Dzieje się tak dlatego, że wszystkie świadczenia z zfśs nie podlegają ubezpieczeniom bez limitu ich wartości. Wynika tak z § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.; dalej rozporządzenie składkowe).
Wymóg jest jeden: obowiązujący u nas regulamin gospodarowania tymi środkami musi przewidywać możliwość darowania długu i okoliczności, kiedy jest to dopuszczalne. Gdyby zabrakło takiego postanowienia, kontrolerzy z ZUS mogliby podważać umorzoną pożyczkę jako świadczenie sfinansowane z zfśs i zażądać składek (wyrok Sądu Najwyższego z 16 września 2009, I UK 121/09).
Umorzonej pożyczki mieszkaniowej nie wykazujemy w żadnych dokumentach ubezpieczeniowych
.
Inaczej wygląda natomiast kwestia opodatkowania umorzonej pracownikowi pożyczki z zfśs. Podatku dochodowego nie pobieramy bowiem od wartości otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej – określonej w ustawie z 4 marca 1994 o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm., dalej ustawa o zfśs) świadczeń rzeczowych i pieniężnych pokrytych w całości z zfśs – do kwoty 380 zł rocznie na jednego pracownika (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT).
Istnieją wątpliwości co do kwalifikacji umorzonej pożyczki. Wydaje się jednak, że korzysta ona z opisanego zwolnienia. Od nadwyżki ponad wskazany limit musimy już jednak pobrać zaliczkę podatkową na zasadach dotyczących przychodu ze stosunku pracy. Potrąconą w tym trybie zaliczkę wykazujemy w rocznej informacji PIT-11 wystawianej za rok, kiedy dokonaliśmy umorzenia pożyczki.
Do końca lutego następnego roku kalendarzowego PIT-11 wysyłamy pracownikowi w celu złożenia przez niego rocznego zeznania oraz urzędowi skarbowemu właściwemu dla miejsca jego zamieszkania.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy do 10 stycznia kolejnego roku kalendarzowego zatrudniony złoży nam wniosek o dokonanie za niego rocznego rozliczenia PIT-40. Wtedy nie przekazujemy mu PIT-11 do końca lutego, lecz sami zapłaconą zaliczkę ujmujemy w sporządzanym za niego zeznaniu rocznym PIT-40.
Przykład
Pan Antoni, zatrudniony na stanowisku montera, otrzymuje wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej 2300 zł. Rok temu zakład pracy udzielił mu 18 000 zł pożyczki remontowej ze środków zfśs, ponieważ gospodarstwo rolne pana Antoniego ucierpiało w powodziach.
W marcu 2011 zostało ponownie zalane i prezes w kwietniu 2011 umorzył mu resztę pożyczki w kwocie 15 000 zł, na co pozwala regulamin gospodarowania i wydatkowania środków z zfśs.
W tym miesiącu pracownik nie opuścił dnia pracy. Złożył PIT-2, przysługują mu podwyższone koszty uzyskania przychodów. Jednocześnie wystąpił o ograniczenie poboru zaliczki z tytułu darowanej pożyczki do 500 zł miesięcznie, ponieważ podatek dochodowy byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do wypłaty pieniężnej (art. 32 ust. 2 zd. drugie i trzecie ustawy o PIT).
Lista płac pana Antoniego w kwietniu 2011
Przychód:
1) wynagrodzenie 2300 zł
2) wartość umorzonej pożyczki 15 000 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika
1) podstawa wymiaru 2300 zł
składka emerytalna 2300 zł x 9,76 proc. = 224,48 zł
składki rentowe 2300 zł x 1,5 proc. = 34,50 zł
składka chorobowa 2300 zł x 2,45 proc. = 56,35 zł
razem 315,33 zł
2) składka od umorzonej pożyczki 0 zł (umorzona pożyczka z zfśs nie podlega ubezpieczeniom społecznym)
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
1) podstawa wymiaru 2300 zł – 315,33 zł = 1984,67 zł
pełna składka zdrowotna 1984,67 zł x 9 proc. = 178,62 zł
składka zdrowotna do odliczenia z podatku
1984,67 zł x 7,75 proc. = 153,81 zł
2) składka od umorzonej pożyczki 0 zł, bo ta z zfśs nie podlega ubezpieczeniom zdrowotnym
Koszty uzyskania przychodu
139,06 zł
Podatek dochodowy
1) podstawa opodatkowania
2300 zł – (315,33 zł + 139,06 zł) = 1845,61 zł, po zaokrągleniu 1846 zł
pełny podatek (1846 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 285,95 zł
podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego
285,95 zł – 153,81 zł = 132,14 zł, po zaokrągleniu 132 zł
2) podstawa opodatkowania
15 000 zł – 380 zł zwolnienia podatkowego = 14 620 zł
pełny podatek 14 620 zł x 18 proc. = 2631,60 zł, po ograniczeniu poboru zaliczki 500 zł
Kwota do wypłaty
2300 zł – (315,33 zł + 178,62 zł + 132 zł + 500 zł) = 1174,05 zł
Pozostałe zaliczki z racji umorzonej pożyczki pracodawca będzie ujmować z dochodów zatrudnionego w kolejnych miesiącach.
Zwolnienie z długu wobec firmy znacznie mniej opłacalne
Czytaj również artykuły:
Zobacz więcej w serwisach:
» Kadry i płace » ZUS » Składki ZUS » Świadczenia dla pracowników
» Podatki i księgi » Podatek dochodowy » Dochody pracownika i zleceniobiorcy » Świadczenia dla pracowników » Pożyczki
