zgłoszonych transakcji połączeń i przejęć, organy ochrony konkurencji na świecie nie wydały decyzji zezwalającej na dokonanie koncentracji. W ujęciu wartościowym, znamienita większość tych transakcji (71%) miała miejsce w Stanach Zjednoczonych.

W Unii Europejskiej, gdzie Komisarz ds. Konkurencji Margrethe Vestager wydała swoją pierwszą decyzję zakazującą koncentracji w roku 2016, w roku 2017 zablokowane zostały dwie kolejne transakcje, połączenie Deutsche Börse i London Stock Exchange oraz przejęcie Cemex Croatia przez HeidelbergCement i Schwenk. Poza Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską zakazy koncentracji wydały również krajowe organy ochrony konkurencji w Brazylii, Republice Południowej Afryki, Australii i Turcji.

Oceniając sytuację w Chinach, w roku 2017 tamtejszy regulator nie wydał żadnej decyzji zakazującej koncentracji, natomiast w siedmiu przypadkach nałożył na zgłaszających warunki po spełnieniu których transakcje mogą zostać zrealizowane, podczas gdy w dwóch poprzednich latach miały miejsce tylko dwa takie przypadki rocznie. Każda z ww. transakcji miała wymiar globalny, co oznacza, że chiński organ ochrony konkurencji nie waha się ingerować w transakcje międzynarodowe, jeżeli wywierają one wpływ na rynek chiński.

Zmiana w zakresie stosowanych środków zaradczych

W roku 2017 organy ochrony konkurencji częściej decydowały się na nałożenie warunków o charakterze behawioralnym, przy czym więcej niż połowa warunkowych zgód na koncentracje zawierała warunki behawioralne lub nakładała warunki zarówno behawioralne jak i strukturalne. W latach poprzednich przeważały decyzje nakładające warunki strukturalne. Ogółem w roku 2017 warunki o charakterze behawioralnym zostały zastosowane w 82 przypadkach, z czego w 18 postępowaniach organy ochrony konkurencji wydały decyzje nakładające zarówno warunki behawioralne jak i strukturalne. W 2016 r. ww. przypadków było odpowiednio 74 oraz 12.

Czas trwania postępowań w sprawie koncentracji

Podobnie do lat 2015 i 2016, bezwarunkowa zgoda na koncentrację w tzw. I fazie postępowania została wydana w 95% przypadków. W roku 2017, w 18 spośród 26 badanych na potrzeby raportu Allen & Overy państw, bezwarunkowa zgoda na koncentrację w I fazie postępowania została wydana w przypadku co najmniej 90% zgłoszonych transakcji. Obraz ten „zaburza" Zjednoczone Królestwo, w którym bezwarunkowa zgoda na koncentrację w I fazie postępowania została wydana jedynie w 66% zgłoszonych transakcji.

Rekordowe kary za naruszenie przepisów w zakresie kontroli koncentracji

W roku 2017 organy ochrony konkurencji nałożyły kary w wysokości 164,4 mln EUR za naruszenie przepisów w zakresie kontroli koncentracji, co oznacza wzrost o 36% w porównaniu z rokiem 2016. W puli tych spraw mniej było postępowań dotyczących niezgłoszenia zamiaru koncentracji lub dokonania koncentracji przed uzyskaniem decyzji lub przed upływem terminu, w jakim decyzja powinna zostać wydana, natomiast wzrosła wartość kar za przekazywanie organowi ochrony konkurencji nieprawidłowych lub wprowadzających w błąd informacji oraz niewykonanie decyzji warunkowych. Istotną część powyższej kwoty stanowi kara w wysokości 110 mln EUR nałożona przez Komisję Europejską na Facebook w związku z nabyciem WhatsApp.

Spojrzenie sektorowe i wzrost zainteresowania koncentracjami wertykalnymi

Sektorami, które skupiły największe zainteresowanie organów ochrony konkurencji był sektor farmaceutyczny, telekomunikacyjny oraz sektor transportu. Mniej przypadków interwencji dotknęło natomiast branżę przemysłowo-wytwórczą, a to głównie ze względu na ubiegłoroczne koncentracje w sektorze agrochemicznym.

Charakterystycznym zjawiskiem w roku 2017 było znalezienie się w centrum uwagi koncentracji wertykalnych, które były skierowane do tzw. 2 fazy postępowania w Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych i Chinach.

„Temat koncentracji wertykalnych jest również aktualny w Polsce, czemu dały wyraz panelowe dyskusje podczas lutowej konferencji współorganizowanej przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, CompassLexecon oraz Stowarzyszenie Prawa Konkurencji." – komentuje dr Marta Sendrowicz, partner w warszawskim biurze Allen & Overy, dodając: „Jakkolwiek tematem wiodącym konferencji była kwestia roli analizy ekonomicznej w ocenie koncentracji wertykalnych, wypowiedzi przedstawicieli UOKiK pozwalają przyjąć, że transakcje tego rodzaju, przekraczające rynkowy próg istotności, będą wnikliwie oceniane. Z tego względu tak ważnym jest zapewnienie wyższego poziomu wzajemnej transparentności zarówno w relacjach pomiędzy UOKiK a podmiotami zgłaszającymi, jak i pomiędzy przedsiębiorcami a UOKiK, w zakresie prezentowania wyników przeprowadzonej analizy ekonomicznej takich koncentracji".

Raport sporządzony został na podstawie zebranych i przeanalizowanych danych dotyczących działań organów ochrony konkurencji w zakresie kontroli koncentracji przedsiębiorców w 26 państwach w roku 2017.

- Kancelaria Allen & Overy