- Pracownik przebywający na długotrwałym zwolnieniu lekarskim po wypadku samochodowym podjął dodatkowe zatrudnienie na umowę-zlecenie. To praca przy komputerze sprowadzająca się do tłumaczenia obcojęzycznych artykułów. Nie jest ona konkurencyjna dla pracodawcy i nie wymaga opuszczania domu. Czy możemy albo wręcz powinniśmy wyciągnąć wobec pracownika negatywne konsekwencje?
– pyta czytelnik.
Taką kwestię trudno rozstrzygnąć w jednoznaczny sposób, ponieważ nie regulują tego wprost przepisy prawa pracy. W dużej mierze należy oprzeć się na orzecznictwie sądowym.
Pracownik może co do zasady podejmować dodatkowe zajęcia zarobkowe bez zgody ani nawet informowania pracodawcy, chyba że szczegółowe przepisy prawa tego wymagają – dotyczy to osób zatrudnionych w sferze budżetowej (np. urzędników, funkcjonariuszy służb mundurowych, sędziów czy prokuratorów). Brak możliwości podjęcia dodatkowego zarobkowania może ponadto wynikać z umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy – jeżeli dodatkowe źródło dochodów miałoby taki właśnie, konkurencyjny charakter.
Dodatkowa praca nie może także prowadzić do naruszania obowiązków pracownika, o których mowa w art. 100 kodeksu pracy, np. obowiązku zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
Wykonywanie pracy w okresie zwolnienia lekarskiego może być w pewnych sytuacjach potraktowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Jako przykład takiej sytuacji warto przytoczyć fragment uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z 11 czerwca 2003 r. (I PK 208/02), w którym stwierdził, że „wykonywanie pracy (prowadzenie innej działalności) w czasie zwolnienia lekarskiego może być kwalifikowane jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych wówczas, gdy pracownik swoim zachowaniem przekreśla cele zwolnienia lekarskiego – jak najszybszy powrót do zdrowia i odzyskanie zdolności do wykonywania pracy, przez co narusza interes pracodawcy polegający na gotowości pracownika do świadczenia pracy (na możliwości korzystania z pracy w pełni sprawnego fizycznie i psychicznie pracownika)".
Jeśli więc podjęcie dodatkowego zajęcia zarobkowego nie pozostaje w sprzeczności z zaleceniami lekarskimi i tym samym nie wpływa na odzyskanie zdolności do pracy – jest ono dopuszczalne i nie powoduje skutków w zakresie prawa pracy. Inaczej jest jednak z prawem do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku za czas niezdolności do pracy.
Jak wynika z art. 17 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.), podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego powoduje utratę prawa do świadczenia za cały okres orzeczonej w nim niezdolności do pracy.
—Anna Telec, radca prawny, prowadzi Kancelarię Prawa Pracy
