W czwartek 5 września wchodzi w życie większość przepisów znowelizowanej ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Celem jest wzmocnienie nadzoru nad działalnością biegłych rewidentów i firm audytorskich, by zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku kapitałowego. Ma to zagwarantować powołanie nowego urzędu – Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego (PANA), która zastąpi Komisję Nadzoru Audytowego (KNA).

Czytaj też: Zmiany w nadzorze nad działalnością biegłych rewidentów

Zgodnie z nowelizacją do kompetencji PANA ma należeć m.in. prowadzenie listy firm audytorskich i postępowań o nałożenie kar na te firmy. Nowemu nadzorowi będą też podlegać wszystkie usługi objęte standardami wykonywania zawodu biegłego rewidenta, na które składają się usługi atestacyjne oraz pokrewne. Do kompetencji Agencji będzie należał zarówno nadzór nad działalnością jednostek zainteresowania publicznego (JZP), jak i podmiotów niebędących takimi jednostkami. PANA będzie także nadzorowała wykonywanie innych usług biegłych rewidentów.

Samorząd straci uprawnienia do prowadzenia postępowań dyscyplinarnych. W uzasadnieniu wskazano na przewlekłość postępowań prowadzonych przez organy Polskiej Izby Biegłych Rewidentów (PIBR) – Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego oraz Krajowy Sąd Dyscyplinarny. W 2018 r. rzecznik dyscyplinarny prowadził 200 spraw niezakończonych w latach poprzednich. Ze spraw rozpatrywanych w 2018 r. 424 zakończyły się odmową wszczęcia dochodzenia, a 976 przeszło na kolejny rok. Z kolei Krajowy Sąd Dyscyplinarny jedynie dwa razy w 2018 r. orzekł kary zakazu wykonywania czynności rewizji finansowej na okres roku.

W kompetencji PIBR pozostanie m.in. ustanawianie krajowych standardów wykonywania zawodu, krajowych standardów kontroli jakości oraz zasad etyki zawodowej.

Firmy audytorskie zapłacą też wyższe opłaty za nadzór. Obecnie wynoszą one 5,5 proc. od przychodów z tytułu czynności rewizji finansowej. Ustawa przewiduje 4 proc., ale liczone od wszystkich usług biegłego rewidenta, a nie tylko od rewizji. Autorzy zmian uzasadniają, że opłata będzie równomiernie rozłożona pomiędzy firmy audytorskie w zależności od skali ich działalności.

Nowelizacja od początku budziła kontrowersje. Samorząd zawodowy miał wątpliwości co do nadzoru PANA nad innymi niż audyt usługami zawodowymi wykonywanymi przez audytorów.

Podstawa prawna: ustawa ustawa z 19 lipca 2019 r. (DzU z 21 sierpnia 2019 r., poz. 1571)