Ze zgłoszeniem do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie należy zwlekać do ostatniej chwili.Kłopoty zdrowotne zazwyczaj pojawiają się nagle.

- Od 1 czerwca 2008 r. prowadzę własną firmę. Od 18 października 2010 r. do 5 października br. byłem zatrudniony na etacie, dlatego z działalności płaciłem tylko składkę zdrowotną. Biuro rachunkowe zgłosiło mnie do ubezpieczeń społecznych od 6 października br., ale ze względu na przeoczenie formularz złożono dopiero 24 października br. Od 22 października br. jestem na zwolnieniu lekarskim. Czy w tej sytuacji dostanę zasiłek chorobowy?

- pyta czytelnik.

Ubezpieczeni prowadzący własną firmę coraz częściej podejmują zatrudnienie etatowe. W ten sposób gdy osiągną przychód na poziomie minimalnego wynagrodzenia (w 2012 r. jest to 1500 zł), na pracodawcę przerzucają obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z racji przychodów pochodzących z umowy o pracę.

Z różnych źródeł

Z art. 9 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) wynika, że przedsiębiorca, który jest jednocześnie zatrudniony na umowy o pracę i spełnia warunki objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym ze stosunku pracy, może dodatkowo i dobrowolnie sam opłacać składki emerytalne i rentowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W takiej sytuacji będzie musiał jeszcze regulować składkę wypadkową.

Z kolei ubezpieczenie zdrowotne w obecnej wysokości 9 proc. przychodu trzeba opłacać obligatoryjnie z każdego źródła zarobkowania. I nie ma tutaj znaczenia ilość tytułów ubezpieczenia. W myśl tej zasady zdrowotne płacimy za każdy miejsc, w którym jesteśmy zatrudnieni.

Po zakończeniu etatu

Powracając do opłacania składki w ZUS z własnej działalności, jeśli wygasła umowa o pracę, przedsiębiorca musi zgłosić się do ubezpieczeń. Gdy ustał zbieg ubezpieczeń społecznych, osoba, która prowadzi biznes, podlega obowiązkowo składkom emerytalnym i rentowym, a tym samym może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Objęcie takim ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego w dokumencie ZUS ZUA, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego nastąpi w ciągu siedmiu dni od daty powstania konieczności opłacania składek, tj. od dnia rozpoczęcia prowadzenia firmy. Gdy osoba ta złoży ZUS ZUA po wymaganym terminie, ubezpieczeniem zostanie objęta od daty złożenia dokumentu w ZUS.

Okres wyczekiwania

Przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego nie powoduje, że od razu ma się prawo do zasiłku za czas choroby. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.) dobrowolność tego ubezpieczenia oznacza, że przedsiębiorca nabędzie prawo do zasiłku chorobowego po 90 dniach nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu. Przez nieprzerwane podleganie ubezpieczeniu rozumiemy terminowe opłacanie składki. A tę chorobową trzeba regulować w czasie określonym dla danego płatnika, czyli do 10-go lub 15-go dnia następnego miesiąca.

Do okresu ubezpieczenia, od którego zależy prawo do zasiłku chorobowego, zalicza się też poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie. Jest jednak warunek - przerwa w ubezpieczeniu nie może przekraczać 30 dni.

Odpowiadając czytelnikowi

Zasiłek chorobowy przysługuje przedsiębiorcy, który przystąpił dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego, ma wymagany okres wyczekiwania i stał się niezdolny do pracy, co potwierdza zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA, w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Gdy prowadzący działalność pozarolniczą wystąpi o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym po powstaniu niezdolności do pracy, utraci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Czytelnik prowadzący biznes do 5 października br. był zatrudniony na umowę o pracę z wynagrodzeniem wyższym od minimalnego. W związku z powstałym zbiegiem tytułów do ubezpieczeń do dnia zakończenia angażu, z własnej działalności opłacał wyłącznie składkę zdrowotną.

W wyniku wygaśnięcia umowy o pracę od 6 października br. musiał zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego oraz jeżeli wyraził taką chęć - do dobrowolnego chorobowego. Zgłoszenie do obligatoryjnych ubezpieczeń, w tym do dobrowolnego chorobowego na druku ZUS ZUA wpłynęło do ZUS 24 października br.

Dlatego od tej daty czytelnika objęto ubezpieczeniem chorobowym. Ponieważ niezdolność do pracy powstała 22 października br., a więc przed objęciem ubezpieczeniem, czytelnikowi nie przysługuje zasiłek chorobowy za cały okres niezdolności do pracy.

W innej sytuacji jest ubezpieczony, który zachorował, będąc jeszcze pracownikiem, gdyż:

- prawo do zasiłku chorobowego przysługuje także wtedy, gdy nieprzerwana niezdolność do pracy powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, np. gdy przedsiębiorca będący równocześnie pracownikiem podlegał ubezpieczeniu tylko z jednego tytułu (stosunku pracy), a do ubezpieczenia chorobowego z prowadzenia działalności przystąpił po ustaniu zatrudnienia. Mimo że tu niezdolność do pracy powstała przed objęciem dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym z racji prowadzenia biznesu, ubezpieczony nabędzie prawo do zasiłku chorobowego z tej działalności od daty objęcia go ubezpieczeniem,

- osoba ubezpieczona - prowadząca pozarolniczą działalność lub osoba współpracująca przy działalności ma prawo do zasiłku chorobowego także wtedy, gdy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z prowadzonej działalności nie przystąpi bezpośrednio po ustaniu zatrudnienia, ale po przerwie. Ta w ubezpieczeniu nie może jednak przekroczyć 30 dni.

Kolejnym warunkiem jest to, że w niedomaganiach zdrowotnych (między kolejnymi zwolnieniami lekarskimi) nie może być pauzy.

Przykład

Pani Mariola prowadzi pozarolniczą działalność i jednocześnie była zatrudniona na umowę o pracę od 1 kwietnia 2011 r. do 30 września br. Wynagrodzenie z etatu było wyższe od minimalnego, dlatego pani Mariola podlegała ubezpieczeniom społecznym z umowy o pracę.

Od 1 października br. objęto ją obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi i wypadkowym z prowadzonej działalności.

Do ubezpieczenia chorobowego przystąpiła od 22 października br., ponieważ w tym dniu wpłynął do ZUS wniosek na druku ZUS ZUA. Pani Mariola chorowała od 24 września do 31 października br. Od 24 do 30 września br. ma prawo do zasiłku chorobowego (wynagrodzenia chorobowego, jeżeli jest to pierwsza choroba w tym roku kalendarzowym) z umowy o pracę.

Natomiast jako osoba prowadząca biznes ma prawo do zasiłku chorobowego od 22 października br., czyli od daty objęcia ubezpieczeniem chorobowym. Nieprzerwana niezdolność do pracy z powodu choroby powstała bowiem w czasie ubezpieczenia chorobowego, któremu podlegała jako pracownik. Przerwa w ubezpieczeniu chorobowym z racji zatrudnienia i prowadzenia biznesu nie przekroczyła 30 dni - wynosiła 21 dni. W związku z tym okres zatrudnienia ZUS zaliczy do okresu ubezpieczenia, od którego zależy prawo do zasiłku chorobowego.