Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne za osobę wykonującą pracę na podstawie umowy-zlecenia zależy od tego, czy jest to dla zatrudnionej osoby jedyny tytuł do ubezpieczeń, czy też oprócz tej umowy podlega ona ubezpieczeniom z innych tytułów, np. wykonywanej równocześnie umowy o pracę lub prowadzonej działalności.

Znaczenie ma również to, czy zatrudniona osoba jest uczniem lub studentem.

Uczniowie gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studenci do ukończenia 26 lat wykonujący pracę na podstawie umowy-zlecenia nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu. Osoby te do ukończenia 26. roku życia nie są obejmowane ubezpieczeniami z tytułu umowy-zlecenia – ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Studentem jest osoba kształcąca się na:

- studiach pierwszego stopnia – licencjackich lub inżynierskich kończących się uzyskaniem tytułu licencjata albo inżyniera,

- studiach drugiego stopnia – magisterskich kończących się uzyskaniem tytułu magistra albo tytułu równorzędnego,

- jednolitych studiach magisterskich – na które są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończących się uzyskaniem tytułu magistra albo tytułu równorzędnego.

Nie są studentami uczestnicy studiów doktoranckich i studiów podyplomowych. Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta wykonującego pracę na podstawie umowy-zlecenia nie ma znaczenia jego obywatelstwo ani kraj odbywania przez niego studiów.

Umowa-zlecenie staje się dla takiej osoby tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego od dnia następnego po dniu skreślenia z listy studentów lub po dniu ukończenia studiów. Dniem ukończenia studiów jest dzień:

- złożenia przez studenta egzaminu dyplomowego,

- złożenia przez studenta ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu – w przypadku kierunku lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii,

- zaliczenia przez studenta ostatniej praktyki przewidzianej w planie studiów – w przypadku kierunku farmacja.

[ramka][b]Przykład[/b]

Student w wieku 24 lat wykonuje pracę na podstawie umowy o pracę w spółce jawnej. Jednocześnie wykonuje umowę-zlecenie zawartą ze spółką z o.o.

Obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym ze stosunku pracy. Natomiast z tytułu umowy-zlecenia nie podlega ubezpieczeniom.[/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

Studentka w wieku 23 lat ma zawartą umowę-zlecenie ze szkołą podstawową na prowadzenie zajęć w świetlicy szkolnej.

W tym przypadku szkoła nie ma obowiązku zgłaszać studenta zleceniobiorcy do ubezpieczeń w ZUS ani opłacać za niego składek na ubezpieczenia. Od przychodu pobierze wyłącznie zaliczkę na podatek dochodowy.[/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

Student zatrudniony na umowę-zlecenie skończy 26 lat w czasie trwania tej umowy (tj. 2 sierpnia 2010 r.). Będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia, w którym ukończy 26 lat.

Zleceniobiorca urodził się 2 sierpnia, zatem 26 lat ukończy o północy z 2 na 3 sierpnia (art. 112 k.c.). Od tej daty należy zgłosić go do ubezpieczeń. [/ramka]

[i]Podstawa prawna:

– [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.)[/link].[/i]