Bez składek ZUS od zakupu produktów lub usług pracodawcy

Ze składek zwolnione są korzyści materialne dla pracowników, uprawniające ich do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług albo umożliwiające korzystanie z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Prawo do nich musi jednak wynikać z układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu.

Zatem z ulgi składkowej korzystają jedynie te przychody, które:

- przewiduje układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub przepisy o wynagradzaniu,

- mają postać niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych niż detaliczne lub usługi),

- mają materialny charakter, a więc nie stanowią ekwiwalentu w formie pieniężnej.

Przykład

Przedsiębiorstwo budowlane zapewnia swoim pracownikom dojazd do siedziby firmy samochodem stanowiącym środek trwały pracodawcy. Uprawnienie do korzystania z bezpłatnego dowozu do pracy wynika z obowiązującego w firmie regulaminu wynagradzania.

Przychód powstały po stronie tych dowożonych osób z tytułu nieodpłatnego świadczenia stanowi dla nich podstawę do naliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wartości tej korzyści nie trzeba natomiast wliczać do podstawy wymiaru składek, gdyż uprawnienie do niej wynika z wewnętrznych przepisów o wynagradzaniu.

Bilety na koszt firmy

Zwolnienie z oskładkowania obejmuje m.in. przekazywane pracownikom przez pracodawcę bilety okresowe, uprawniające ich do przejazdów środkami lokomocji lub tzw. legitymacje zniżkowe przyznające prawo do ulgi przejazdowej.

Przykład

Pracodawca wydaje zatrudnionym legitymacje upoważniające do korzystania z 45-procentowej zniżki przy zakupie biletów na pociągi.

Wartość wyrobienia tych legitymacji nie stanowi dla pracowników oskładkowanego przychodu pod warunkiem, że ich wydawanie zostało zagwarantowane w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania lub przepisach o wynagradzaniu.

Zdaniem ZUS ulga składkowa nie dotyczy ekwiwalentów pieniężnych przyznanych przez pracodawcę jako pokrycie kosztów dojazdu. Kwoty wypłacone np. jako zwrot kosztu zakupionych indywidualnie przez pracowników biletów miesięcznych na przejazdy lokalne stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Stanowisko takie zaprezentował ZUS w wydawanych interpretacjach, w tym:

- 5 stycznia 2009 r. oddział w Zabrzu (DS/I/480000/ 450,451/ XVI/12/2008),

- 21 lipca 2009 r. oddział w Poznaniu (540000/Du-1938/ 2009),

- 21 czerwca 2010 r. oddział w Lublinie (DU/200000/451/ 221/2010),

- 17 października 2011 r. oddział w Gdańsku (DI/100000/ 451/ 691/2011)

.

W tej ostatniej czytamy: „składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu, jaki pracownik uzyskuje korzystając z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji w sytuacji, gdy korzystanie z transportu publicznego odbywa się na podstawie przekazanych przez pracodawcę biletów, w szczególności okresowych.

Podobnie w przypadku skorzystania przez pracownika z zorganizowanego przez pracodawcę transportu dopuszczalne będzie skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w § 2 ust. 1 pkt 26 cytowanego rozporządzenia.

Takie ujęcie brzmienia przepisu powoduje, iż nie sposób rozszerzyć zwolnienia z uwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na okoliczność, w której pracownik otrzymuje określony w przepisach regulaminu wynagradzania pracowników dodatek z  przeznaczeniem na dojazdy w formie ekwiwalentu pieniężnego, jak też w sposób wskazany w treści wniosku w postaci zwrotu kosztów zakupu biletu miesięcznego.

Forma, jaką przybiera ekwiwalent (np. zwrot przez pracodawcę poniesionych przez pracownika kosztów związanych z zakupem biletu, czy też udostępnienie środków pieniężnych na zakup biletu) pozostaje w świetle wskazanego przepisu bez znaczenia prawnego.

Zawsze bowiem wypłata ekwiwalentu pieniężnego pełni funkcję zastępczą względem korzyści o charakterze materialnym, a tylko świadczenia o takim materialnym charakterze korzystają z wyłączenia, o którym mowa w przepisie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe".

Prywatne wojaże firmowym autem

Również od wartości korzyści materialnej, jaką pracownik zyskuje korzystając z możliwości używania samochodu służbowego do celów prywatnych, nie trzeba opłacać składek, jeśli przywilej ten wynika z obowiązującego w firmie układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu.

Zwolnienie nie przysługuje, jeśli zatrudniony używa pojazdu do prywatnych celów na innej podstawie – np. umowy o pracę. Taką sytuację należy uznać za otrzymywanie wynagrodzenia w naturze, które podlega oskładkowaniu.

Sąd Najwyższy ma inne zdanie

ZUS podtrzymuje nadal swoje stanowisko, mimo odmiennego wyroku Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2008 r. (II UK 172/07).

SN uznał wówczas, że ze składek powinny być zwolnione nie tylko bilety, ale także ekwiwalenty przyznane z tytułu kosztów przejazdów do pracy na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu.

Zatem pracodawca, którego ZUS zobowiąże do opłacania składek od ekwiwalentów, ma szansę uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie w sądzie.