Jak liczyć amortyzację po ulepszeniu środka trwałego

- Spółka z o.o. zmodernizowała środek trwały, użytkowany od stycznia 2010 roku. Jego wartość początkowa to kwota 150 000 zł. Stawkę amortyzacyjną ustalono na poziomie 20 proc. Nakłady na modernizację środka trwałego, poniesione w styczniu br. to kwota 40 000 zł. Jak ustalić nowe odpisy amortyzacyjne od tego środka trwałego? –

pyta czytelnik.

Ulepszenie środka trwałego powoduje zmianę jego wartości początkowej. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości wartość początkową środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia. Przepisy bilansowe określają, że na ulepszenie wpływa:

- przebudowa,

- rozbudowa,

- modernizacja,

- rekonstrukcja

jeżeli powodują, że wartość użytkowa środka trwałego po zakończeniu ulepszenia przewyższa tę wartość z dnia przyjęcia do użytkowania. Jak mierzyć wartość użytkową? Ustawa o rachunkowości wskazuje, że należy wziąć pod uwagę okres używania, zdolność wytwórczą, jakość produktów, jakie są wytwarzane przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji. Możliwe jest zastosowanie również innych miar, w zależności od specyfiki działalności jednostki i charakteru środka trwałego.

W przypadku opisanym przez Czytelnika w pytaniu nowa wartość początkowa środka trwałego wyniesie zatem 190 000 zł. Od tak ustalonej wartości środka trwałego należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej, niż po przyjęciu środka trwałego do użytkowania po ulepszeniu. Jeśli założymy, że modernizację zakończono w styczniu i w tym miesiącu oddano środek trwały do użytkowania po modernizacji, to od tego miesiąca spółka powinna ewidencjonować miesięczne odpisy amortyzacyjne w wysokości:

190 000 x 20 proc. / 12 = 3166,67.

Odpisów w nowej wysokości należy dokonywać do momentu, kiedy ich suma zrówna się z wartością początkową środka trwałego po ulepszeniu, przy zastosowaniu pierwotnie ustalonej stawki amortyzacji.

Ulepszenie środka trwałego może spowodować nie tylko zmianę wysokości odpisów amortyzacyjnych. Spółka powinna także ocenić, czy modernizacja ta wpływa na okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego. W takiej sytuacji możliwa jest zmiana pierwotnie ustalonego okresu dokonywania odpisów. Ustawa o rachunkowości nakazuje bowiem – przy ustalaniu okresu amortyzacji – uwzględnianie właśnie okresu ekonomicznej użyteczności, na który wpływają, między innymi:

- liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

- wydajność, mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów (lub inną miarą),

- tempo postępu techniczno- -ekonomicznego.

Jeżeli zatem spółka oceni, że ulepszenie spowodowało wydłużenie okresu użytkowania, powinna podjąć decyzję, czy zasadne jest zastosowanie nowej stawki amortyzacyjnej.

Poza tym weryfikacja poprawności stosowanych w jednostce stawek wynika z art. 32 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Taka zmiana może jednak nastąpić dopiero od następnego roku obrotowego.

Jak obliczyć nową stawkę amortyzacyjną, przedstawimy na przykładzie.

Przykład

W 2010 r. spółka kupiła środek trwały. Wartość początkowa to kwota 150 000 zł. Stawkę amortyzacyjną (metoda liniowa) na dzień przyjęcia do użytkowania ustalono na poziomie 20 proc. (pięć lat). Nakłady na modernizację środka trwałego, poniesione w styczniu 2013 r. to kwota 40 000 zł. W efekcie modernizacji oceniono, że zmieni się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego z początkowych pięciu na siedem lat.

Dotychczasowe umorzenie środka trwałego wynosi 90 000 zł.

Aby obliczyć nową stawkę należy uwzględnić wartość netto środka trwałego w dniu oddania ulepszonego do użytkowania (150 000 – 90 000 + 40 000) = 100 000, oraz pozostały okres użytkowania środka trwałego (wydłużenie okresu użytkowania o 2 lata daje 4-letni pozostały okres użytkowania).

Nowa stawka amortyzacyjna wynosi: (100 000 × 100 proc.) : (190 000 × 4) = 13,16 proc.

Nowy, roczny odpis amortyzacyjny w wysokości 190 000 x 13,16 proc. = 25 000 zł, pozwala na zamortyzowanie ulepszonego środka trwałego w ciągu pozostałych 4 lat (po wydłużeniu okresu ekonomicznej użyteczności).

Dla sprawdzenia:

– odpis roczny za lata 2010 – 2012 wyniósł 90 000 zł,

– odpis roczny za lata 2013 – 2017 wyniesie 100 000 zł,

co daje łącznie 190 000 zł, czyli wartość początkową ulepszonego środka trwałego.

Ewidencja księgowa

1. Kwoty na ulepszenie środka trwałego (pominięto VAT)

2. Przyjęcie środka trwałego do używania po zakończeniu modernizacji

3. Roczny odpis amortyzacyjny z zastosowaniem nowej stawki, po ulepszeniu środka trwałego