Mam 53 lata. Jestem właścicielem prywatnej firmy, działalność gospodarczą prowadzę od 1980 roku. Nie pracowałem na etacie. Co miesiąc odprowadzam do ZUS wymaganą minimalną kwotę składek. Czy powinienem gromadzić dokumentację niezbędną przy składaniu w przyszłości wniosku o emeryturę? Na jaką jej wysokość mogę liczyć po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego? Od czego zależy poziom przyszłej emerytury?

– pyta czytelnik.

Wysokość świadczenia emerytalnego osoby prowadzącej działalność gospodarczą zależy od kwoty comiesięcznych składek emerytalno-rentowych wpłaconych przez nią do ZUS przez cały okres biznesu oraz od wieku, w jakim zakończy swoją aktywność zawodową.

Wysokość wpłat

Zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. ?o systemie ubezpieczeń ?społecznych (tekst jedn. DzU ?z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ?ze zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. prognozowanego na dany rok przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Składka w nowej wysokości obowiązuje od ?1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Wiek przedsiębiorcy

Stawka świadczenia będzie też zależała od wieku biznesmena. Przedsiębiorcy urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., ?a także między 31 grudnia 1948 r. a 1 stycznia 1969 r. mają prawo do obliczenia emerytury według dotychczasowych zasad. Osoby z tej drugiej grupy mogły się zdecydować, czy pozostać w tzw. starym systemie, czy przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego (OFE). W konsekwencji będą mogli wybrać, czy chcą mieć emeryturę obliczoną według dotychczasowych, czy nowych zasad.

Natomiast biznesmeni urodzeni po 31 grudnia 1968 r. nie mieli takiego wyboru. Część składki emerytalnej trafia na indywidualne konto obsługiwane przez ZUS, a część wciąż do jednego z OFE (obowiązkowy podział składki).

Prowadzący działalność gospodarczą płacą obowiązkowe składki według innych zasad niż zatrudnieni na umowę o pracę. Przez pierwsze 2 lata własnego biznesu mogą je regulować w znacznie niższej wysokości, liczonej od podstawy nie niższej niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2014 r. to 504 zł). Po tym okresie podstawa składek nie może być niższa niż ?60 proc. prognozowanej przeciętnej płacy (w 2014 r. jest to 2247,60 zł).  Składki od tej kwoty wynoszą miesięcznie:

Suma składek (z tą na Fundusz Pracy w kwocie 55,07 zł) wynosi 1042,46 zł.

Oszczędności dziś...

Osoby te mogą opłacać składki wyższe od minimalnych kwot. Wówczas przyszła emerytura byłaby wyższa. Roczna podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych nie może jednak przewyższać ?w roku kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego na ten rok przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Można więc opłacać daniny emerytalno-rentowe tylko do limitu 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia. W 2014 r. jest to kwota 112 380 zł.

...kłopot w przyszłości

Bardzo często prowadzący działalność zarabiają o wiele więcej niż pracujący na etacie, natomiast emeryturę otrzymają na minimalnym poziomie. Dzieje się tak dlatego, że niezależnie od faktycznie osiąganych przychodów, zwykle płacą składki emerytalne w podobnej wysokości jak zatrudnieni na umowę o pracę i zarabiający ok. 1900 zł brutto (ok. 1400 zł netto).

Zdecydowana większość biznesmenów reguluje minimalny ZUS, gdyż odprowadzanie wyższego wiąże się ze wzrostem pozostałych uiszczanych danin. Muszą się jednak liczyć z tym, że w przyszłości dostaną co najwyżej minimalne świadczenie.

Ile może być za 30 lat

Według szacunków ekspertów Komisji Europejskiej, zakładając, że w 2046 r. minimalna podstawa składek dla przedsiębiorców będzie oparta o ten sam procent tego samego wskaźnika, a sam wskaźnik będzie rósł o 2,5 proc. rocznie (taki jest cel inflacyjny Rady Polityki Pieniężnej), 34 lata później wskaźnik wynagrodzenia wynosiłby ok. 8164 zł, a minimalna podstawa wymiaru składek dla prowadzących działalność – ok. 4898 zł (8163 x 0,60). Przyjmując jednocześnie, że działalność gospodarcza byłaby jedynym źródłem utrzymania 30-letniego dzisiaj biznesmena aż do emerytury, jego świadczenie emerytalne (przy 47,5-proc. stopie zastąpienia brutto) wynosiłoby w 2046 r. ok. 2327 zł brutto (4898 x 0,475). Jednak ze względu na inflację inna będzie siła nabywcza emerytury z 2046 r. Przeliczając ją na obecne realia, emeryt przedsiębiorca miałby dzisiaj do dyspozycji ok. 1005 zł brutto, czyli ok. 823 zł na rękę (w tych wyliczeniach KE założyła, że przez cały okres obowiązują zasady obecnego systemu emerytalnego).

Z kolei według wyliczeń Expandera 30-letnia kobieta, której miesięczny dochód netto wynosi dziś 20 tys. zł, może otrzymać emeryturę, która będzie stanowiła zaledwie 3,5 proc. jej ostatniego dochodu. Jeśli będzie opłacała tylko minimalne składki, otrzyma najniższą możliwą emeryturę. Gdyby jednak bizneswoman zadeklarowała składkę np. w wysokości 75 proc. średniej płacy krajowej i zdecydowała się przejść na emeryturę w wieku 60 lat, mając 30-letni staż pracy, jej emerytura, tak samo jak przy stawce 60 proc., będzie niższa od minimalnej, a różnicę i tak dopłaci budżet państwa.