Zgodnie z art. 720 § 1 kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Pożyczkobiorca ewidencjonuje wpływ pieniędzy na koncie „Pożyczki otrzymane”. Zobowiązanie to wycenia według wartości nominalnej.
Tak wynika z art. 28 ust. 11 pkt 2 ustawy o rachunkowości.
Otrzymujący pożyczkę w dniu otrzymania pieniędzy ujmuje ją:
- Wn „Rachunek bieżący”
- Ma „Pożyczki otrzymane”
Księgowania u pożyczkodawcy wyglądają natomiast tak:
- Wn „Pożyczki udzielone”
- Ma „Rachunek bieżący”
Odsetki
Sposób ewidencjonowania odsetek od otrzymanej pożyczki zależy od przeznaczenia pieniędzy. Jeśli zostały wykorzystane do finansowania bieżącej działalności, to naliczenie odsetek ewidencjonuje się:
- Wn „Koszty finansowe”
- Ma „Pożyczki otrzymane”
Natomiast odsetki od pożyczki zaciągniętej w celu zakupu środka trwałego albo wartości niematerialnych i prawnych do czasu oddania ich do eksploatacji zwiększają wartość początkową, od której naliczana jest amortyzacja.
Są wtedy ujmowane na koncie „Środki trwałe w budowie”.
Później zaliczane są one do kosztów finansowych.
Spłatę odsetek ujmuje się w księgach rachunkowych w następujący sposób:
- Wn „Pożyczki otrzymane”
- Ma „Rachunek bieżący” lub „Kasa”
W księgach rachunkowych pożyczkodawcy naliczone odsetki prezentowane są następująco:
- Wn „Pożyczki udzielone”
- Ma „Przychody finansowe”
Wpływ odsetek na konto pożyczkodawcy zostanie zaprezentowany po stronie Ma konta „Rachunek bieżący” lub „Kasa” i po stronie Wn konta „Pożyczki udzielone”.
Rozliczenia podatkowe
Samo naliczenie odsetek nie daje pożyczkobiorcy podstaw do zaliczenia ich do kosztów podatkowych. Pożyczkodawca nie ujmuje ich też jako przychody. Wynika to z art. 12 ust. 4 pkt 2 i art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT.
Zgodnie z tym pierwszym przepisem do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).
Ten drugi mówi natomiast, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Oznacza to, że tylko faktycznie zapłacone bądź otrzymane odsetki wpływają na rozliczenia podatku dochodowego.
Udzielenie pożyczki nie jest obciążone podatkiem od towarów i usług. Art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT mówi bowiem, że zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Z tego zwolnienia mogą korzystać wszystkie podmioty świadczące tego rodzaju usługi. Warto pamiętać, że jeśli pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, to umowa nie jest obciążona podatkiem od czynności cywilnoprawnych (mimo że sama pożyczka jest zwolniona od VAT).
Art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych mówi bowiem, że nie podlegają opodatkowaniu czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT bądź z niego zwolniona.
Od tej zasady są wyjątki, ale nie dotyczą one pożyczek, tylko:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, i
- umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Autorka jest konsultantką w Departamencie Outsourcingu Rachunkowości Grant Thornton Frąckowiak
Zobacz więcej:
» Księgowość » Księgi i sprawozdania » Księgowania » Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne
» Księgowość » Księgi i sprawozdania » Aktywa i pasywa » Wycena majątku
» Księgowość » Księgi i sprawozdania » Księgowania » Koszty / zobowiązania » Odsetki
» Podatek dochodowy » PIT i CIT » Koszty » Co można wrzucić w koszty » Odsetki
» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » PIT i CIT » Przychody » Odsetki
» Podatki i księgi » PCC » Pożyczki
