Kiedy płacimy na Fundusz Pracy

Należne składki na ten fundusz wykazują wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Składka na Fundusz Pracy wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Obowiązkowe składki na Fundusz Pracy ustalamy od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia do limitu 30-krotności, wynoszącej w przeliczeniu na miesiąc przynajmniej minimalne wynagrodzenie (dla osób w pierwszym roku pracy od przynajmniej 80 proc. wynagrodzenia minimalnego, a wykonujących pracę podczas odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - od co najmniej 50 proc. minimalnego wynagrodzenia).

Zdarza się, że zatrudniony nie pracuje cały miesiąc. Należy wówczas ustalić, jaka byłaby podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyby pracował cały miesiąc. Jeżeli w wyniku przeliczenia podstawy okaże się, że przychód stanowiący podstawę wymiaru składek byłby równy co najmniej kwocie minimalnego wynagrodzenia, od podstawy tej odprowadzamy składkę na Fundusz Pracy. Postępujemy tak, jeśli:

- zatrudnienie jest wykonywane przez niepełny miesiąc (z powodu rozpoczęcia lub zakończenia wykonywania umowy o pracę w trakcie miesiąca),

- praca jest wykonywana przez niepełny miesiąc, ponieważ przez część miesiąca ubezpieczony pobiera wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy lub zasiłek chorobowy,

- pracownik korzysta przez część miesiąca z urlopu bezpłatnego lub z powodu innych nieobecności w pracy,

- osoba wykonuje pozarolniczą działalność przez część miesiąca, np. rozpoczyna działalność w trakcie miesiąca lub przez część miesiąca pobiera zasiłek chorobowy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy za pracodawcę uważa się jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadał osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one co najmniej jednego pracownika. Oznacza to, że od 1 listopada 2005 r. składki te uiszczają za zleceniobiorców ci zatrudniający o statusie osób fizycznych, którzy mają co najmniej jednego pracownika. Nie dotyczy to zleceniodawców - jednostek organizacyjnych. W ich przypadku jest bez znaczenia, czy zatrudniają co najmniej jednego pracownika, czy też nie > patrz przykłady 2 i 3.

Umowy-zlecenia często trwają po kilka miesięcy i opiewają na wynagrodzenie w stawce miesięcznej. W celu ustalenia obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy należy przeliczyć podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych na okres miesiąca. Jeżeli zleceniobiorca wykonywał pracę przez niepełny miesiąc (np. z powodu rozpoczęcia lub zakończenia umowy w trakcie miesiąca, choroby lub innej nieobecności), trzeba ustalić, ile wynosiłaby podstawa wymiaru składek, gdyby pracował przez cały miesiąc. Gdy będzie to co najmniej minimalne wynagrodzenie, zleceniodawca musi opłacić składkę na Fundusz Pracy.

Przeliczeń nie dokonujemy, gdy zapłaty za umowę-zlecenie strony nie określiły w stawce miesięcznej, ale w akordowej, kwotowej godzinowej czy prowizyjnej. O obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy decyduje wtedy wysokość osiągniętego przychodu. Jeżeli jest on co najmniej równy minimalnemu wynagrodzeniu, zleceniodawca musi uiścić składkę na Fundusz Pracy > patrz przykład 4.

Obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy istnieje wówczas, gdy łączna podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego jest równa co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu. Wobec tego zatrudniający ubezpieczonego, którego podstawa wymiaru składek jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, powinien uzyskać oświadczenie od tej osoby, czy ma ona inne tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych > patrz przykład 5.

- pozostające w stosunku pracy lub stosunku służbowym,

- chałupników,

- wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia albo innej o świadczenie usług, do której - zgodnie z przepisami kodeksem cywilnym - stosujemy przepisy o zleceniu, oraz za osoby z nimi współpracujące,

- wykonujące pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.

Obowiązek opłacania składek powstaje, gdy ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i jego podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia wynosi w przeliczeniu na miesiąc co najmniej:

- co najmniej minimalne wynagrodzenie (generalnie 936 zł),

- 80 proc. minimalnego wynagrodzenia (748,80 zł) - w pierwszym roku pracy,

- 50 proc. minimalnego wynagrodzenia (468 zł) - dla wykonujących pracę podczas odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.

Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Ma zarabiać wynagrodzenie 1000 zł miesięcznie. We wrześniu otrzymał 500 zł, co daje w przeliczeniu na miesiąc więcej niż minimalne wynagrodzenie. Trzeba za niego opłacić składkę na Fundusz Pracy za wrzesień.

Nie mają obowiązku opłacania tych składek:

- osoby prawne podlegające wpisowi do rejestru stowarzyszeń,

- inne organizacje społeczne i zawodowe,

- fundacje,

- publiczne zakłady opieki zdrowotnej, wpisane do rejestru przedsiębiorców z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej,

- jednostki zaliczone do sektora finansów publicznych,

- osoby fizyczne prowadzące gospodarstwa domowe zatrudniające osoby wykonujące pracę zarobkową, np. gosposie,

- pracodawcy niewypłacalni w rozumieniu ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych.

Składek na FGŚP nie należy także opłacać za małżonka pracodawcy, dzieci: własne, drugiego małżonka i przysposobione, za rodziców, macochę i ojczyma, osoby przysposabiające, rodzeństwo, wnuków, dziadków, zięciów, synowych, bratowych oraz za szwagierki i szwagrów czy osoby wykonujące pracę zarobkową w gospodarstwie domowym. Przykład 4 Pan Mariusz, który zatrudnia pracowników w swojej indywidualnej firmie, zaangażował zleceniobiorcę na okres od 16 września do końca roku. Zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Ma zarabiać wynagrodzenie 1000 zł miesięcznie. We wrześniu otrzymał 500 zł, co daje w przeliczeniu na miesiąc więcej niż minimalne wynagrodzenie. Trzeba za niego opłacić składkę na Fundusz Pracy za wrzesień.