Ogólne zasady dotyczące obowiązku badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta zostały określone w art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor).

Czytaj także: Badanie i przegląd sprawozdań, czyli co audytor miał na myśli

W świetle tych przepisów obowiązkowi badania podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe jednostek kontynuujących działalność takich jak:

- banki krajowe, oddziały instytucji kredytowych, oddziały banków zagranicznych, zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, główne oddziały i oddziały zakładów ubezpieczeń, główne oddziały i oddziały zakładów reasekuracji oraz oddziały zagranicznych firm inwestycyjnych,

- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowych,

- jednostki działające na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz jednostek,

- jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,

- krajowe instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego.

Należy zwrócić uwagę, że oprócz instytucji finansowych obowiązkowe badanie sprawozdanie finansowego dotyczy również licznej grupy podmiotów, tj. wszystkich spółek akcyjnych. Jest to jedyna forma działalności podmiotów, która podlega obowiązkowi badania niezależnie od wielkości podmiotu.

Uwaga! Wybór spółki akcyjnej jako formy działalności podmiotu to dodatkowe obowiązki sprawozdawcze i obciążenia. Działalność podmiotu w formie spółki akcyjnej zamiast np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z dorocznym obowiązkowym badaniem sprawozdania finansowego niezależnie od wielkości spółki. Należy o tym pamiętać zwłaszcza w małych podmiotach, które nie przekraczają progów ustawowych dla badania i dla których koszt audytu może stanowić istotną kwotę.

W przypadku podmiotów działających jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawne, partnerskie, komandytowe, cywilne oraz przedsiębiorstw osób fizycznych o obowiązku badania sprawozdania finansowego decydują kryteria wielkości jednostki, tzn. spełnienie co najmniej dwóch z poniższych warunków w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, tj.:

- średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty co najmniej 50 osób,

- suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiąca równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 EUR,

- przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiące równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 EUR.

Obowiązek badania sprawozdania finansowego za rok 2019 występuje zatem, jeśli podmiot w 2020 r. będzie kontynuował działalność oraz jednocześnie w 2018 r. spełniał co najmniej dwa z określonych w ustawie warunków.

Zgodnie z ustawą badaniu podlegają również sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, a także roczne połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami oraz roczne sprawozdania jednostkowe subfunduszy.

Odrębną grupę podmiotów, których sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu, stanowią spółki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR. W tym przypadku nie decyduje kryterium wielkości.

Zgodnie z zapisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązkowo muszą poddać badaniu swoje sprawozdania finansowe również te jednostki prowadzące księgi rachunkowe, które dla celów podatkowych wybrały bilansową metodę ustalania różnic kursowych.

Magdalena Krysztofiak biegły rewident w Grupie UHY ECA

Badanie ustawowe

Przez badanie ustawowe należy rozumieć badanie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej lub badanie rocznego sprawozdania finansowego, którego obowiązek przeprowadzania wynika z art. 64 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, przepisów innych ustaw lub przepisów prawa Unii Europejskiej, przeprowadzane zgodnie z krajowymi standardami badania.