Wyższy zasiłek po pierwszym roku pracy

Wysokość świadczenia za czas choroby zależy od uzyskanych przez ubezpieczonego przychodów, od których zostały opłacone składki na ubezpieczenie chorobowe. Przy czym pracownicy mają zagwarantowane minimum podstawy wymiaru zasiłku, ustalane w oparciu o kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę proporcjonalnego do wymiaru etatu.

- Pracownik, którego zatrudniamy od 1 maja 2011 r., choruje od 25 marca br. Dostarczył zwolnienia lekarskie do 23 maja br. Jest to jego pierwsza praca, za którą otrzymywał 80 proc. minimalnego wynagrodzenia. Zachorował jeszcze przed osiągnięciem rocznego stażu pracy.

Podstawę wymiaru zasiłku wyliczyliśmy mu w wysokości 972,52 zł, dlatego podnieśliśmy do kwoty 1035,48 zł (ustalonej z 80 proc. minimalnego wynagrodzenia). Czy w związku z tym, że w trakcie nieprzerwanej niezdolności do pracy ukończył pierwszy rok pracy, musimy przeliczyć podstawę wymiaru zasiłku?

– pyta czytelniczka.

Czynnikiem różnicującym wysokość minimalnego wynagrodzenia, jak i minimalną podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, jest staż pracy. W pierwszym roku pracy podstawa wymiaru zasiłku nie może być niższa niż 80 proc. minimalnego wynagrodzenia pomniejszonego o część składek finansowanych przez pracownika (czyli nie mniej niż 1200 zł – 13,71 proc.), a począwszy od drugiego roku – 100 proc. (1500 zł – 13,71 proc.).

Do stażu, od którego zależy wysokość gwarantowanej najniższej płacy, wlicza się wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenia społeczne lub zaopatrzenie emerytalne.

Uwzględniać

W stażu pracy pracownika, od którego zależy wysokość przysługującego mu minimalnego wynagrodzenia, należy uwzględnić m.in. okresy:

- wykonywania umów-zleceń (jeśli były od nich odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne),

- prowadzenia działalności gospodarczej,

- pobierania zasiłków z ubezpieczeń społecznych przysługujących w czasie trwania zatrudnienia,

- pobierania zasiłku macierzyńskiego i zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego,

- odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego,

- podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Tego stażu nie zwiększą natomiast przerwy w ubezpieczeniu, za które składki nie są opłacane, np. urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego udzielonego przed 1 stycznia 1999 r., pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Gdy pracownikowi upływa rok pracy, od następnego dnia ma prawo do podniesionego minimum. I to zarówno do wyższej gwarantowanej płacy, jak i kwoty, od której liczone będą należne mu zasiłki.

Dotyczy to również sytuacji, gdy pierwszy rok zatrudnienia upłynie podczas pobierania świadczenia. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek przeliczyć podstawę jego wymiaru z uwzględnieniem wyższej kwoty.

Najpierw baza

Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego czy zasiłków z ubezpieczenia społecznego pracodawca wylicza zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.).

Musi zatem brać pod uwagę wynagrodzenie, które pracownik otrzymał za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc choroby. Gdy niezdolność do pracy powstanie przed upływem wymienionego okresu, podstawą tą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Przeciętną wysokość wynagrodzenia z tego okresu należy pomniejszyć o składki społeczne w części finansowanej przez zatrudnionego. Po tych obliczeniach trzeba sprawdzić, czy tak ustalona podstawa wymiaru zasiłku jest równa lub wyższa od tej zagwarantowanej w art. 45 ustawy zasiłkowej.

Od 1 stycznia 2012 r. podstawa wymiaru zasiłku dla pełnoetatowego pracownika nie może być niższa od:

- 1294,35 zł (100 proc. minimalnej płacy – 13,71 proc.) – w drugim i kolejnych latach pracy,

- 1035,48 zł (80 proc. minimalnego wynagrodzenia – 13,71 proc.) – w pierwszym roku zatrudnienia.

Jeśli prawo do zasiłku ma osoba zatrudniona na część etatu, kwoty te ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Czytelnik, ustalając pracownikowi podstawę wymiaru świadczeń chorobowych wypłacanych od 25 marca br., przyjął osiągnięte przez niego wynagrodzenie za okres od maja 2011 r. do lutego br. Ponieważ ustalona podstawa wyniosła 972,52 zł, pracodawca musiał ją podwyższyć do kwoty minimalnego wynagrodzenia dla pracowników w pierwszym roku ubezpieczenia, tj. do 1035,48 zł.

W trakcie pobierania zasiłku chorobowego od 1 maja br. zatrudniony rozpoczął drugi rok kariery zawodowej. Do okresu ubezpieczenia został wliczony również czas pobierania zasiłku chorobowego. Podstawa wymiaru zasiłku należnego od 1 maja br. musi zostać podniesiona do kwoty zagwarantowanej od drugiego roku zatrudnienia (1294,35 zł).

Bez podwyżki

Może się zdarzyć, że pracownik otrzymuje obok wynagrodzenia zasadniczego składniki wynagrodzenia – np. premie, które nie są wliczane do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych i do których ma prawo w okresie pobierania świadczeń chorobowych.

Aby wówczas sprawdzić, czy należy mu podnieść podstawę wymiaru zasiłku, trzeba ją zsumować z takimi składnikami. Dopiero gdy ta suma okaże się niższa niż gwarantowane minimum, trzeba ją podnieść. Przy czym takiego elementu płacy nie należy uwzględniać licząc podstawę wymiaru zasiłku.

Przykład

Pan Karol zatrudniony od 1 stycznia br., który posiada ogólnie pięcioletni staż pracy, przyniósł zwolnienie lekarskie na okres od 4 do 31 maja br. Jego wynagrodzenie składa się z płacy zasadniczej w wysokości 1400 zł oraz premii w wymiarze 15 proc. wynagrodzenia określonego w umowie o pracę (210 zł).

Suma tych składników wynagrodzenia przewyższa kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę i wynosi 1610 zł. W związku z tym podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie należy podnosić do kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego będzie stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne kalendarzowe miesiące zatrudnienia, tj. od stycznia do kwietnia br. w wysokości 1208,06 zł (1400 zł – 13,71 proc.). Nie zostanie w niej uwzględniona premia, ponieważ pracownik otrzymuje ją w pełnej wysokości również za czas choroby.

Dodatkowe składniki nie zawsze się liczą

Zgodnie z listą Głównego Urzędu Statystycznego wszystko, co pracownik otrzymuje oprócz wynagrodzenia zasadniczego, należy wliczyć do kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Chodzi o dodatki za staż pracy oraz inne dodatki za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy, premie i nagrody regulaminowe oraz uznaniowe, a także dopłaty (dodatki) wyrównawcze i inne. Część świadczeń jest jednak poza listą składników wliczanych do minimalnej pensji. Są to:

- nagrody jubileuszowe,

- odprawy pieniężne przysługujące pracownikom w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,

- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,

- dodatek na pracę w porze nocnej,

- inne elementy wynagrodzenia nazywane dodatkami w przepisach, np. dodatki z tytułu pracy w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia pracownika.