Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób, które prowadzą pozarolniczą działalność, stanowi zadeklarowana kwota. Nie może być ona jednak niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Chodzi o wynagrodzenie przyjęte do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy. W 2016 r. ta najniższa podstawa wynosi 2433 zł.
Uprawnieni do ulgi
Osoby, które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej i spełniają dodatkowe warunki określone w przepisach, mogą skorzystać z tzw. preferencyjnej postawy wymiaru i opłacać niższe składki. Jest to możliwe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. Ta preferencyjna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne to zadeklarowana przez przedsiębiorcę kwota, która nie może być niższa niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2016 r. – 555 zł).
Czasem odpowiednio mniej
Są sytuacje, w których przedsiębiorca może zmniejszyć kwotę najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Może to zrobić za miesiąc, w którym:
- nastąpiło objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie, w związku z czym trwały one tylko przez część miesiąca,
- był niezdolny do pracy, jeżeli spełnia warunki do przyznania zasiłku.
Zasady obliczeń
Najniższą podstawę wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie. Podstawę należy podzielić przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, a wynik pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.
Liczby uzyskanej w wyniku podzielenia nie zaokrągla się (bez względu na liczbę miejsc po przecinku, jaką wskazuje użyta przez płatnika składek maszyna licząca) – mnoży się ją w takiej postaci, w jakiej została wyliczona. Dopiero po pomnożeniu należy zaokrąglić ustaloną podstawę wymiaru składek do pełnych groszy(z uwzględnieniem trzeciego miejsca po przecinku). Zaokrąglenie do pełnych groszy w górę następuje, jeśli uwzględniana końcówka jest równa albo wyższa od 0,5 gr, a w dół – gdy uwzględniana końcówka jest niższa od 0,5 gr.
Przykład
Choroba i prawo do zasiłku
Pani Agnieszka prowadzi działalność i opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od 2433 zł. W lutym 2016 r. prowadziła działalność przez 25 dni, a przez 4 dni tego miesiąca chorowała. Pani Agnieszka spełnia warunki do otrzymania zasiłku. Dlatego mogła zmniejszyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w następujący sposób:
2433 : 29 (liczba dni lutego) = 83,8965517241
83,8965517241 x 25 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) = 2097,41(3)7931025
Po zaokrągleniu najniższa podstawa wymiaru składek za część miesiąca wyniosła 2097,41 zł.
Przykład
Rozpoczęcie działalności w trakcie miesiąca
Pan Krzysztof prowadzi działalność od 18 sierpnia 2016 r. Opłaca składki na ubezpieczenia społeczne na tzw. preferencyjnych zasadach. W 2016 r. ta preferencyjna podstawa wynosi 555 zł. Pan Krzysztof obliczył podstawę wymiaru składek za sierpień następująco:
555 : 31 (liczba dni sierpnia) = 17,9032258065 zł
17,9032258065 x 14 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) = 250,64(5)161291 zł
Po zaokrągleniu najniższa podstawa wymiaru składek za część miesiąca wynosi 250,65 zł.
Składka zdrowotna w pełnej wysokości
Zasady pomniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stosuje się do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. W 2016 r. ta składka nie może być niższa niż 288,95 zł miesięcznie (tj. 9 proc. podstawy wymiaru wynoszącej 3210,60 zł), bez względu na to, czy przedsiębiorca podlegał temu ubezpieczeniu przez cały miesiąc, czy tylko przez jego część.
—oprac. pracownicy Centrali ZUS
