Przedsiębiorca, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność, podlega ubezpieczeniu na zasadach dobrowolności. Oznacza to, że może przystąpić do tego ubezpieczenia od początku prowadzonej przez siebie działalności albo w każdym innym, dowolnie przez siebie wybranym, terminie.
[srodtytul]Z datą wsteczną nie zawsze wolno[/srodtytul]
Należy pamiętać, że nie można się zgłosić do ubezpieczenia chorobowego za okres wsteczny.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba prowadząca działalność zgłasza się do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego, nie od pierwszego dnia prowadzonej działalności, ale z zachowaniem ustawowego terminu, tj. w ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku zgłoszenia do tych ubezpieczeń – w tym samym terminie (od tego samego dnia) może zgłosić także przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od tego samego dnia, w którym nastąpi objęcie obowiązkowymi ubezpieczeniami.
[ramka][b]Przykład[/b]
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 1 lutego 2010 r. złożyła w oddziale ZUS dokumenty zgłoszeniowe 5 lutego 2010 r., określając termin objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami, tj. emerytalnym, rentowymi i wypadkowym, oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 lutego 2010 r.
Została objęta tymi ubezpieczeniami od dnia wskazanego w zgłoszeniu, czyli od 1 lutego 2010 r., a także dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, ponieważ dokonała zgłoszenia w ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.[/ramka]
Jeżeli natomiast osoba prowadząca pozarolniczą działalność dokonuje zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych po ustawowym terminie, to zostanie nimi objęta od dnia wskazanego w zgłoszeniu, ale ubezpieczeniem chorobowym dopiero od dnia wpływu zgłoszenia.
[ramka][b]Przykład[/b]
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 1 stycznia 2010 r. złożyła w oddziale ZUS dokumenty zgłoszeniowe 15 stycznia 2010 r., określając termin objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami, tj. emerytalnym, rentowymi i wypadkowym, oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 stycznia 2010 r.
Osoba ta została objęta tymi ubezpieczeniami od dnia wskazanego w zgłoszeniu, czyli od 1 stycznia 2010 r., natomiast dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym dopiero od dnia złożenia wniosku, czyli od 15 stycznia 2010 r.
Stało się tak, bo dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych po upływie siedmiu dni od daty powstania obowiązku.[/ramka]
[srodtytul]Po ustaniu tylko w określonych sytuacjach[/srodtytul]
Przedsiębiorca podlegający ubezpieczeniu chorobowemu może otrzymać zasiłek chorobowy także po ustaniu tego ubezpieczenia.
Muszą jednak zostać spełnione określone warunki, tj. niezdolność do wykonywania działalności musi powstać:
- w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i trwać nieprzerwanie po jego ustaniu,
- w ciągu 14 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego i trwać nieprzerwanie co najmniej 30 dni,
- w ciągu trzech miesięcy od ustania ubezpieczenia chorobowego, trwać nieprzerwanie co najmniej 30, przy stwierdzeniu, że została spowodowana chorobą zakaźną, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub inną chorobą, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Jednak mimo spełnienia wspomnianych warunków przedsiębiorca nie otrzyma zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli na swój wniosek zrezygnował z tego ubezpieczenia, a nadal trwa tytuł do objęcia tym ubezpieczeniem.
Oznacza to, że w dalszym ciągu prowadzona jest działalność gospodarcza, z tytułu której podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, a zrezygnował jedynie od określonej daty z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
[ramka][b]Przykład[/b]
Osoba prowadząca poza-rolniczą działalność gospodarczą podlegała od 1 stycznia 2007 r. obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
1 lutego 2010 r. została na swój wniosek wyrejestrowana z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Następnie do oddziału ZUS wpłynęło zwolnienie lekarskie z powodu choroby tej osoby na okres od 8 lutego do 15 marca 2010 r.
Oddział odmówił wypłaty zasiłku chorobowego, mimo że choroba powstała w ciągu 14 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego i trwa nieprzerwanie co najmniej 30 dni, ze względu na to, że ta osoba sama zrezygnowała z tego ubezpieczenia, choć nadal istnieje do niego tytuł (w dalszym ciągu jest prowadzona działalność gospodarcza).[/ramka]
[srodtytul]Ważna zapłata na czas[/srodtytul]
Osoba podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu zostanie z urzędu wyłączona z tego ubezpieczenia, jeżeli nie opłaci w ustalonym dla niej terminie składek na ubezpieczenia społeczne. Wyłączenie to następuje od pierwszego dnia miesiąca, za który nie opłaciła należnych składek.
W takim przypadku wyłączenie z ubezpieczenia chorobowego powoduje brak prawa do zasiłku chorobowego z tytułu choroby powstałej po dacie wyłączenia.
[ramka][b]Przykład[/b]
Osoba prowadząca działalność gospodarczą na własny rachunek, podlegająca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, od 1 stycznia 2006 r. ma obowiązek opłacania składek w terminie do 10. dnia miesiąca kalendarzowego za poprzedni miesiąc kalendarzowy.
Termin opłacenia składek za styczeń 2010 r. przypada zatem 10 lutego 2010 r. Składki te zostały opłacone 12 lutego 2010 r., co spowodowało wyłączenie z ubezpieczenia chorobowego od 1 stycznia 2010 r. Osoba ta wystąpiła do oddziału ZUS z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego z tytułu choroby za okres od 25 stycznia do 12 lutego 2010 r.
Oddział ZUS odmówił wypłaty zasiłku chorobowego za ten okres ze względu na to, że niezdolność do pracy nie powstała w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (ustało ono z dniem 1 stycznia 2010 r.).
Nie zostały także spełnione warunki do uzyskania prawa do zasiłku po ustaniu ubezpieczenia chorobowego.[/ramka]
[srodtytul]Po okresie wyczekiwania[/srodtytul]
Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie nabywają prawo do zasiłku chorobowego dopiero po upływie 90 dni trwania tego ubezpieczenia. Okres ten nazywany jest okresem wyczekiwania na prawo do zasiłku.
Jeżeli zatem przedsiębiorca zachoruje w pierwszych 90 dniach od dnia objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, to za okres tej choroby nie otrzyma zasiłku chorobowego.
[ramka][b]Przykład[/b]
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, objęta na swój wniosek dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 grudnia 2009 r., otrzymała zwolnienie lekarskie z powodu choroby na okres od 15 lutego do 5 marca 2010 r.
Niezdolność do wykonywania działalności gospodarczej z powodu choroby powstała przed upływem 90 dni trwania ubezpieczenia chorobowego i trwa po upływie tego okresu. W związku z tym osobie tej nie przysługuje zasiłek chorobowy za okres choroby przypadającej w czasie wyczekiwania, czyli od 15 do 28 lutego 2001 r.
Zasiłek chorobowy przysługuje natomiast od 91. dnia trwania ubezpieczenia chorobowego, czyli od 1 do 5 marca 2010 r.[/ramka]
Wspomniana zasada obowiązuje także wówczas, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność przystąpiła ponownie do ubezpieczenia chorobowego po wcześniejszym wyłączeniu z tego ubezpieczenia z powodu nieopłacenia w terminie należnych składek.
[srodtytul]Czasem da się zaliczyć[/srodtytul]
Nie wyczekuje na prawo do zasiłku chorobowego przedsiębiorca, jeżeli do obecnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzonej działalności zostanie mu zaliczony okres poprzedniego ubezpieczenia chorobowego i łącznie jego ubezpieczenie chorobowe będzie trwało powyżej 90 dni.
Należy jednak pamiętać, że aby do okresu wyczekiwania mógł być zaliczony poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego, to przerwa między tymi okresami nie może przekroczyć 30 dni. Dłuższa przerwa jest dopuszczalna, jeżeli jest spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
[ramka][b]Przykład[/b]
Przedsiębiorca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od 1 stycznia 2010 r. i od tego dnia przystąpił do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego, oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Osoba ta 8 lutego 2010 r. stała się niezdolna do wykonywania działalności z powodu choroby.
Przed rozpoczęciem działalności, czyli od 1 stycznia 2008 r. do 11 grudnia 2009 r., była zatrudniona na podstawie umowy o pracę i z tego tytułu podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu.
W związku z tym, że przerwa w ubezpieczeniu chorobowym jako pracownik i jako osoba prowadząca działalność gospodarczą była krótsza niż 30 dni, a łączny okres ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy o pracę i działalności gospodarczej od dnia powstania niezdolności do wykonywania działalności z tytułu choroby wynosi ponad 90 dni, osoba ta ma prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia choroby, czyli od 8 lutego 2010 r.[/ramka]
Warto pamiętać, że okresu wyczekiwania nie stosuje się wobec osób prowadzących pozarolniczą działalność, jeżeli:
- są absolwentami szkoły lub szkoły wyższej i przystąpiły do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od daty ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych,
- przed rozpoczęciem działalności gospodarczej były posłami lub senatorami i z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przystąpiły do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od daty zakończenia kadencji,
- niezdolność do wykonywania działalności została spowodowana wypadkiem w drodze do lub z miejsca prowadzonej działalności.
[ramka][b]Jeśli są ważne powody, ZUS przywróci termin[/b]
Jeżeli opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne po ustawowym terminie nie było spowodowane wyłączną winą osoby zobowiązanej do ich opłacania, może ona wystąpić z wnioskiem o przywrócenie terminu na ich opłacenie.
Jeśli oddział ZUS rozpatrzy taki wniosek pozytywnie, ubezpieczenie chorobowe zostanie wznowione. Jeżeli zaś negatywnie – to można do ubezpieczenia chorobowego przystąpić ponownie, od daty wskazanej we wniosku, ale tylko na bieżąco, a nie wstecz.[/ramka]
[ramka][b]Uwaga [/b]
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność może w dowolnym terminie zrezygnować z ubezpieczenia chorobowego, mimo że nadal prowadzi swoją działalność, podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu. [/ramka]
[i]Autorka jest specjalistką z zakresu ubezpieczeń społecznych[/i]
