- Jesteśmy spółką akcyjną. Zorganizowaliśmy, w ramach działań marketingowych, konkurs otwarty na  hasło promujące nasz nowy produkt. W konkursie mógł brać udział każdy, kto natrafił na ogłoszenie i wiedział o konkursie, czyli zarówno osoby z zewnątrz, jak i nasi pracownicy.

Po jego rozstrzygnięciu wygrana (nagroda rzeczowa) przypadła jednemu z naszych pracowników. Jak potraktować ten przychód i do jakiego źródła go zakwalifikować? Jak będzie wyglądało rozliczenie, jeżeli w przyszłości ogłosimy konkurs z nagrodami tylko dla pracowników?

Wygrana w konkursie o charakterze otwartym, w którym mogą uczestniczyć różne osoby, także z zewnątrz, stanowi dla pracownika przychód opodatkowany w sposób zryczałtowany – stawką 10 proc., ale nie trzeba od niego odprowadzać składek na ZUS.

Natomiast gdyby konkurs został zorganizowany tylko dla pracowników i tylko do nich był skierowany, to przychód z tytułu wygranej byłby dla podwładnego przychodem ze stosunku pracy i jako taki musiałby zostać rozliczony. Czyli trzeba byłoby wówczas naliczyć od niego zarówno składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jak i zaliczkę na podatek.

Powszechny czy kameralny

Według definicji słownikowej (PWN, Warszawa 2007) konkurs jest to współubieganie się o pierwszeństwo w jakimś zakresie oraz impreza mająca na celu wyróżnienie – przez eliminację – najlepszych autorów albo wykładowców. Konkurs jest przyrzeczeniem publicznym, w którym za wykonanie określonej czynności/pracy zagwarantowana jest nagroda w postaci pieniężnej bądź rzeczowej.

Firmy chętnie rozpisują konkursy, głównie w celach promocyjnych czy reklamowych. Konkursy powinny odbywać się zgodnie z opracowanym regulaminem, w którym organizator określa warunki uczestnictwa, wysokość/formę nagrody i zasady jej odbioru. Regulamin powinien być dostępny dla wszystkich konkursowiczów przez cały czas jego trwania.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania zwycięzca konkursu w chwili odebrania nagrody uzyskuje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Sposób rozliczenia tego przychodu zależy od kręgu adresatów, dla których konkurs został zorganizowany.

W praktyce możemy mieć do czynienia z przedsięwzięciem, w którym mogą wziąć udział zarówno pracownicy firmy, jak i inne zainteresowane osoby z zewnątrz, np. klienci. Innymi słowy konkurs jest otwarty na szerokie grono uczestników.

Drugi rodzaj rywalizacji to taki, który firma jako pracodawca urządza tylko dla swoich pracowników, czyli konkurs ma charakter wewnętrzny i jest zamknięty na osoby trzecie.

Inne źródła

Nagrodę dla wyłonionego zwycięzcy, będącego pracownikiem firmy, należy zakwalifikować do właściwego źródła przychodów, którym będzie albo stosunek pracy, albo inne źródła. Gdy konkurs adresowany był zarówno do pracowników spółki, jak i osób z zewnątrz, możliwość wzięcia w nim udziału nie będzie wynikać ze stosunku pracy łączącego pracodawcę z laureatami. A to oznacza, że w tym wypadku będziemy musieli zaliczyć nagrodę do innych źródeł.

Jaki jednak ściągnąć podatek? Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.; dalej updof) z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (z uwzględnieniem zwolnień na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68), pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 proc. wygranej lub nagrody.

Nie stosujemy tu żadnych kosztów uzyskania przychodów, a przychodu tego nie należy łączyć z innymi, opodatkowanymi na zasadach ogólnych (według skali).

Przepisy updof przewidują zwolnienie z podatku wartości wygranych w konkursach i  grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł (art. 21 ust. 1 pkt 68 updof). Zwolnienie to nie ma więc zastosowania w przypadku, gdy organizatorem konkursu nie jest pracodawca z branży medialnej.

Płatnikiem ryczałtu jest tutaj strona organizująca konkurs, a więc pracodawca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą lub osobą prawną albo jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej.

Kwotę pobranego podatku ma obowiązek przekazać na rachunek swojego urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po tym miesiącu, w którym pobrał ryczałt.

Co istotne, jeżeli przedmiotem wygranych (nagród) nie są pieniądze, zwycięzca powinien wpłacić do kasy firmy należny zryczałtowany podatek dochodowy przed udostępnieniem wygranej (art. 41 ust. 7 updof).

Po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do końca stycznia roku kolejnego, płatnik ma obowiązek przesłać do  urzędu skarbowego, któremu podlega, roczną deklarację PIT-8AR o kwotach należnego i pobranego podatku zryczałtowanego.

Gdy źródłem jest zatrudnienie

Gdy konkurs jest adresowany wyłącznie do pracowników firmy, możliwość wzięcia w nim udziału wynika ze stosunku pracy łączącego spółkę i finalistów konkursu. A to decyduje o zakwalifikowaniu przychodu w postaci nagrody do przychodów ze stosunku pracy.

Decyduje o tym to, że może go uzyskać tylko osoba związana umową o pracę, a do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które otrzymane zostało przez pracownika w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z danym pracodawcą (w tym nagrody w pracowniczym konkursie).

W takiej sytuacji od wartości otrzymanych przez pracowników spółki nagród konkursowych pracodawca jako płatnik ma obowiązek naliczyć i pobrać zaliczkę na podatek na zasadach ogólnych.

Wartość nagrody rzeczowej należy wycenić zgodnie z art. 11 updof, czyli np. według ceny zakupu, jeśli przedmiot nagrody został zakupiony. Wartość trofeum trzeba doliczyć do pozostałych przychodów pracownika w  miesiącu jego odebrania i jak zwykle obliczyć należność dla fiskusa.

Warto wyjaśnić, że bez znaczenia dla źródła przychodu jest to, że udział w konkursie nie pozostawał w żadnym związku z zakresem obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Istotne jest, że otrzymane świadczenie ma ścisły związek przyczynowo-skutkowy z łączącym strony stosunkiem pracy.

Gdyby nie stosunek pracy, pracownicy nie wzięliby udziału w konkursie i tym samym nie otrzymaliby przychodu z tytułu wygranej (interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 5 sierpnia 2008, IPPB2/415-698/08-4/MG).

Ponieważ fiskus uznaje wartość takiej nagrody za przychód ze stosunku pracy, to stanowi ona również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Do tego rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 18 grudnia 1998 w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.) nie wymienia nagrody w konkursie organizowanym przez pracodawcę jako przychodu zwolnionego ze składek. W związku z tym jej wartość, wycenioną zgodnie z § 3 tego rozporządzenia (przy zakupie jest to zapłacona cena), należy doliczyć do podstawy wymiaru składek społecznych i zdrowotnej opłacanych za miesiąc, w którym podwładny odbierze wygraną.

Jak to wyliczyć

Załóżmy, że nagrodą w  otwartym konkursie zorganizowanym w firmie czytelnika był zegarek o wartości 500 zł, który trafił do rąk pracownika spółki w listopadzie. Przychód z innych źródeł pracodawca powinien rozliczyć tak:

500 zł x 10 proc. = 50 zł – podatek zryczałtowany płatny do 20 grudnia

Kwotę podatku pracownik będzie musiał wpłacić pracodawcy, bo nagroda ma charakter niepieniężny.

Inaczej będzie wyglądać rozliczenie, gdy przyjmiemy, że konkurs był ogłoszony wśród pracowników, a jeden z nich wygrał i otrzymał w listopadzie smartphone’a kupionego przez pracodawcę za 1000 zł. Jest to dla niego przychód ze stosunku pracy.

Za listopad zatrudniony uzyskał wynagrodzenie 5580 zł i do niego należy doliczyć jeszcze 1000 zł. Przychód rzeczowy podlega nie tylko opodatkowaniu, ale również składkom na ZUS. Załóżmy, że pracownik ma prawo do podstawowych kosztów uzysku oraz kwoty zmniejszającej podatek (ponieważ złożył PIT-2).

LISTA PŁAC ZA LISTOPAD 2011

Składka zdrowotna:

- należna do ZUS

- do odliczenia od podatku

5677,88 zł x 9 proc. = 511,01 zł

5677,88 zł x 7,75 proc. = 440,04 zł

5677,88 zł – 111,25 zł = 5566,63 zł,

po zaokrągleniu 5567 zł

Zaliczka na podatek:

- wstępna

- do wpłaty na konto US

(5567 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 955,73 zł

955,73 zł – 440,04 zł = 515,69 zł,

po zaokrągleniu 516 zł