Urlop wychowawczy to odrębny od umowy o pracę tytuł do ubezpieczeń. W okresie przebywania na urlopie wychowawczym osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Tak stanowi art. 9 ust. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6FEF47A3FEEBF580BB46F87B4A7ACE56?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.). [/link]

Na urlopie wychowawczym ma też płacić składkę zdrowotną, jeżeli w tym okresie nie ma innego tytułu do tego ubezpieczenia.

Składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe naliczane są od kwoty minimalnego wynagrodzenia, a na zdrowotne od kwoty świadczenia pielęgnacyjnego (obecnie 420 zł) i wykazywane w raporcie ZUS RCA z kodem 12 11 00. Raport ten składa do ZUS pracodawca, który udzielił pracownikowi urlopu wychowawczego.

Za tego pracownika sporządza też raport ZUS RSA z kodem tytułu do ubezpieczeń 01 10 00. Wykazuje w nim okres przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne z umowy o pracę z tego powodu, że pracownik przebywał na urlopie wychowawczym (kod świadczenia/przerwy 121).

Oczywiście przed złożeniem raportu RCA z kodem 12 11 00 płatnik składek (pracodawca) powinien ustalić (na podstawie pisemnego oświadczenia złożonego przez osobę ubezpieczoną), czy przebywający na urlopie wychowawczym spełnia te warunki, aby podlegać ubezpieczeniom.

Jeżeli nie, to za pracownika składa tylko raport RSA.Oprócz dokumentów z kodem 12 11 00 za czerwiec czytelnik powinien był złożyć za pracownika także raport ZUS RCA z kodem tytułu do ubezpieczeń 01 10 00. W nim w podstawie wymiaru składek społecznych i zdrowotnej miał wykazać kwotę wypłaconego ekwiwalentu i od tej wypłaty naliczyć składki na ubezpieczenia.

Jeżeli umowa została rozwiązana z końcem czerwca, szef powinien był złożyć formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować pracownika z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. W pole kod przyczyny wyrejestrowania miał wpisać 100 (ustanie stosunku pracy), a w pole data ustania obowiązku ubezpieczeń 01.07.2009 r.