Skutkiem nieterminowego uiszczania opłat składkowych na rzecz ZUS jest sankcja w postaci odsetek za zwłokę, posiadająca charakter powszechny i obligatoryjny. Obecnie ich stawka wynosi 8 proc. kwoty zaległości w stosunku rocznym.
Po spełnieniu określonych warunków płatnik mógł jednak stosować niższą stawkę odsetek za zwłokę – 50 lub 75 proc. stawki podstawowej. Tę możliwość odebrano od 13 czerwca 2017 r. ustawą z 11 maja 2017 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 29 maja br., poz. 1027). Znowelizowała ona art. 23 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Po zmianie stanowi on, że od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych w ordynacji podatkowej z wyłączeniem art. 56a ww. ustawy. Ten przepis stanowi zaś podstawę do możliwości skorzystania z obniżonej stawki odsetek za zwłokę >patrz tabela.