- Zatrudniamy pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach wymienione w załączniku 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. W jaki sposób i gdzie powinniśmy ich zgłosić? – pyta czytelnik.
Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656) szczegółowo określa obowiązki takiego płatnika składek. Chodzi o zaliczanie wykonywanej przez etatowców pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, prowadzenia wykazu stanowisk pracy oraz ewidencji pracowników wykonujących takie prace, za których przewidziano obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Ustawa wskazuje także zasady i tryb opłacania tych składek. Jej art. 3 definiuje prace w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze, natomiast rodzaje tych prac wymieniają załączniki nr 1 i 2 do tej ustawy.
Jakie definicje
W myśl art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy w pełnym wymiarze czasu pracy prace, o których mowa w ust. 1. Chodzi o prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.
Wykaz i ewidencja
To płatnik składek (pracodawca) kwalifikuje, czy dany rodzaj pracy można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Robi to, wpisując daną pracę do wykazu stanowisk, na których wykonuje się pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz wpisując do ewidencji pracowników wykonujących taką pracę.
Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych płatnik składek musi prowadzić:
- wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
- ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, zawierającą dane dotyczące pracownika, za którego trzeba opłacać składki na FEP, tj.:
– nazwisko i imię,
– datę urodzenia,
– numery PESEL,
– serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
– kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
– okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Płatnik składek musi powiadomić pracowników o ich wpisaniu do ewidencji.
Informacje o liczbie stanowisk pracy w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze płatnik przekazuje do ZUS w deklaracji rozliczeniowej, o której mowa w art. 46 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2015 r., nr 121), w terminie jej ujawniania. Natomiast informacje o pracownikach umieszczonych w ewidencji płatnik składek przekazuje ZUS w „zgłoszeniu danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze" za dany rok kalendarzowy do 31 marca następnego roku kalendarzowego.
Zasady i tryb opłacania składek na FEP określają art. 35–37 ustawy o emeryturach pomostowych.
—Zygmunt Łobejko
Rady z broszury
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Centralny Instytut Ochrony Pracy przygotowały specjalny poradnik „Zasady kwalifikacji prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze" dla firm, które muszą sporządzić wykazy stanowisk uprawniających do emerytur pomostowych. Poradnik jest dostępny nieodpłatnie na stronie internetowej CIOP-PIB: www.ciop.pl/20320.html
