- Pracownica za dwa miesiące wyjdzie za mąż za szefa. Zmieni się więc tytuł do ubezpieczeń, stąd trzeba ją wyrejestrować i zgłosić z właściwym kodem. A jak będzie przy ewentualnym zwolnieniu lekarskim, co będzie podstawą i za jaki okres?

– pyta czytelniczka.

Zarówno praca na etacie, jak i współpraca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą są tytułami do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Jeżeli ktoś jest zatrudniony na umowę o pracę i jednocześnie spełnia warunki określone dla osób współpracujących z przedsiębiorcą, to podlega ubezpieczeniom nie jako pracownik, ale jako osoba współpracująca.

Z kolei osobą współpracującą jest m.in. małżonek, który pozostaje z biznesmenem we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu tej działalności. Tak stanowi art. 8 ust. 11 ustawy z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Dla uznania członka rodziny za osobę współpracującą nie ma znaczenia ani okres, przez który współpraca jest wykonywana, ani wymiar czasu pracy czy wiek.

Pracownik, który jest niezdolny do pracy, pobiera świadczenie z tytułu choroby lub macierzyństwa bądź przebywa na urlopie wychowawczym i który będąc na zasiłku zawiera związek małżeński ze swoim pracodawcą, do zakończenia pobierania świadczenia lub przebywania na urlopie wychowawczym podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (źródło: www.zus.pl).

Przez cały ten okres jest wykazywany w raportach miesięcznych ZUS z kodem 01 10 xx. Dopiero po powrocie z zasiłku lub zakończeniu urlopu wychowawczego i podjęciu współpracy podlega ubezpieczeniom jak współpracownik.

Zmiana tytułu do ubezpieczeń wymaga wyrejestrowania z ubezpieczeń pracowniczych z kodem 01 10 xx na druku ZUS ZWUA i ponownego zgłoszenia jej na formularzu ZUS ZUA z kodem 05 10 xx do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego. Chorobowe jest dobrowolne, ale jeśli ubezpieczony chce w razie np. choroby otrzymywać zasiłek, to musi przystąpić do tego ubezpieczenia.

Osoba współpracująca objęta jest ubezpieczeniami od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności do dnia zakończenia tej współpracy. Zgłoszenie do ubezpieczeń powinno więc nastąpić w ciągu siedmiu dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczeń. Załóżmy, że para pobierze się 7 maja br. (sobota). Od tego dnia zamieszkają razem, prowadząc jedno gospodarstwo domowe, a żona będąca dotychczas pracownicą przedsiębiorcy wróci do pracy w firmie męża od 9 maja.

Wyrejestrowanie jej z ubezpieczeń jako pracownicy powinno nastąpić 8 maja, a od 9 maja kobieta podlega ubezpieczeniom już jako osoba współpracująca, i taką datę należy podać w zgłoszeniu ZUA. W razie choroby czy urodzenia dziecka osoby współpracujące mają prawo do zasiłku chorobowego, macierzyńskiego.

Jednak osoba ubezpieczona na zasadzie dobrowolności nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do okresu ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym lub bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Zatem, jeśli żona przedsiębiorcy przejdzie z ubezpieczenia pracowniczego na ubezpieczenie z tytułu współpracy i przystąpi do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 30 dni, okres poprzedniego ubezpieczenia będzie jej zaliczony na poczet ubezpieczenia ze współpracy. Podstawa wymiaru zasiłku to przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Jeżeli niezdolność powstała przed upływem tego 12-miesięcznego okresu, podstawę stanowi przychód za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Pod pojęciem „przychód" rozumiemy kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osoby współpracującej, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy na ubezpieczenie chorobowe.

Gdy niezdolność do pracy powstała w pierwszym miesiącu kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku stanowi najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (po odliczeniu 13,71 proc.), czyli kwota stanowiąca 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. W 2011 r. jest to 2015,40 zł, a po odliczeniu składek 1739,09 zł.

Czytaj też:

Nie warto żenić się z pracownicą

Zobacz więcej w serwisie:

Kadry i płace

»

ZUS

»

Składki ZUS

»

Kto i od jakiej umowy płaci składki

»

Członkowie rodziny/Osoby współpracujące