Często same kwoty i liczby podane w sprawozdaniu finansowym nie ukazują pełnej sytuacji spółki, a dopiero informacje opisujące i tłumaczące dane finansowe pozwalają uznać sprawozdanie za użyteczne. Ważne jest nie tylko ujawnienie informacji, ale także jej kompletność oraz to, czy wiernie odzwierciedla wykazane transakcje i zdarzenia. Kompletna informacja to taka, która pozwala użytkownikowi zrozumieć przedstawione zjawisko i która zawiera objaśnienia znaczących faktów, czynników i okoliczności mających wpływ na daną pozycję.
Dlatego zarówno polskie, jak i międzynarodowe standardy rachunkowości kładą nacisk na ujawnianie informacji dodatkowych i uzupełniających dane finansowe. Polskie przepisy w tym zakresie są prostsze o tyle, że większość wymaganych ujawnień zebrana jest w jednym miejscu – w załączniku do ustawy o rachunkowości. Natomiast wytyczne, jakie informacje powinny być upublicznione w sprawozdaniu finansowym przygotowywanym zgodnie z MSR, zawarte są w poszczególnych standardach.
Jednak nie wszystkie informacje muszą być ujawniane. Zgodnie z MSR 1 spółki nie mają obowiązku ujawniania określonych informacji wymaganych przez MSSF, jeżeli nie są one istotne. W regulacjach nie znajdziemy określenia progu dla istotności. Informacja jest istotna, jeżeli jej pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć na decyzję podejmowaną przez użytkowników.
Na rynku dostępne są publikacje i programy zawierające listę kontrolną, która pomaga sprawdzić, czy wszystkie wymagane przez standardy i instrukcje ujawnienia zostały uwzględnione w sprawozdaniu finansowym. Listy te są długie i jeśli mają przynieść pożądany skutek, to warto wcześniej niż na etapie sporządzania sprawozdania finansowego zapoznać się z ich treścią. Weryfikując planowane do ujawnienia informacje, można zawczasu w razie potrzeby zlecić służbom finansowo-księgowym opracowanie dodatkowych danych i objaśnień.
Można też samodzielnie, znając sytuację i zdarzenia, jakie miały miejsce w danym roku w spółce, prześledzić treść standardów – tych dotyczących sytuacji powtarzalnych co roku, i tych dotyczących jednorazowych transakcji.
Ostatecznie to zarząd i rada nadzorcza są odpowiedzialne za to, by sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności spełniały wymagania określone w standardach rachunkowości. Ważną rolę odgrywa też komitet audytu (lub rady nadzorcze pełniące zadania tego komitetu), do obowiązków którego należy m.in. monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej i wykonywania czynności rewizji finansowej.
Kompletność ujawnień sprawdzi również biegły rewident podczas badania sprawozdania finansowego. Jeśli biegły uzna sprawozdanie finansowe za niekompletne, a spółka nie podejmie się uzupełnienia brakujących ujawnień, to zgodnie z KSRF 1 może to być uznane z istotne odstępstwo i być podstawą do wyrażenia opinii z zastrzeżeniem.
Anna Bandurska, menedżer w dziale rewizji finansowej BDO, biuro w Poznaniu
