[b]– Rosyjski producent urządzeń chłodniczych zamierza zatrudnić na umowę o pracę naszego rodaka w charakterze przedstawiciela w Polsce. Będzie on szukał odbiorców na sąsiednim rynku oraz negocjował i podpisywał kontrakty. Pensję ma otrzymywać co miesiąc w Polsce. Firma z Rosji nie ma tu jednak przedstawicielstwa ani oddziału. Jakim ubezpieczeniom podlega taki podwładny? Jak rozliczać za niego składki ZUS?[/b] – pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.

Zagraniczna firma nie jest w tej sytuacji płatnikiem składek za tę osobę. Jest to umowa o pracę, która dla pracodawcy nie rodzi obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń oraz opłacania co miesiąc składek społecznych i zdrowotnego.

[srodtytul]Tylko dobrowolnie[/srodtytul]

Zasadniczo osoby fizyczne, które na obszarze naszego kraju są pracownikami, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. Odpowiedzi na pytanie czytelnika należy jednak szukać w art. 7 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.)[/link].

W świetle tego przepisu prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi przysługuje m.in. obywatelom polskim wykonującym pracę w podmiotach zagranicznych na terenie Polski, jeżeli podmioty te nie posiadają u nas ani siedziby, ani przedstawicielstwa. Opisany pracownik może zatem przystąpić dobrowolnie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Samodzielnie, we własnym zakresie, dokonuje zgłoszenia we właściwej miejscowo jednostce terenowej ZUS. Sam również opłaca składki na te ubezpieczenia i finansuje je z własnych środków. Jest jednocześnie dla siebie płatnikiem i ubezpieczonym.

Taki pracownik może zostać objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi na zasadzie dobrowolności, ale nie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu. Nie wolno mu też przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, gdyż prawo takie przysługuje wyłącznie osobom korzystającym z obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

[srodtytul]Jak się zgłosić i ile płacić[/srodtytul]

Zgłoszenia do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zainteresowany dokonuje tradycyjnie na formularzu ZUS ZUA z kodem 16 10 xx. Zgłoszenie następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia jego zgłoszenia. Oznacza to, że do dobrowolnych ubezpieczeń można przystąpić wyłącznie na bieżąco.

Składki emerytalne i rentowe trzeba co miesiąc rozliczać w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA i odprowadzać do 10 dnia następnego miesiąca. Nieopłacenie składek w terminie lub opłacenie ich w zaniżonej wysokości skutkuje ustaniem dobrowolnych ubezpieczeń.

Podstawę wymiaru dobrowolnych składek emerytalnej i rentowej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż minimalne wynagrodzenie. Za miesiąc, kiedy nastąpiło objęcie tymi ubezpieczeniami lub ich ustanie, najniższą podstawę zmniejszamy proporcjonalnie. Dzielimy ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożymy przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik rosyjskiej firmy wykonujący pracę w Polsce zgłosił się w ZUS do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych od 16 lutego br. Do podstawy wymiaru składek zadeklarował minimalne wynagrodzenie, tj. 1276 zł. Za luty podstawę tę rozliczamy następująco:

(1276 zł : 28 dni kalendarzowych lutego) x 13 dni podlegania ubezpieczeniom w lutym = 592,41 zł

Od tak ustalonej podstawy należy wyliczyć składki:

- emerytalne 592,41 zł x 19,52 proc. = 115,64 zł

- rentowe 592,41 zł x 6 proc. = 35,54 zł[/ramka]

[srodtytul]Danina na zdrowie[/srodtytul]

Obywatel polski pracujący w Polsce dla zagranicznej firmy może również dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia zdrowotnego. Jest to kwestia zawarcia umowy o ubezpieczenie z Narodowym Funduszem Zdrowia. Po zawarciu tej umowy trzeba dokonać zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego we właściwej jednostce terenowej ZUS, na formularzu zgłoszeniowym ZUS ZZA z kodem 24 10 xx (osoby objęte dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym). Objęcie ubezpieczeniem następuje od dnia zawarcia umowy z NFZ, a ustaje z dniem jej rozwiązania lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.

Podstawę wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowany miesięczny dochód, nie niższy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku.

[srodtytul]Będą potrzebne deklaracje[/srodtytul]

Osoba, która podlega jednocześnie dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz zdrowotnemu, musi, oprócz zgłoszenia ZUS ZUA, złożyć również formularz ZUS ZZA.

Wówczas za każdy miesiąc do 15 następnego miesiąca składa dwie deklaracje rozliczeniowe, w których w polach XI.01. wpisuje odpowiednie kody tytułów do ubezpieczeń, stosując dla poszczególnych deklaracji odpowiednio numerację (pierwsze dwa znaki pola I.01):

- dla pierwszej z nich z zakresu 01 – 39,

- dla drugiej z zakresu 40 – 49.

W deklaracjach rozliczeniowych ZUS DRA powinna wykazać:

- w pierwszej – podstawę wymiaru oraz rozliczone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,

- w drugiej – podstawę wymiaru i naliczoną składkę zdrowotną.

Aby składki były prawidłowo rozliczane, kwoty wpłat powinny być dokonywane odrębnie w odniesieniu do każdej deklaracji. W każdym dokumencie płatniczym należy podać numer deklaracji, której wpłata dotyczy, tj. w której została wykazana dana należność.

Terminem opłacania składek w takim wypadku, zarówno na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak i na ubezpieczenie zdrowotne, jest 15 dzień każdego miesiąca (a nie dziesiąty), stąd też w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, w polu 01 (identyfikator raportu) należy wpisać 4.