Zgodnie z przepisami ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.) stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe, obowiązującą płatników w danym roku składkowym, ustala albo ZUS albo samodzielnie płatnicy.

Zakład zrobi to wobec tych płatników składek, którzy przekazali informację ZUS IWA (informacja o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe) za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe (2012, 2013 i 2014). Zawiadomienie otrzymają do 20 kwietnia. W pozostałych przypadkach stopę składki samodzielnie musi ustalić płatnik.

Płatnik, który sam ustala obowiązującą go stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe, musi zacząć od sprawdzenia, ile osób zgłasza do tego ubezpieczenia. Od tego, czy jest to maksymalnie dziewięć osób, czy więcej, zależy dalszy sposób działania.

Dane wyjściowe

Liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy osób, które podlegały ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe co najmniej jeden dzień. A więc jest to średnia miesięczna liczba osób zgłaszanych do tego ubezpieczenia w poprzednim roku.

W liczbie miesięcy uwzględnia się natomiast tylko te, w których płatnik co najmniej jeden dzień był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe – tj. w których chociaż jedna osoba podlegała temu ubezpieczeniu przez co najmniej jeden dzień.

Liczbę ubezpieczonych należy zaokrąglać do jedności:

- w górę – jeśli końcówka jest wyższa lub równa 0,5 (np. 9,5 do 10),

- w dół – gdy jest niższa od 0,5 (np. 9,49 do 9).

Ustalając liczbę ubezpieczonych w ciągu poszczególnych miesięcy, należy uwzględniać wszystkie osoby, które w danym miesiącu podlegały ubezpieczeniu wypadkowemu przynajmniej jeden dzień. Daną osobę wlicza się zawsze jako jednego ubezpieczonego.

Ważne! Ustalając liczbę ubezpieczonych, należy pomijać osoby, które podlegają ubezpieczeniom społecznym, ale nie są objęte ubezpieczeniem wypadkowym.

Wariant I. Przy nie więcej niż dziewięciu ubezpieczonych

Jeśli płatnik ustalił, że zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż dziewięciu ubezpieczonych, obowiązującą go stopą procentową składki na to ubezpieczenie jest równowartość 50 proc. najwyższej stopy procentowej z ustalonych na dany rok składkowy dla wszystkich grup działalności. Począwszy od 1 kwietnia 2015 r. ta grupa płatników będziemusiała opłacać składkę na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości 1,80 proc. podstawy wymiaru (najwyższa stopa procentowa dla grup działalności od tej daty wynosi bowiem 3,60 proc.).

Wariant II. Co najmniej dziesięciu ubezpieczonych

Płatnik zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej dziesięciu ubezpieczonych, musi samodzielnie ustalić obowiązującą go stopę procentową składki wypadkowej. Jest nią wartość przypisana do grupy działalności, do której ten płatnik należy ze względu na swój rodzaj przeważającej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).

Krok 1. Ustalenie grupy działalności

Grupę działalności, do której należy płatnik, ustala się zgodnie z jego rodzajem działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON:

- 31 grudnia poprzedniego roku albo

- w dniu, od którego płatnik został zgłoszony w ZUS jako płatnik składek na ubezpieczenie wypadkowe (co odnosi się do płatników zgłaszanych w ZUS w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca następnego roku).

Krok 2. Odczytanie z tabelki

Płatnik ustala właściwą dla siebie stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe na podstawie tabeli z załącznika nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 878 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od 1 kwietnia 2015 r. >patrz tabelka.

Wariant III. Stawka ryczałtowa

Sposób ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe opisany w wariancie 2 nie dotyczy płatników:

- którym ustali ją ZUS – czyli tych, którzy przekazali ZUS IWA za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe poprzedzające rok składkowy,

- którzy nie podlegają wpisowi do rejestru REGON, którzy nawet jeśli zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego więcej niż dziewięciu ubezpieczonych; bez względu na liczbę ubezpieczonych płatników tych obowiązuje ryczałtowa stopa procentowa składki wypadkowej – tj. 50 proc. najwyższej stopy dla wszystkich grup płatników, czyli od 1 kwietnia br. do 31 marca 2016 r. 1,80 proc.

Bez zmian przez rok

Stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na cały rok składkowy. W ubezpieczeniu wypadkowym jest okres rozpoczynający się od 1 kwietnia danego roku kalendarzowego i trwający do 31 marca następnego roku kalendarzowego. Ustalona przez płatnika stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązuje przy wyliczeniu należnych składek za wszystkie osoby zgłoszone do ubezpieczenia wypadkowego przez płatnika, bez względu na tytuł ubezpieczeń.

Szczegółowe zasady ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe zawiera poradnik ZUS „Ustalanie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe" zamieszczony na stronie internetowej Zakładu – www.zus.pl.

—oprac. pracownicy ZUS

Nowy płatnik liczy inaczej

Odmienne zasady ustalania liczby ubezpieczonych obowiązują, gdy płatnik zgłosił się w ZUS w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca następnego roku. Liczbę ubezpieczonych ustala wówczas, biorąc pod uwagę osoby zgłoszone do ubezpieczenia wypadkowego w ciągu miesiąca, od którego został zgłoszony w ZUS. Ta zasada ma zastosowanie tylko wtedy, gdy:

- płatnik został zgłoszony po raz pierwszy w ZUS; przy czym, ustalając liczbę ubezpieczonych, bierze się wtedy pod uwagę miesiąc, w którym ubezpieczeniu wypadkowemu podlegała pierwsza osoba,

- płatnik w poprzednim roku kalendarzowym nie był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe, tj. był zarejestrowany w ZUS, ale w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku nie zgłaszał ani jednej osoby do tego ubezpieczenia,

- 31 grudnia poprzedniego roku płatnik nie figurował w krajowym rejestrze gospodarki narodowej REGON.