Pracodawcy zobowiązani są opłacać należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w formie bezgotówkowej. Ten sposób przewiduje art. 47 ust. 4b [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawy systemowej[/link]. Mamy więc obciążyć nasz rachunek bankowy, czyli po prostu dokonać przelewu. Choć nie wszyscy.

[srodtytul]Mikroprzedsiębiorcy przekazem[/srodtytul]

Płatnik składek (pracodawca) będący mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=236773]ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.[/link]) może opłacać należności z tytułu składek również w formie przekazu pocztowego. Pozwala mu na to art. 47 ust. 4e ustawy systemowej.

A kim jest mikroprzedsiębiorca? Definicja jest zawarta w art. 104 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przepis ten stanowi, że jest to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

- zatrudniał średniorocznie mniej niż dziesięciu pracowników oraz

- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

[srodtytul]Trzy odrębne zlecenia[/srodtytul]

Jeśli jesteśmy przedsiębiorcą, ale nie mamy statusu mikroprzedsiębiorcy, składki na poszczególne rodzaje ubezpieczeń regulujemy odrębnie na wskazane przez ZUS rachunki bankowe. Osobno dokonujemy wpłaty na:

- ubezpieczenia społeczne (tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe),

- ubezpieczenie zdrowotne,

- Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zlecenie wypełniamy według zasad określonych w załączniku do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176122]rozporządzenia ministra polityki społecznej z 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia szczegółowych informacji przekazywanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez instytucje obsługujące wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne w zleceniu płatniczym oraz formatu elektronicznego zlecenia płatniczego (DzU nr 276, poz. 2737)[/link]. Jest ich 12, a dotyczą zarówno rachunku bankowego ZUS, jak i sposobu określania numeru deklaracji, typu wpłaty czy okresu, którego dotyczy. Wszystkie te wymogi zostały przez banki uwzględnione w formularzach przelewowych i to zarówno elektronicznych, jak i tradycyjnych papierowych. Jeślibyśmy bowiem wypełnili zlecenie płatnicze, nie uwzględniając wszystkich warunków, nie zostałoby ono przyjęte (art. 47 ust. 5a ustawy systemowej). Natomiast instytucje obsługujące wpłaty składek (np. banki) musiałyby poinformować ZUS o stwierdzonych błędach.

[srodtytul]Wpłaty na czas[/srodtytul]

Za termin dokonania zapłaty uważa się:

- przy zapłacie gotówką – dzień wpłacenia należności z tytułu składek na rachunek bankowy ZUS, w banku lub placówce pocztowej,

- w obrocie bezgotówkowym – dzień obciążenia rachunku bankowego płatnika.

Jeżeli więc opłacamy składki w formie bezgotówkowej, wpłata zostanie uznana za terminową, jeśli najpóźniej w obowiązującym nas terminie płatności nastąpiło obciążenie naszego rachunku bankowego.

[ramka][b]Przykład [/b]

Firma zatrudnia 34 osoby na umowach o pracę i sześć na umowach-zleceniach, od których odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Należności z tego tytułu musi regulować do 15 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Zwykle przelewu bankowego dokonuje tego dnia, ponieważ bank od razu obciąża jej rachunek, przekazując zleconą kwotę na konto ZUS. Są to więc wpłaty terminowe.[/ramka]

[srodtytul]Za spóźnienie odsetki…[/srodtytul]

W razie nieprzekazania składek w obowiązującym terminie mamy obowiązek uiścić – zgodnie z art. 23 ustawy systemowej – odsetki za zwłokę w wysokości i na zasadach określonych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176376]ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.)[/link]. Od 25 czerwca 2009 r. wynoszą one 10 proc. w skali roku ([link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=317566]obwieszczenie ministra finansów z 29 czerwca 2009 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, MP nr 41, poz. 654[/link]). Naliczane są od następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin na dokonanie wpłaty.

[b]Uwaga:[/b] Jeśli termin przypadał w dniu wolnym od pracy, przesuwa się na pierwszy dzień roboczy (np. z soboty 10 października na poniedziałek 12 października). W takim wypadku odsetki liczone są od następnego dnia po upływie terminu płatności (np. od 13 października, gdy termin upłynął 12 tego miesiąca). W ogóle nie będą naliczane, jeśli ich wysokość nie przekraczałaby 6,60 zł.

Sposób obliczania odsetek został zamieszczony w rozporządzeniu ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (DzU nr 165, poz. 1373 ze zm.) >patrz ramka.

[srodtytul]…i dodatkowa opłata[/srodtytul]

Na odsetkach nie kończą się skutki nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości. ZUS może jeszcze wymierzyć nam dodatkową opłatę do wysokości 100 proc. nieopłaconych składek. Pozwala mu na to art. 24 ust. 1 ustawy systemowej.

Jeśli się nie zgadzamy z tą decyzją, możemy się od niej odwołać do sądu.

[srodtytul]W pierwszej kolejności[/srodtytul]

Składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata – nieopłacone w terminie podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Jeśli ZUS wybierze ten pierwszy sposób, będą egzekwowane przed innymi wierzytelnościami, z wyjątkiem kosztów egzekucyjnych, należności za pracę, należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, jak również kosztów ostatniej choroby i kosztów pogrzebu dłużnika, w wysokości odpowiadającej miejscowym zwyczajom.

[srodtytul]Dziesięć lat na egzekucję[/srodtytul]

Co do zasady ZUS może dochodzić należności przez dziesięć lat. Bo dopiero z upływem takiego okresu długi składkowe się prze-dawnią, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne (art. 24 ust. 4 ustawy systemowej). Jednak niekiedy faktyczny okres, za który składki będą należne, będzie dłuższy niż dziesięć lat. Tak będzie, gdy bieg terminu przedawnienia zostanie przerwany lub zawieszony.

Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy o rozłożenie należności na raty lub odroczenia terminu płatności do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty.

Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.

Nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

[ramka][b]Wzór naliczania odsetek za zwłokę[/b]

Kz x L x O-------------- = On = Opz 365

gdzie poszczególne symbole i liczby oznaczają:

Kz – kwotę zaległości

L – liczbę dni zwłoki

O – stawkę odsetek za zwłokę w stosunku rocznym

365 – liczbę dni w roku

On – kwotę odsetek

Opz – kwotę odsetek po zaokrągleniu

Jeśli zadłużenie powstało w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek za zwłokę, nalicza się odrębnie za każdy z tych okresów. A sumę obu działań się zaokrągla. [/ramka]